شعار سال: میراثی که از زمان حضور محمدباقر قالیباف به عنوان شهردار تهران در ساختمان خیابان بهشت تا زمان کنونی و سکانداری پیروز حناچی بر شهر تهران همچنان ادامه دارد، اما این بار داستان جدی‌تر از سال‌ها و دفعات پیش است و رقم بالای این بدهی‌ها صدای همه به ویژه اعضای شورای شهر تهران را درآورده است. رقمی که به گفته محمدجواد حق شناس رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است. مدیریت شهری دوره پنجم ماه‌های پایانی خود را در حالی سپری می‌کند که سومین شهردار این دور هنوز قادر به وصول مطالبات خود از دولت نیست و این امر منجر به کاهش بهره‌وری حمل‌و‌نقل عمومی تهران است.

 

به طوری که در طول ماه‌های گذشته اعضای شورا بار‌ها بر مشکلات شهرداری به دلیل عدم دریافت مطالبات خود از دولت تاکید کرده و از هر راه ممکن نیز اعتراض خود را نسبت به بی‌توجهی دولت به مطالبات شهری و کم‌کاری شهرداری در وصول طلب‌ها نشان داده‌اند.

محمد علیخانی رییس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تیرماه امسال در خصوص بدهی‌های دولت به شهرداری به ویژه در حوزه حمل‌و‌نقل گفت: مجموع بدهی‌های دولت در خصوص یارانه بلیت اتوبوس و مترو تا پایان سال ۹۸ برابر با ۳۰۰/۷ میلیارد تومان است. سال گذشته دولت حدود ۲۵ میلیارد تومان در این خصوص پرداخت کرده که کمتر از سه درصد است.

 

 

علیخانی در خصوص سهم شهرداری از جرایم راهنمایی و رانندگی که به خزانه دولت رفته، اما به شهرداری پرداخت نشده است، عنوان کرد: ۶۰ درصد جرایم وصول شده در تهران سهم شهرداری و ۳۰ درصد سهم راهنمایی و رانندگی است. بدهی دولت در این زمینه تا پایان سال ۹۸ برابر با دو هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است که هنوز پرداخت نشده است.

 

وی با بیان اینکه شهرداری باید دوره بیفتد که پول خودش را دریافت کند، خاطرنشان کرد: در بحث بلیت اتوبوس نیز سال ۹۸ مجموع این یارانه حدود ۱۹۰۰ میلیارد بوده که شهرداری تمام آن را پرداخت کرده، اما نیمی از آن سهم دولت بوده که متاسفانه دولت این رقم را پرداخت نکرده است. هاشمی: حناچی جسارت لازم را ندارد
محسن‌هاشمی رییس شورای شهر تهران نیز دی ماه سال گذشته با تاکید بر آسیب بدهی‌های شهرداری بر توسعه حمل‌و‌نقل عمومی گفت: دو سال است که مرتبا می‌گوییم دولت ۴۵ هزار میلیارد تومان به حمل‌و‌نقل عمومی بدهی دارد، اما کسی توجه نمی‌کند.

 

 

عمده بدهی‌های دولت به شهرداری مربوط به حوزه حمل‌و‌نقل عمومی است. طبق قانون، دولت موظف به پرداخت نیمی از هزینه‌های حمل‌و‌نقل عمومی و نیمی از یارانه بلیت اتوبوس و مترو است. این در حالی است که عدم عمل دولت به وظایف قانونی خود مشکلات فراوانی را در حوزه مدیریت شهری و حمل‌و‌نقل عمومی ایجاد کرده است.

 

هرچند که با وجود اعلام‌های مکرر مدیران شهر تهران در این خصوص و تاکید بر لزوم همکاری دولت در تجهیز ناوگان عمومی، همچنان شاهد پرداخت نشدن بدهی‌های دولت به شهرداری هستیم. بدهی‌هایی که اکثر مدیران شهری دلیل معلق ماندن یا تکمیل نشدن پروژه‌های عمرانی شهر را کمبود بودجه شهرداری و عدم دریافت مطالبات خود از دولت می‌دانند. وضعیت عدم وصول این بدهی‌ها به جایی رسیده که اغلب اعضای شورای شهر پایتخت، علاوه بر مقصر دانستن دولت و انتقاد به بی‌توجهی آن، ضعف سیستم شهرداری و شهردار تهران در دریافت این مبالغ را یکی از علل اصلی عدم بازگشت بدهی‌ها می‌دانند؛ به عقیده اعضای شورای شهر، شهردار تهران عزم جدی برای دریافت مطالبات شهری از دولت را ندارد.

 

در همین راستا‌هاشمی رییس شورای شهر تهران، با بیان اینکه تاکنون هیچ‌یک از مطالبات شهرداری از دولت محقق نشده است، گفت: دولتی‌ها عملا به شهرداری پولی نمی‌دهند و در حال حاضر وضعیت در سیستم حمل‌و‌نقل عمومی بحرانی است. شهرداری لحاف و تشک بیندازد جلوی ریاست‌جمهوری تا پولش را بگیرد. در همین خصوص محمدجواد حق‌شناس رییس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران نیز در جریان دویست و پنجاه و یکمین جلسه شورای شهر، با بیان اینکه شهرداری جسارت و توان ورود به عرصه تعیین‌تکلیف بار تحمیلی دولت بر نظام مالی شهرداری را ندارد، گفت: «انتظار می‌رفت شهرداری برای وصول هزینه‌های پایتخت اقدام عاجل می‌کرد، در حالی که این بی‌توجهی موجب انباشت بدهی‌ها و کاهش درآمد‌های شهر و معطل ماندن صد‌ها پروژه نیمه‌تمام شده است؟ چگونه می‌توان این خسارت را جبران کرد؟ چرا شهرداری تهران جربزه و توان ورود به عرصه تعیین‌تکلیف بار تحمیلی دولت بر نظام مالی شهرداری تهران را ندارد؟»

 

 

اما در شرایط کنونی کشور و شیوع ویروس کرونا، موضوع لزوم توسعه حمل‌و‌نقل عمومی بیش از پیش اهمیت یافته است. هر روزه جمعیت زیادی از مردم شهر تهران برای تردد خود از مترو استفاده می‌کنند این در حالی است که با توجه به شرایط شیوع این بیماری، همواره بر لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی تاکید می‌شود. اما با توجه به حجم مسافران مترو و میزان قطار‌های شهری، برای رعایت این پروتکل‌ها باید ظرفیت متروی تهران افزایش یابد. اما لازمه این توسعه تخصیص منابع مالی به شهرداری است که این امر نیز محقق نمی‌شود به همین دلیل عدم توسعه ناوگان عمومی در شهر تهران، حداقل در شرایط کنونی بیشترین تبعات را برای شهروندان و کشور دارد. به طوری که حتی به اذعان اعضای شورا نیز در حال حاضر متروی تهران به یکی از کانون‌های اصلی شیوع کرونا تبدیل شده است.

 

در همین خصوص حسن رسولی نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران در گفتگو با مهر در خصوص بدهی‌های دولت به شهرداری گفت: در حال حاضر بدهی‌های دولت به شهرداری به مرحله بسیار بحرانی رسیده و نمی‌توان تردیدی در کم‌کاری شهردار تهران در وصول این مطالبات کرد.

رسولی افزود: به ویژه اینکه در شرایط کرونا و برای جبران کمک شهرداری در پیشبرد سیاست‌های دولت برای پیشگیری از شیوع این ویروس یا در موضوع حمل‌و‌نقل عمومی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیمات درستی برای تعطیلی شهر تهران گرفته شد که این امر باعث کاهش درآمد‌های مردم و درآمد‌های شهرداری از محل حمل‌و‌نقل عمومی شد. این در حالی است که هزینه‌های مربوط به ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی کاهش پیدا نکرد و دولت نیز باید طبق وظایف قانونی خود یک سوم از بهای بلیت مترو و اتوبوس و همچنین ۵۰ درصد از نیاز‌های مالی مترو را پرداخت می‌کرد که شهرداری نتوانست با رایزنی‌های موثر این مطالبات را دریافت کند.

خزانه‌دار شورای اسلامی شهر تهران اظهار کرد: طی یک‌سال گذشته هیچ قدم جدی و اساسی برای توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی و دریافت بدهی‌های شهری انجام نشده است. شهرداری می‌توانست از طریق رایزنی و انتقال عمق مشکلات شهرداری به دولت به ویژه در حوزه حمل‌و‌نقل و انعکاس آثار اجتماعی و امنیتی آن به ویژه لزوم توسعه حمل‌و‌نقل برای مقابله با ویروس کرونا، این مبالغ را زنده کند.

شهرداری بدهی‌هایی به دستگاه‌های اجرایی دارد و می‌تواند با مراجعه به مراجع قضایی و استفاده از قدرت خود در کمیسیون ماده ۱۰۰ نسبت به پیگیری مطالبات خود اقدام کند. وی افزود: به طوری که تداوم روند کنونی و عدم رسیدگی به این ناوگان می‌تواند موجب زمینگیر شدن خدمات عمومی شود.

رسولی اظهار کرد: روش دیگر نیز مقابله به مثل شهرداری با دولت بود چرا که شهرداری بدهی‌هایی به دستگاه‌های اجرایی دارد و می‌تواند با مراجعه به مراجع قضایی و استفاده از قدرت خود در کمیسیون ماده ۱۰۰ نسبت به پیگیری مطالبات خود اقدام کند.

نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که آیا شورای شهر این راهکار‌ها را به شهردار تهران منتقل کرده‌اند یا خیر، اظهار کرد: اعضای شورای شهر بار‌ها این راهکار‌ها و پیشنهادات را در جلسات عمومی و علنی به شهردار تهران تذکر داده و اعلام کرده‌اند که اداره پایتخت کار حساسی است و در مدیریت شهری در شرایط رکود بی‌سابقه اقتصادی قرار داریم. به طوری که شهرداری با کاهش درآمد‌های شهری مواجه است و پیش‌بینی می‌کنیم که در مهرماه کمتر از ۴۰ درصد از درآمد‌های شهرداری وصول شود.

حداقل وظیفه شهرداری تهران تلاش برای برون‌رفت از این وضعیت است
وی با تاکید بر اینکه تهران در شرایط بحرانی است عنوان کرد: این انتقاد‌ها بار‌ها از سوی اعضای شورای شهر انجام شده و حداقل وظیفه سیستم شهرداری تهران تلاش برای برون‌رفت از این وضعیت است. رسولی در خصوص اینکه پاسخ شهرداری تهران به پیشنهادات اعضای شورای شهر در این زمینه چه بوده است، عنوان کرد: نسبت به برخی موارد اقداماتی انجام شده، اما در بسیاری از موارد به دلیل موثر نبودن اقدامات نتیجه‌ای دریافت نکرده‌ایم و حاصل آن بدهی‌های هنگفت و فعلی شهرداری از دولت است. با نزدیک شدن به نفس‌های پایانی عمر این دوره از مدیریت شهری تهران و با توجه به گفته‌های اعضای شورای شهر درباره بدهی‌های دولت به شهرداری، وصول مطالبات شهرداری از دولت آن هم توسط حناچی چندان عملی به نظر نمی‌رسد. با این شرایط باید منتظر بود و دید که فشار‌ها و تذکرات اعضای شورای شهر در جلسات صحن علنی به شهردار، تا چه میزان اثرگذار خواهد بود و آیا در نهایت حناچی را ترغیب به پافشاری در برابر دولت و نقد کردن مطالبات شهرداری خواهد کرد یا خیر.