زیر پوست سینمای ایران نام و نهاد بودجه خوار بسیار است. «انجمن سینمای جوانان ایران» و «موسسه سینما شهر»، از مجموعههایی هستند که از هیاهوی ایجاد شده پیرامون نامهای پرتکراری، چون فارابی استفاده کرده و زیر پوست سینمای ایران آرام و بی صدا حرکت میکنند. احتمالا اگر این پوسته را کنار بزنیم و به حیات و ممات این نهادهای کم سر و صدا بپردازیم، با بعد تازهای از ابهامات پیرامون اقتصاد سینمای ایران مواجه خواهیم شد که شاید مخفیانه از شریان اقتصادی صنعت سینمای کشور تغذیه میکنند!
شعار سال: «انجمن سینمای جوانان ایران» برخلاف تصورات، یکی از قدیمیترین نهادهای سینمایی در کشور است که در تاریخ ۱۳۵۵/۱۱/۱۳ به صورت مؤسسه غیرانتفاعی تأسیس و طی شماره ۱۷۹۴ در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسیده است. لازم به ذکر است هرچند این مجموعه در سال ۱۳۵۵ ثبت شده، ولی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بهطور رسمی فعالیت خاصی نداشته و پس از انقلاب نیز تا مدتها غیرفعال بود!
نهایتا در سال ۱۳۶۴ با تغییراتی که در حوزه معاونت سینمایی و سمعی و بصری وزارت ارشاد اسلامی اتفاق افتاد، این مجموعه در راستای تأسیس «مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی»، «مرکز سینمای تجربی» و «بنیاد سینمایی فارابی» راه اندازی شد تا به عنوان بستری جهت توسعه سینمای ملی با مأموریت مشخص از طریق دفاتر «انجمن سینمای جوانان ایران» در سراسر کشور و همچنین برای کسب تجربه بیشتر با فعالیت در عرصه تولید فیلمهای مستند و تجربی (از طریق مرکز سینمای تجربی) و نهایتاً ورود به عرصه تولید فیلم بلند سینمایی (تحت حمایت بنیاد سینمایی فارابی) شرایط را برای تأمین نیاز کشور فراهم کند. این مجموعه امروز بیش از ۵۰ نمایندگی و دفتر در سراسر کشور دارد.
جنجال ٩ میلیارد پرابهام در گزارش مالی انجمن سینمای جوانان ایران در سال ٩٧!
اولین بار در سال ٩٧ توجه رسانهها به این انجمن معطوف شد. وقتی عملکرد مالی این مجموعه در یازده ماه نخست سال ٩٧ از سایت سازمان سینمایی منتشر شد، جنجال یک بند چشمگیر به نام «هزینههای پشتیبانی انجمن سینمای جوانان ایران» که به تنهایی نیمی از دخل و خرج این انجمن را بلعیده بود، بسیاری از اهالی رسانه و مطبوعات را متوجه این انجمن کرد؛ این بند ۹ میلیاردی هیچ توضیح و حتی میزان تحقق اهدافی هم همراه خود نداشت تا روشن شود که صرف آن با توجه به بالا بودن رقم چقدر کارشناسی شده بود. در واقع بر این اساس «انجمن سینمای جوانان ایران» در آن سال در هر ماه بیش از ۸۰۰ میلیون تومان هزینه پشتیبانی کرد که طیف متنوعی از محلهای مصرف را میتوان برای آن متصور بود؛ از حقوق کارکنان تا تامین وسایل فیلمسازی. با این حال دقیقاً این بخش پرخرج، بدون توضیح مشخصی در جدول اطلاعات مالی «انجمن سینمای جوانان» جا خوش کرد بود.
بودجه با تکیه بر جزییات اعتباراتبرای بررسی سیاهه مالی «انجمن سینمای جوانان ایران» اول باید ببینیم که میزان بودجه تخصیص یافته آن چقدر بوده است. در سال ٩٨ «انجمن سینمای جوانان ایران»، ٢۱ میلیارد و ٩۰۰ میلیون تومان از بودجه کلی سازمان سینمایی را به خود اختصاص داده بود که افزایشی ٢٨ درصدی نسبت به سال ٩٧ داشت! این بودجه در سال ٩٩، ٢٧ میلیارد تومان شد. طبق این شفافسازی مشخص شده نزدیک ۸ میلیارد (دقیقا ۷.۶۵ میلیارد) صرف تولید فیلم میشود. از این میزان بیش از ٢ میلیارد محقق شده است. به جز این «انجمن سینمای جوانان ایران» در دل شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از جشنوارههای مطرح جهان همچنان بودجهای ۲ میلیاردی برای برگزاری جشنواره کوتاه کنار گذاشته است. اینکه چرا در دوران شیوع کرونا همچنان باید بودجهای میلیاردی برای برگزاری جشنواره صرف شود معلوم نیست. در فهرست مالی «انجمن سینمای جوانان ایران» بودجهای صد میلیونی هم برای عرضه فیلم کوتاه در دیگر کشورها صرف شده است. اینکه با این رقم، فیلمهای کوتاه در کدام کشورها عرضه شدهاند مشخص نیست. ولی شگفتی آنجا حادث میشود که در «انجمن سینمای جوانان ایران» دقیقا ۱۳ میلیارد صرف هزینه جاری و پشتیبانی میشود که طبق معمول جداول شفاف سازی سازمان سینمایی، جدول پیوست ندارد. به هر حال بسیار شگفتانگیز است که انجمنی دولتی نزدیک ٨ میلیارد بودجه صرف تولید فیلم کند و در عین حال بیشتر از ۱.۵برابر این رقم (یعنی ۱۳میلیارد) را صرف بند مدیریت فیلمسازی کند که حال به هزینه پشتیبانی تغییر نام پیدا کرده است.
در نهایت شاید بهتر باشد سازمان سینمایی چارهای بیندیشد تا شفاف سازیهای مالی اش نیاز به شفاف سازی تازه نداشته باشد و یا مشخص کند اگر بودجه هر حوزه کامل تخصیص شده، پس این دخل و خرجی که نمیخواند چه توجیحی میتواند داشته باشد!
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فراز، تاریخ انتشار: ۱۵ دی۱۳۹۹، faraz.ir