پیش از اعمال تحریم‌ها و حتی تشدید آن علیه ایران، خطوط اعتباری که به نفع ایران از سوی سایر کشورها گشایش یافته بود به بیش از 40 میلیارد دلار می‌رسید و حال با توجه به نیازهای کشور انتظار می‌رود که رقمی بیش از آنچه در گذشته اتفاق افتاده، محقق شود.

برهمین اساس از سال گذشته اخبار متفاوتی از اختصاص خطوط اعتباری ویژه برای ایران از سوی برخی کشورها به گوش می‌رسد که این خطوط ارقامی از چند صد میلیون تا چند میلیارد دلار را در برمی‌گیرد. دراین راستا علاوه بر خطوط اعتباری که از سوی دولت‌ها گشایش یافته برخی از مؤسسات اعتباری نیز اقدام مشابهی به نفع ایران کرده‌اند؛ خطوطی که تمام آنها به توسعه تجارت خارجی، افزایش تولید و رشد سرمایه‌گذاری منجر می‌شود.

برپایه اخبار منتشر شده پس از اجرای برجام تاکنون میلیاردها دلار خط اعتباری برای ایران گشایش یافته است. براساس گفته‌های علی لاریجانی رئیس مجلس این رقم به 60 میلیارد دلار رسیده است. رئیس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی نیز از مذاکره برای گشایش بیش از 40 میلیارد دلار خط اعتباری خبرداده است که بخشی از این رقم گشایش یافته و بخشی نیز در مراحل پایانی کار قرار دارد.

در دوره پسابرجام توافق‌های صورت گرفته با کشورها و مؤسسات بسیاری به نتیجه رسیده و خطوط اعتباری در قالب قراردادهای منعقد شده باز شده است. دراین مدت دولت یا مؤسسه‌هایی از کشورهای آلمان، هند، کره جنوبی، روسیه، ژاپن و تازه‌ترین آن نروژ اعتبارات مورد نظر را تأمین کرده‌اند.

* خط اعتباری ویژه نروژ

جدیدترین خط اعتباری که به نتیجه رسیده مربوط به نروژ است که در حاشیه اجلاس بانک جهانی و دیدار وزیر اقتصاد کشورمان با وزیر خارجه نروژ اعلام شد. براین اساس یک خط اعتباری ویژه یک میلیارد دلاری برای شرکت‌هایی که خواهان همکاری با ایران هستند، ایجاد شده است.

علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان دراین باره توضیح داد: طی مذاکرات اخیری که صورت گرفته، قرار شد از طرف نروژ خط اعتبار یک میلیارد دلاری از طریق مؤسسه بیمه اعتبار صادراتی به ایران اعطا شود و این موضوع بیانگر لزوم توسعه همکاری‌های دو کشور است.

«بورگ برند» وزیر خارجه و توسعه همکاری‌های بین‌الملل نروژ گفت: «دی‌اند‌بی» به عنوان بزرگ‌ترین بانک نروژ قرار است در بازار ایران مشارکت داشته باشد. بورگ برند خاطرنشان کرد: ما برای توسعه روابط تجاری با ایران خط اعتباری یک میلیارد دلاری صادراتی برای شرکت‌های نروژی در نظر گرفته‌ایم که تاکنون و بسرعت حدود ۴۰۰ میلیون از این خط اعتباری برای صادرات فناوری‌های پیشرفته به ایران مورد استفاده قرار گرفته است.

* خطوط اعتبار خارجی روی غلتک افتاد

محمد خزاعی رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران پیش از این گفته بود که بیش از 35 میلیارد دلار توافق با بانک‌های بزرگ جهان پس از اجرایی‌ شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انجام شده و حتی دستیابی به ارقامی بیش از نیاز کشور دور از دسترس نیست. هر چند که این فرآیند زمانبر است. به گفته او با توجه به اینکه فشارهای اقتصادی برداشته شده است، خارجی‌ها ابتدا برای ارزیابی و بررسی همه جوانب کار به کشورمان سفر می‌کنند اما حصول نتیجه زمانبر خواهد بود. به عنوان مثال در چند ماه اخیر ژاپنی‌ها موافقت کرده‌اند تا 10 میلیارد دلار خط اعتباری در اختیار ایران بگذارند و علاوه بر آن، آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) قول مساعد داده تا دو میلیارد دلار وام ارزانقیمت در اختیار برنامه ها و طرح‌های ایران قرار دهد، ضمن اینکه توافق هشت میلیارد دلاری با اگزیم بانک (صادرات - واردات) کره جنوبی و توافق پنج میلیارد دلاری با شرکت بیمه تجاری کره جنوبی (کی شور)، همچنین برقراری خط اعتباری با کشور نروژ از دیگر دستاوردهای اعتباری در پسابرجام است. آن‌طور که خزاعی می‌گوید در حال‌ حاضر اسناد اولیه این خطوط‌ اعتباری به‌امضا رسیده و در ادامه مذاکرات، مبالغ وام‌ها با تعیین نرخ بهره، مدت تنفس وام، بانک‌های عامل و طرح‌های تحت پوشش مشخص می‌شود ضمن اینکه کمیته راهبری تأمین منابع مالی برای تخصیص این وام‌ها به طرح‌ها هم تشکیل خواهد شد چون تنها طرح‌هایی می‌توانند از این وام‌ها بهره‌مند شوند که به تعهدات استقراضی دولت نیفزایند، اشتغالزایی به دنبال داشته باشند و در حوزه‌های اولویت‌دار نظیر بخش کشاورزی به کار گرفته شوند. نکته دیگر اینکه برخی طرح‌ها برای استفاده از تسهیلات خارجی باید دست‌کم 15 درصد مبلغ طرح را تأمین کنند، اما با وجود تصویب بودجه سال 95 که بتازگی اتفاق افتاده، برای همه این مهم میسر نبود.

* 2 خط اعتباری روسیه

در اواخر پاییز سال گذشته که اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران برگزار شد نیز پوتین رئیس جمهوری روسیه در نشست خبری مشترک به حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان از اختصاص خط اعتباری 5 میلیارد دلاری روسیه برای ایران خبر داد. پس از آن سنایی سفیر ایران در مسکو در توضیحاتی تکمیلی اعلام کرد که در واقع صحبت از دو خط اعتباری است. یکی خط اعتباری 5 میلیارد دلاری دولتی و دیگری خط اعتباری 2 میلیارد دلاری بخش خصوصی. خط اعتباری 5 میلیارد دلاری، پیشنهادی بود که از سوی ما در دیدار با الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه و رئیس روسی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه مطرح شد و با مکاتبات و پیگیری‌های بعدی، در نهایت مورد حمایت رئیس جمهوری روسیه قرار گرفت. وی اظهار داشت: این موضوع در مرحله هماهنگی بین وزارت دارایی دو کشور است؛ اما خط اعتباری 2 میلیارد دلاری دیگر، از طرف «ونش اکونوم بانک» روسیه و برای چند طرح که شرکت‌های غیردولتی روسیه متولی آن هستند، اختصاص یافته است.

* افزایش خط اعتباری هند

در نخستین ماه سال‌جاری دولت هند با افزایش خط اعتباری به مبلغ 450 میلیون دلار برای افزایش مبادلات تجاری این کشور به ایران موافقت کرد. دولت هند با صدور بیانیه‌ای با اعلام این مطلب افزود: این خط اعتباری به شرکت‌های هندی کمک می‌کند که به بازار ایران وارد شوند.

* خط اعتباری کره جنوبی

ولی اله افخمی‌راد معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در اردیبهشت امسال از اختصاص خط اعتباری ۲۵ میلیارد دلاری توسط کره جنوبی برای ایران خبر داد و گفت: باید از این خط اعتباری برای سرمایه‌گذاری در کشورمان و خرید تجهیزات، ماشین‌آلات و دانش فنی استفاده کنیم.همچنین مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات کره جنوبی از اختصاص خط اعتباری پنج میلیارد دلاری دولت این کشور برای اجرای طرح‌های خاص در ایران خبر داد.

«کیم یونگ هاک» در مراسم انعقاد تفاهمنامه صندوق ضمانت صادرات ایران و کره جنوبی گفت: صندوق ضمانت صادرات کره 6/1 میلیارد دلار ریسک صادرات به ایران را تحت پوشش قرار داده که این رقم در سال ۲۰۱۴ به ۸۰۰ میلیون دلار تقلیل یافته است و اکنون انتظار می‌رود با توجه به تمایل شرکت‌های کره‌ای به حضور مجدد در بازار ایران، این رقم به بیش از دو میلیارد دلار برسد.

* باز شدن خط اعتباری 10 میلیارد دلاری دولت ژاپن

اوایل مرداد ماه امسال سفیر ژاپن در ایران از بازشدن خط اعتباری 10 میلیارد دلاری دولت این کشور برای ایران خبر داد. به گفته هیرویاسو کوبایاشی دولت ژاپن در حال تدارک برای اعزام هیأت‌های بلندپایه و از سرگیری مبادلات تجاری گسترده با ایران است که در این زمینه موافقتنامه سرمایه‌گذاری بین دو کشور به امضا رسیده و یک خط اعتباری 10 میلیارد دلاری از سوی دولت ژاپن باز شده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، صفحه 5، تاریخ انتشار: دوشنبه 19 مهر 1395، شماره: 6332.