لازم به ذکر است دکتر نیشیوکا طی روز‌های شنبه و یکشنبه (24 و 25 مهر) برای شرکت در کنفرانس‌هایی در سازمان حفاظت محیط زیست ایران و دانشگاه صنعتی شریف در ایران حضور داشت.

* لطفاً شرح مختصری از سابقه علمی و سمت‌های خود بدهید؟

من دارای مدرک دکترای مهندسی مکانیک با گرایش تخصصی تحلیل سیستم و سیاست زیست محیطی جهانی هستم. از سال 1367 در هیأت بین دولی تغییرات آب و هوایی (آی‌پی‌سی‌سی) مشغول به فعالیت هستم. این هیأت علمی تحت حمایت سازمان ملل متحد است و بنا به درخواست دولت‌های عضو به منظور فرآهم آوردن چشم‌اندازی عینی و علمی از تغییرات آب و هوایی و تأثیرات سیاسی و اقتصادی آنها برای جهان، تشکیل شده‌است. اخیراً ریاست کمیته‌ای برای تهیه و توسعه‌ سناریویی بلند مدت به منظور کاهش گاز‌های گلخانه‌ای را نیز بر عهده گرفته‌ام که تحت حمایت و نظارت شورای مرکزی محیط زیست وزارت محیط زیست ژاپن فعالیت می‌کند.

* با چه هدفی به ایران سفر کرده‌اید؟

دولت ژاپن قصد دارد تا دامنه فعالیت‌های محیط زیستی‌اش را گسترش داده و آنها را به کشور‌های دیگر نیز، بخصوص آنهایی که در خاورمیانه واقع شده‌اند، بسط دهد. ایران در منطقه کشور بسیار مهمی به حساب می‌آید و نقشی محوری در امور سیاسی و زیست محیطی آن ایفا می‌کند. من به ایران آمده‌ام تا از فرصت استفاده کرده و از مسئولان و سازما‌ن‌های ذیربط دعوت کنم تا در تلاش‌های‌مان ما را یاری کرده و با ما و کشور‌های دیگر در راستای رسیدن به اهداف زیست محیطی بلندمدت‌مان همکاری کنند.

* روز یکشنبه در کنفرانس محیط زیست در دانشگاه صنعتی شریف شرکت کردید.چه نکاتی در این نشست مطرح شد؟

در این جلسه به گفت‌و‌گو در مورد مسائل محیط زیست پرداختیم و بحث‌های بسیار مفیدی انجام دادیم. تعداد زیادی از استادان دانشگاه‌ها در این همایش شرکت کرد‌ه بودند. آنها علاقه زیادی به هدف و سابقه‌ ما در دست و پنجه نرم کردن با امور آب و هوایی نشان دادند. در این گرد‌همایی علمی مسائل و چالش‌های موجود را با دیدی مهندسی طرح و بررسی کردیم و تلاش کردیم تا ارتباط میان دانش و سیاست را تحکیم کنیم.

* در حال حاضر اصلی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی کدامند؟ چه خطراتی محیط زیست را تهدید می‌کند؟ چگونه باید با آنها برخورد کنیم؟

نگرانی‌ها در مورد مسائل زیست محیطی در انتهای قرن بیستم اوج گرفت. در سال 1988 (1367)، «آی‌پی‌سی‌سی» تشکیل شد تا به بحث و بررسی در مورد این دست از مسائل بپردازد و راه حلی برای آنها بیابد. از آن موقع تا به حال، علم پیشرفت قابل توجهی داشته است. آی‌پی‌سی‌سی در آخرین گزارش خود با عنوان «پنجمین گزارش ارزیابی» (اِی آر 5)، سرانجام به این نتیجه رسید که درجه حرارت زمین در حال افزایش است و تأثیرات آن در تمامی نقاط جهان به وضوح قابل مشاهده است. در این گزارش که حاصل 25 سال مشاهده و تحلیل علمی این هیأت است آمده که درجه حرارت متوسط زمین افزایش کلی میزان 0.85 درجه سلسیوس در مقایسه با دوره پیش از عصر صنعتی داشته است. لازم به ذکر است عصر پیش از دوران صنعتی با وقوع انقلاب صنعتی بین سال‌های 1760 (1139 ه.ش) تا حدود 1840 (1219 ه.ش) به اتمام رسید. اگرچه این میزان تغییر دما چندان قابل توجه نیست، مشاهده تغییرات دمایی در طول هزار سال گذشته مشخص می‌کند که بسیار بزرگ و نگران‌کننده است.

طبق محاسبات و تخمین‌های ما، در صورت انجام ندادن اقدامات پیشگیرانه، تا انتهای قرن حاضر با متوسط افزایش دمایی معادل 4 تا 6 درجه سلسیوس مواجه خواهیم بود.همچنین آی‌پی‌سی‌سی به این نتیجه رسیده است که عامل اصلی بالا رفتن دما، انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط انسان است. طبق اعلام این هیأت، تنها در صورت توقف انتشار این گازها است که شرایط اقلیمی به ثبات خواهد رسید. بنابراین، تنها راه حل دفع تأثیرات مخرب گازهای گلخانه‌ای توقف انتشار آنها حداقل برای مدت 50 سال آینده است.تا زمانی که به انتشار گاز دی اکسید کربن می‌پردازیم، شاهد افزایش درجه حرارت زمین خواهیم بود.

سرانجام در نقطه‌ای از زمان در آینده لازم است تولید این گاز را متوقف کنیم. طبق هدفگذاری انجام شده در توافقنامه آب و هوایی پاریس، لازم است تلاش شود تا در سال‌های پیش رو، حداکثر افزایش دما معادل 2 درجه سلسیوس باشد و نه بیشتر. و این بدین معناست که لازم است انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان قابل توجهی کاهش یابد.

* با نگاهی به تاریخچه، سابقه و نحوه توسعه صنعتی و شهری، در می‌یابیم که تلاش‌های انسان در راستای توسعه و دستیابی به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، قدم‌هایی به سمت نابودی طبیعت و محیط زیست بوده است. به نظر می‌رسد در صورتی که انسان رویه خود را در این راستا تغییر ندهد، به سختی می‌تواند آینده درخشانی برای زمین و محیط زیستش متصور شود. نظر شما چیست؟

من فکر می‌کنم لازم است بسیار خوشبینانه‌تر به آینده بنگریم. تکنولوژی می‌تواند عصای دست ما در رسیدن ما به اهداف زیست محیطی‌مان باشد. طبق محاسبات ما اگر بتوانیم تا سال 2050 مصرف انرژی و انتشار دی اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای را نسبت به سال 2010 به ترتیب به میزان 40 درصد و بین 40 تا 70 درصد پایین بیاوریم و بتوانیم تا سال 2100 آنها را نزدیک به صفر درصد برسانیم، قادر خواهیم بود افزایش دما را در زیر 2 درجه سلسیوس ثابت نگه‌داریم.

* چگونه می‌توان آلودگی هوا را در کلانشهرهای ایران کنترل کرد؟

این امر از طریق افزایش تولید و استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، جایگزینی خودروهایی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند با اتومبیل‌های الکتریکی و عایق کاری مناسب ساختمان‌ها امکان پذیر خواهد بود. نباید فراموش شود که لازم است برق مورد نیاز را نیز با استفاده از فناوری‌های تجدید پذیر تولید کنیم. به علاوه لازم است توسعه حمل و نقل عمومی و استفاده از آن در اولویت قرار گیرد. تعیین سیاست‌های کلان نیز نقشی اساسی در رسیدن به اهداف فوق بازی می‌کند. همچنین، گفت‌و‌گو و ارتباط میان سیاستمداران و دانشمندان در ایران لازم است تحکیم شود.

* و نکته پایانی...

ایران لازم است با توجه به نقش تعیین‌کننده‌اش در خاورمیانه و در سایه ثبات سیاسی مطلوبی که طی چند سال گذشته به آن دست یافته است، با استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایش رهبری فعالیت‌های زیست محیطی در منطقه را به عهده گیرد و کشورهای دیگر را به حرکت در راستای تبدیل شدن به جوامعی با میزان دی اکسید کربن پایین تشویق کند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، صفحه 7 ، تاریخ انتشار: پنجشنبه 29 مهر 1395، شماره: 6338 .