شعار سال: صنعت زنبورداری یکی از صنایع موفق کشور است که توانسته در عرصه‌های بین المللی افتخار آفرینی کند، این صنعت در سال ۱۳۹۹ رتبه چهارم جهانی را در زمینه تعداد کلونی‌های زنبور عسل و تولید عسل کسب کرد. در حال حاضر ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار کلونی زنبور عسل در کشور فعالیت می‌کنند، زنبورداران هرساله با آفتی به نام مرغ‌زنبور خوار مواجه هستند که بررسی‌ها حاکی از افزایش جمعیت این گونه پرنده‌ها در طی سالیان اخیر است. به رغم تمام منافعی که صنعت زنبورداری برای کشور دارد مسئولان همچنان نسبت به این صنعت بی توجهند به طوری که با حذف یارانه شکر از صنعت زنبورداری زنبورداران حتی برای تهیه شکر مورد نیاز خود دچار مشکل شده‌اند؛ چنانچه این رویه ادامه پیدا کند شاهد کم رونق شدن صنعت زنبورداری در کشور خواهیم بود، زیرا که در فصل زمستان شهد گل کاهش یافته و زنبور برای بقای کندوی خود نیاز به شربت شکر دارد.

برای بررسی بیشتر مشکلات زنبور داران به سراغ رئیس هیئت مدیره زنبورداران استان تهران رفتیم که در ادامه مشروح گفتگو را می‌خوانید.

زنبوردران امسال به چه صورت شکر تهیه می‌کنند؟ آیا تمهیداتی برای تهیه شکر زنبورداران انجام شده است؟

ارز دولتی برای تک نرخی شدن شکر از سال ۱۳۹۸ برای این محصول حذف شد. به همین خاطر قیمت شکر شرکت بازرگانی دولتی با بازار آزاد تفاوتی ندارد. هم اکنون با حواله‌ای که شرکت بازرگانی دولتی از کارخانه‌ها به زنبورداران برای تهیه شکر می‌دهد برای هر کیلو ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است در حالی که شکر در بازار آزاد کیلویی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان بفروش می‌رسد، یعنی تنها یک هزار تومان تفاوت قیمت شکر در بازار آزاد و دولتی است، بنابراین دولت به ازای هر کندو عسل تنها یک هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند.

طبق استاندارد جهانی سالیانه هر کلونی زنبور عسل برای مصرف زمستان، افزایش ذخیره غذایی و تهیه دارو ۱۲ کیلوگرم شکر استفاده می‌کند، دولت باید این میزان شکر را برای حمایت از صنعت زنبورداری با قیمت دولتی و یا به شکل سوبسید برای هر کلونی زنبور عسل اختصاص دهد، اما از دو سال گذشته با چندنرخی شدن قیمت شکر سهمیه دولتی خاصی به زنبورداران داده نشده است.

شکر باید با قیمت کیلویی ۴ الی ۵ هزار تومان به زنبوردار داده شود که این اتفاق نمی‌افتد، ادامه این روند می‌تواند کاهش تولید و اُفت تعداد کلونی‌های زنبور عسل را در پی داشته باشد.

بازار سیاه بهانه‌ای برای حذف یارانه به زنبورداران

آیا اختلاف قیمت بین قیمت شکر دولتی و آزاد منجر به شگل گیری بازار سیاه نمی‌شود؟

نه. این جوابی است که مسئولان بدون آگاهی برای توجیه و رد مسئولیت از آن استفاده می‌کنند.

۱۲ کیلو سهمیه شکر در یک مرحله به زنبوردار داده نمی‌شود بلکه این سهمیه در چند مرحله در طی سال به او تحویل داده می‌شود، یعنی در هر مرحله توزیع به ازای هر کلونی بین یک یا ۲ کیلو شکر تخصیص می‌شود. زنبوردار به ازای هرکلونی در طی سال باید ۱۲ کیلو شکر را به انحای مختلف به زنبورش بدهد. به همین خاطر شکر اضافه‌ای به بازار رخنه نخواهد کرد. کسی که ۲۰۰ کلونی دارد نهایتاً ۴۰۰ کیلو سهمیه شکر دریافت می‌کند تعداد کلونی‌های این زنبوردار نیز بر اساس سرشماری مشخص شده و برای جلوگیری از ایجاد بازار سیاه بیشتر نمی‌تواند دریافت کند. سهمیه شکر بر اساس لیست سرشماری که شامل نام، کد ملی، شماره تماس، مقدار شکری که زنبوردارد تهیه کرده، توزیع می‌شود. این لیست بعد از توزیع به معاونت امور دام و از آنجا به سازمان تعاون روستایی داده خواهد شدو آن‌ها این اطلاعات را چک و نظارت می‌کنند، بنابراین هیچ‌گونه تخلفی اینجا صورت نمی‌گیرد. عبارت بازار سیاه که به کار برده شده صرفاً می‌تواند بهانه‌ای برای داده نشدن نهاده دولتی به زنبوردار باشد.

وضعیت میزان صادرات عسل به کشور‌های همسایه به چه صورت است؟

صادرات عسل چندین سال است که به دلیل تحریم‌ها تحت‌الشعاع قرار گرفته تحریم‌ها و بحث سیستم گردش مالی و پولی و اعتباری باعث شده صادرات بسیار کاهش پیدا کند. میزان صادرات عسل کشور نزدیک به یک هزار و ۶۰۰ تن است درحالیکه این میزان در سال‌های گذشته بسیار بیشتر بود البته شیوع بیماری کرونا نیز مزید علت شده است. حمایت از اتحادیه تعاونی‌ها یکی از نکات بسیار مهمی است که در بهبود صادرات تاثیر گذار خواهد بود و به نظر می‌رسد که دولت سیزدهم در حال برنامه ریزی برای تحقق آن است؛ وزیر جهادکشاورزی نیز به حمایت از اتحادیه تعاونی‌ها تاکید و قصد دارد کار‌های مربوط به تولید عسل را به این اتحادیه‌ها واگذار کند در این فرآیند وزارت جهاد کشاورزی تنها نقش نظارتی خواهد داشت.

یکی از مشکلات صنعت زنبورداری، ازدیاد زنبورداران خرده‌پاست، تعداد بسیار زیادی از زنبورداران کشور به دلیل تعداد کم کلونی زنبور عسل نمی‌توانند محصول یکدست و یک فرم برای صادرات تولید کنند. وزیر جهاد کشاورزی به جای خرید تضمینی محصولات زنبور عسل، شعار کشاورزی قراردادی را مطرح کرده یعنی برای اینکه بتوان عسل با حجمی مناسب برای صادرات داشته باشیم باید با زنبوردران قراردادی برای خرید عسل‌های هم‌شکل و همسو منعقد کنیم تا عسلی با کیفیت، بدون آلاینده و مناسب برای صادرات تأمین کنیم.

مشکل بعدی که در بحث صادرات وجود دارد، وجود فلزات سنگین و باقی مانده مواد شیمیایی، سرطان‌زا و مشکل‌زا در بعضی از عسل‌هاست که ریشه آن دو معضل عدم آموزش و آگاهی زنبورداران برای استفاده از دارو‌های استاندارد در وقت مناسب و قیمت بالای دارو‌های استاندارد است. وقتی که دارو‌های معتبر و استاندارد با قیمت بالا وارد کشور می‌شود، زنبوردار‌ها از خرید این دارو‌ها عاجزند به همین خاطر به تهیه دارو‌های متفرقه روی می‌آورند، خرید دارو‌های متفرقه نیز باعث باقی ماندن فلزات و مواد شیمیایی در داخل عسل می‌شود.
ضرورت خرید عسل از برند‌های معروف

واردات و قیمت عسل به چه صورت و چگونه است؟

میزان واردات عسل بسیار کم و بیشتر به شکل قاچاق است و این عسل‌ها معمولاً عسل‌های فوق‌العاده بی‌کیفیت، ولی با بسته‌بندی‌های خیلی شکیل هستند که در بعضی از فروشگاه‌های لوکس با قیمت‌های بسیار گزاف به مردم فروخته می‌شود.

به تمام هموطنان عزیزم هشدار می‌دهم که به هیچ عنوان از عسل‌های خارجی با محل و مبدا تولید و بسته بندی نامعلوم که قیمت‌های گزافی هم دارند تهیه نکنند، زنبورداران مطرح و برندداران معروف که شاخص و مورد تأییدند مرجع مطمئنی برای خرید عسل مرغوب به شمار می‌روند.

عسل به صورت خرده‌فروشی در فروشگاه‌ها می‌تواند با قیمتی بین کیلویی ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به فروش برسد، اگر عسل بسیار خاص‌باشد تا سقف ۳۵۰ هزار تومان نیز می‌تواند خرید و فروش شود، اما بیشتر از این قیمت‌ها دیگر توجیهی نداشته و گران‌فروشی محسوب می‌شود.

عسل‌های خاص مثل عسل آویشن، عسل کُنار، عسل عناب و عسل زرشک می‌توانند قیمت بالاتری داشته باشند، ولی عسل‌های دیگر که تولیدشان چندان چشمگیر نیست و ازپراکندگی قابل توجهی در زمینه پوشش گیاهی برخوردارند قیمت مناسب‌تری خواهند داشت عسل‌های ۴۰ گیاهی که غالب‌شان از نوع گَوَن هستند از این نوعند.

زمانی‌که در رابطه با عسل صحبت می‌کنیم، منظورمان شهد و نکتاریست که زنبور عسل از روی انواع گیاهان و درختان به جمع آوری ذره‌ای آن پرداخته، پس از فرآوری‌های زیاد و افزودن آنزیم‌های بسیار به آن در داخل کندو معجونی به نام عسل ساخته می‌شود. ما صرفاً در رابطه با این محصول و نه عسل‌های مصنوعی صحبت می‌کنیم.

بعضی از برند‌های فروش عسل محصولات خود را با بسته‌بندی‌های خیلی فریبنده و در وزن‌های کم ۳۵۰ گرمی با قیمت‌های ۱۵۰ یا ۲۰۰ هزار تومانی می‌فروشند، که یک نوع گران‌فروشی است؛ در فضای مجازی روی این موضوع‌ها بسیار مانور می‌دهند و افرادی نیز از این فرصت که مردم برای پیشگیری و درمان کرونا نیاز به عسل و محصولات زنبور عسل دارند، سوءاستفاده می‌کنند. از مسئولان می‌خواهیم که با این مسئله برخورد کنند.

حمله سنگین پرنده‌های زنبورخوار به صنعت زنبورداری کشور

مرغ‌های زنبورخوار چه تأثیری در صنعت زنبورداری کشور دارند و چه خسارت‌های به این صنعت وارد کرده‌اند؟

از آنجایی که کشور ما در مسیر کوچ و مهاجرت پرنده‌های زنبورخوار قرار دارد سالیانه شاهد حمله آن‌ها به صنعت زنبورداری هستیم.

پرنده‌های زنبورخوار در حالت طبیعی باید از انواع حشرات تغذیه کنند، اما به علت سم‌پاشی‌های بی‌رویه منبع اصلی غذایی آن‌ها از بین رفته است بنابراین آن‌ها به زنبورستان‌های در مسیر کوچ حمله می‌کنند و خسارت‌های فوق العاده زیادی را به کلونی‌های زنبور عسل کشور وارد می‌کنند.

در همه دنیا، نهاد‌های دولتی تعداد هر موجود زنده‌ای را که به بخش تولید صدمه می‌زند کنترل می‌کنند. به طور مثال در برخی از کشور‌های دنیا زمانی‌که تعداد کلاغ‌ها به علت کاهش جمعیت پرنده‌های شکاری افزایش می‌یابد برای بهم نخوردن چرخه طبیعت و جلوگیری از صدمه به جمعیت پرنده‌های مفید، نهاد‌های دولتی مجوز صید و شکار آن‌ها را صادر می‌کنند، حتی برای اینکار جوایزی نیز قرار می‌دهند که اینکار عملی متعارف است، در رابطه با پرنده‌های زنبورخوار نیز باید روند کار به همین شکل باشد.

سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت جهادکشاورزی باید برای مقابله با آفت پرنده‌های زنبورخوار تمهیداتی بیندیشند تا جمعیت این پرنده‌ها تعدیل شود و یا اگر برای آن‌ها برنامه‌ای ندارند باید برای زنبوردارانی که دچار خسارت می‌شوند بیمه‌ای در نظر بگیرند.

هرساله هر زنبورستانی که در مسیر کوچ پرنده‌های زنبورخوار قرار دارد بین ۱۰ تا ۲۰ درصد آسیب می‌بیند یعنی هر زنبوردار سالیانه نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان ضرر می‌کند که این آمار امسال باتوجه به افزایش جمعیت پرنده‌های زنبورخوار رشد یافته است.

پرنده‌های زنبورخوار در مسیر خود از استان‌های مختلف گذر می‌کنند که در این بین در بوشهر با ۹۸ هزار، البرز با ۷۳ هزار، تهران با ۱۴۳ هزار، کرمان با ۲۹۰ هزار، خوزستان با ۳۵ هزار، فارس با یک میلیون و ۲۴۰ هزار، قزوین با ۱۷۵ هزار، هرمزگان با ۲۰ هزار، همدان با ۴۰۰ هزار، مازندران با ۶۰۰ هزار و در گلستان با ۲۴۰ هزار کلونی زنبور عسل برخورد می‌کنند و بنابراین پرنده‌های زنبورخوار سالیانه به ۶۶۲ هزار کلونی عسل آسیب می‌زنند.

برای مقابله با آفت بزرگ صنعت زنبورداری طی سالیان گذشته تلاش‌های بسیار زیادی انجام شد، اما نتیجه مثمری حاصل نگشته است به عنوان نمونه به رغم اصرار زنبورداران صندوق بیمه زیر بار این خسارت نرفته است. چرا زنبورداری که هم از خشک‌سالی و هم از کم‌توجهی‌های وزارت جهادکشاورزی خسارت‌دیده باید آسیب ناشی از پرنده مهاجری که می‌خواهد از آفریقا به سمت سیبری برود را نیز متحمل شود آیا وقت آن نرسیده مسئولان در این رابطه فکری اساسی بیندیشند؟

هرساله این موضوع پیش می‌آید و خسارت بسیار سنگینی به کلونی‌های زنبور عسل وارد می‌شود، اما مسئولان خیلی ساده از آن گذر می‌کنند و این در حالی است که اگر در هنگام دفاع زنبوردار از زنبورستان، تعدادی از این پرنده‌های زنبورخوار کشته شود سازمان حفاظت از محیط‌زیست ورود کرده و آن زنبوردار را به جریمه بسیار سنگینی محکوم می‌کند.

وزارت جهاد کشاورزی باید ورود کند و با عقد تفاهم‌نامه‌ای با سازمان محیط‌زیست این معضل بزرگ را حل کند.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از گسترش، تاریخ انتشار: ۱۹مهر۱۴۰۰، کد خبر: ۲۰۷۸۷۸، gostaresh.news