همدان از مناطق کهن ایران است؛ با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد و زمینه‌های مساعد برای توسعه در تمامی ابعاد. نرخ بیکاری در استان همدان 5/6 درصد است و آمار مراکز بیمه نیز نشان می‌دهد به طور متوسط روزانه 900 تا هزار و 100 شغل در این استان ایجاد می‌شود که در نوع خود بی‌نظیر است. همچنین بنا به گفته محمد ناصر نیکبخت استاندار همدان در نشست توسعه و سرمایه‌گذاری استان همدان که هفته پیش در ادامه سلسله نشست‌های توسعه و سرمایه‌گذاری استان‌ها تشکیل شد، 600 کارگاه تعطیل شده در دولت قبل از مجموع هزار و 400 کارگاه همدان با همکاری بانک‌ها و سرمایه گذاران بخش خصوصی بازگشایی شده و یک هزار و 116 کارگاه جدید نیز طی دو سال اخیر در این استان احداث شده است.

برگزاری نشست‌های توسعه و سرمایه گذاری استان‌ها در دولت یازدهم کلید خورد و بنا به اظهارنظر کارشناسان اقتصادی این جلسات تاکنون توانسته سرمایه‌های سرگردان غیردولتی را به صورت هدفمند به سمت توسعه همه جانبه استان‌ها هدایت کند. در این زمینه استاندار همدان به جذب 4 هزار میلیارد تومانی سرمایه‌های بخش خصوصی از دهه فجر سال گذشته تا کنون در استان و آغاز عملیات اجرایی طرح‌های مختلف اشاره می‌کند و می‌گوید: «استان همدان منهای دریا همه امکانات سرمایه گذاری را دارد. این استان با یک میلیون و 800 هزار نفر جمعیت در زمینه گردشگری، کشاورزی و صنعتی دارای پتانسیل‌های ویژه‌ای است. استان همدان در سال 5/5 میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می‌کند که تنها 2 میلیون تن آن فرآوری یا تازه‌خوری می‌شود وبرای 5/3 میلیون تن برنامه‌ای وجود ندارد که بهترین زمینه برای سرمایه‌گذاری تبدیلی است. همدان در سال یک میلیون تن سیب‌زمینی تولید می‌کند که حتی یک تن آن هم فرآوری و تبدیل نمی‌شود».

اگر از کاستی‌ها بگذریم و البته مهم تر از همه محدودیت منابع آبی که مبتلابه همه کشور است، 50درصد از زمین‌های کشاورزی استان همدان دارای سیستم آبیاری تحت فشار است که موقعیت خوبی را برای تولید محصولات کشاورزی در اختیار کشاورزان استان قرار می‌دهد.

از سوی دیگر در زمینه صادرات محصولات به استان‌های دیگر باید گفت همدان با 9 مرکز استان از جمله تهران حدود 5/1 تا 3 ساعت فاصله دارد که موقعیت ویژه‌ای را در اختیار آن قرار می‌دهد. دکتر حسن روحانی و کاروان تدبیر و امید سوم شهریور ماه در همدان خواهد بود. در همین راستا جلسه هفته گذشته توسعه و سرمایه‌گذاری استان‌ها به ریاست دکتر «محمد شریعتمداری» معاون اجرایی رئیس جمهوری به استان همدان اختصاص یافت. در این جلسه که دکتر علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد و دارایی و نمایندگانی از بنگاه‌های خصوصی و تعاونی و نیز مدیران عامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری حضور داشتند، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های استان همدان از جمله در بخش‌های صنعت، کشاورزی، صنایع تبدیلی، گردشگری و معدن و مزیت‌های سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

* مزیت‌های فرهنگی

دکتر محمدعلی زلفی‌گلی عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره مزیت‌های اقتصادی همدان می‌گوید: «در راهبردهای توسعه هر استان و از جمله همدان باید به دو مزیت نسبی و مزیت ایجابی توجه داشت. از جمله مزیت‌های نسبی استان همدان گردشگری، کشاورزی و صنایع تبدیلی است اما مزیت مهم یا مزیت ایجابی این استان فرهنگی و علمی است.» وی به ارتباط 5/1 تا 3 ساعته با 9 مرکز استان اشاره می‌کند و می‌گوید: «همدان می‌تواند از سرریز نخبگان این استان بهره ببرد و با توجه به صبغه فرهنگی و دانشگاهی که دارد می‌توان ترافیکی از گردش نخبگان را شاهد بود. به اعتقاد من این اشتباه است که در زمینه صنعتی بویژه صنایع آلاینده‌ای مثل پتروشیمی در همدان سرمایه‌گذاری کنیم. اگر گردشگری استان و نیز صنعت فرهنگی در منطقه رونق بگیرد اساساً نیازی به سرمایه‌گذاری صنعتی نیست».

وی به استادیوم فرهنگی اشاره می‌کند و اینکه همدان می‌تواند لااقل در 6 ماه از سال که هوا گرم است، میزبان همه جشنواره‌های ملی و کنگره‌های علمی وابسته به وزارتخانه ها و انجمن‌ها باشد. چنانچه در 6 ماهه سرد سال نیز یکی از استان‌های گرمسیر کشور می‌تواند چنین نقشی را بازی کند. وی این ایده را منطبق با کشورهای توسعه یافته می‌داند و معمولاً جشنواره‌ها و کنگره‌ها را در یک منطقه خاص با هدف رونق اقتصادی برگزار می‌کنند. وی همچنین صنایع تبدیلی را با توجه به قدرت کشاورزی همدان برای این استان حیاتی می‌داند و می‌گوید: «در خیلی از استان‌های ما هندوانه می‌کارند درحالی که کمترین استفاده را از آن می‌برند. حال فکر کنید هندوانه به پودر تبدیل شود تا چه‌اندازه ارزش افزوده خواهد داشت یا سیب‌زمینی که یکی از تولیدات اصلی همدان است. سیب‌زمینی می‌تواند به اشکال مختلف فرآوری شود. این صنایع برای استانی مثل همدان حیاتی است اما آوردن صنایع آلاینده سنگین مزیت این استان نیست چون نه به دریا راه دارد و نه صنایع تکمیلی دیگری اطرافش هست و...».

* استان چهار فصل

محمد ناصر نیکبخت استاندار همدان درباره ظرفیت‌های گردشگری استان همدان می‌گوید: «متأسفانه همدان با وجود اینکه بهترین شرایط آب‌ و هوایی را برای گردشگری دارد، با وجود هزار و 800 اثر تاریخی قبل و بعد از اسلام و اینکه دنیا همدان را بهتر از هرجای دیگر ایران می‌شناسد، اولین و مهمترین پایتخت امپراتوری ایران بوده و 5 هزار سال سابقه تاریخی دارد، طولانی‌ترین غار آبی جهان در این استان است و... هنوز همدان مقصد گردشگری نیست و تنها محل عبور گردشگر است».

تپه هگمتانه یا شهر هگمتانه که اکنون در دل شهر همدان است، به عنوان پایتخت مادها و در کنار رم و آتن یکی از سه شهر مهم تاریخی و زنده دنیا محسوب می‌شود. گنجنامه هخامنشی، شیر سنگی همدان، گنبد علویان، برج قربان، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه بابا طاهر و بازار همدان تنها گوشه‌ای از آثار تاریخی شهر همدان است. از سوی دیگر غار علیصدر، شهر لالجین به عنوان پایتخت سفال ایران، تویسرکان به عنوان پایتخت گردوی ایران و... تنوعی از ظرفیت‌های بالای گردشگری تاریخی و طبیعی را به نمایش می‌گذارد. ظرفیتی که استاندار همدان به درستی آن را این‌گونه توصیف می‌کند: «همدان مرغوب ترین و ارزان‌ترین منطقه برای گردشگری است. درحالی که برای گردشگر داخلی هم چندان مورد توجه نیست. استانی که نه تنها تابستان خنکی دارد بلکه زمستان زیبایی هم دارد. همدان تنها سردسیر نیست، چهار فصل است».

دکتر محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهوری درباره توانمندی‌های استان همدان و سفر رئیس جمهوری به این استان می‌گوید: «استان همدان از توانمندی‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و گردشگری برخوردار است و بی‌تردید این استان با برنامه روشن و جامعی در مسیر توسعه شتابان، می‌تواند از استان‌های پیش‌رو در بخش‌های مختلف بویژه در زمینه اشتغال پایدار باشد. توانمندی‌ها و امکانات گسترده استان همدان این امکان را به‌وجود آورده که با مساعدتی حداقلی، این استان جهش بزرگ و شتابانی داشته باشد.» وی با اشاره به سفرهای استانی دولت پیشین می‌گوید: «در سالیان گذشته فضای بی‌اعتمادی در سایه وعده‌های داده شده و انجام نگرفته در کشور شکل گرفته است. بنابراین دولت اکنون تنها درصورت ضرورت به مردم وعده انجام کاری را داده، در غیر این صورت وعده‌های غیر قابل اجرا نمی‌دهد.» وی عنوان می‌کند: «دولت پروژ‌ه‌های قبلی را پالایش می‌کند؛ آنهایی که بالای 70 درصد پیشرفت داشته‌اند منابع مالی‌شان تأمین می‌شود ولی آنهایی که توجیه ندارند مثل سدی که منابع آبی ندارد، حذف می‌شوند. در این میان پروژه‌هایی که با زندگی مردم عجین هستند در اولویت قرار می‌گیرند مثل درمانگاه‌ها و مراکز درمانی، ورزشگاه‌ها، آبیاری تحت فشار و طرح‌هایی از این دست».

* مشکلات توسعه استان‌ها

بالا بردن انتظارات با طرح‌های غیرقابل توجیه، تأمین نشدن اعتبارات، وابستگی هرچه بیشتر به فروش نفت و در عین حال تضعیف تولید داخلی با افزایش واردات از جمله خسارت‌هایی است که در دولت پیشین به استان‌ها و مناطق مختلف کشور تحمیل شد. دکتر علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد و دارایی در نشست توسعه و سرمایه‌گذاری استان همدان در این راستا می‌گوید:«ما در دولت هم قسم شده‌ایم تا اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم و با پول نفت بویژه در شرایط گشایش اقتصادی پساتحریم بدنه دولت را بزرگ نکنیم و با واردات بی‌رویه تولید داخلی را از بین نبریم.» وی درباره سفرهای کاروان تدبیر و امید به استان‌های مختلف می‌گوید: «سفر مقامات دولتی به استان‌های مختلف موجب رفع مشکلات و موانع پیش‌رو است. این سفرها زمینه‌ای برای آشنا شدن با مسائل و مشکلاتی است که مردم با آن مواجه هستند. بنابراین با شناخت بهتر می‌توانیم مسائل را حل کنیم بدون رفتارهای عوامفریبانه و ارائه وعده‌های تحقق‌ناشدنی. خود من پیش از این منتقد سفرهای استانی بودم اما سفرهای کنونی دولت در قالب کاروان تدبیر و امید بدون عوامفریبی می‌تواند برای رشد و توسعه استان‌ها مفید باشد که در سفر پیش‌رو به همدان نیز چنین اتفاقی خواهد افتاد».

با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از روزنامه ايران، سال بيست و يكم، شماره 6008، يكشنبه 1 شهريور 1394، صفحه 9