اسامی شهرها بنا بر دلایل مختلف (سیاسی، فرهنگی- اجتماعی، رویدادی- ارزشی، جغرافیایی، تسهیل در تلفظ و تاکیدات حوزه ادبیات و غیره) در ادوار تاریخی میتواند تغییر کرده باشد. از آنجا که تغییر اسامی امری تدریجی بوده و تحول و تغییر مجدد آنها هم امری تاریخمند و طولانی مدت است، ممکن است در طول حیات یک شهروند، این تغییرات حادث نشده و توجه وی به اسامی قبلی شهر خود جلب نگردد. بر این قاعده، دانستن اسامی گذشته برخی از شهرها از چند جهت تاریخی - باستانی، سیاسی، فرهنگی- اجتماعی، سرگرمی و دانستنیهای عمومی و مواردی همانند، میتواند جالب توجه باشد.
شعار سال: یکی از عناصر عمده فرهنگ یک جامعه «نام» اشخاص و اماکن و اشیاء می باشد. با تجزیه و تحلیل اسامی موجود در زبان و ادبیات یک جامعه، می توان به نحوه تفکر، نگرش، عواطف و روحیات آن قوم پی برد. علاوه براین همانطور که نام ها می توانند به عنوان نشان و نمود خارجی مافی الضمیر انسان ها مطرح باشند، خود نیز قادرند روحیات، عواطف، نگرش ها و حتی رفتار فرد و جامعه را متأثر سازند. وجود تنوع و گونه گونی در اسامی افراد و اماکن، متناسب با فرهنگ ها، مذاهب، مناطق جغرافیایی و طبقات اجتماعی مختلف، گویای این واقعیت انکارناپذیر است. پذیرش این تنوع و همبستگی، مسئولیت کارشناسان و دست اندرکاران مسائل اجتماعی را پیچیده تر کرده، به آنان گوشزد می نماید که قبل از اتخاذ هر تصمیم یا اجرای هر اقدامی، نخست جنبه های مختلف موضوع را به خوبی بشناسند و پس از بررسی راهکارها، مناسبترین روش را انتخاب نمایند.
برخی از صاحب نظران معتقد است که «عمل نامگذاری در سطح یک جامعه و گروه، مبین گرایش های جمعی موجود در آن جمع است و می توان براساس تغییر در روند نام گذاری و تحول در نام ها در مورد تحول و تغییر آن جامعه قضاوت کرد». نام ها می توانند از زوایا و ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گرفته و به شناخت حیات اجتماعی کمک نمایند. هم به عنوان یک شاخص هم به عنوان یک واقعیت اجتماعی که در تعامل با واقعیت های اجتماعی و فرهنگی دیگری می باشد. آیا تاکنون از خود پرسیده اید که چرا رژیمهای سیاسی به طرق مختلف نسبت به اسامی افراد و و اماکن، حساسیت نشان داده و می دهند؟ در اغلب کشورها با تغییر یک نظام، نام بسیاری از شهرها، خیابان ها، اماکن عمومی و... عوض می شوند و یا با صدور دستورالعمل هایی، انتخاب اسامی خاص از سوی والدین برای کودکان شان ممنوع می شود! این دخالتها نه تنها در کشورهای کمتر توسعه یافته و جهان سوم، بلکه در کشورهایی که مدعی دمکراسی و آزادی هستند نیز، رواج دارد.
در ادامه بحث اقدام به رده بندی الفبایی
نامهای قدیم و جدید شهرهای کشور شده است.
نام جدید: اسم قدیم
ابهر: اوهر
اراک: سلطان آباد
اردبیل: فیروزگرد
ایلام: انزان
ارومیه: رضائیه
اسفراین: میان آباد
اسلام آبادغرب: شاباد
اسلامشهر: شادشهر
اصفهان: سپاهان و به عقیده برخی دیگر جی
الیگودرز: آل گودرز
اندیمشک: صالح آباد
انزلی: پهلوی
اهر: ارسباران
اهواز: ناصریه
ایذه: مالمیر
ایرانشهر: پهره
آبادان: عبادان، اُپاتان
آباده: آوادیجه
آذرشهر: دهخوارقان
آمل: آمارد، آمارد یا آمله
بابلسر: مشهد سربانه: به روژه
بجستان: بغستان
بجنورد: چرمغان. بیژنگُرد یا بیژنیورد
برازجان: تااوکه
بروجرد: وروگرد
بم: کجاران
بناب: بین ائو
بندرامام: بندرشاهپور
بندرترکمن: بندرشاه
بندرعباس: گمبرون
بهبهان: ارّجان (ارگان)
بهشهر: اشرف
بوشهر: لیان
بیجار: گروس
بیرجند: قهستانپارس آباد: پارسا آباد
پاوه: اورامانات
پیرانشهر: خاناتاکستان: سیادهنتایباد: طیبات
تبریز: داوریژ
تربت جام: بوزجان
تربت حیدریه: زاوه
تنکابن: شهسوار
جغتای: قارزی
جهرم: گاهرم
جوین: کوَیان
جیرفت: سبزوارانچابهار: تیس
چناران: رادکان
خدابنده: قیدار
خرم آباد: شاپورخواستخرمشهر: محمره، بارما
خمینی شهر: همایونشهر
خوزستان: اندیمشک
خوی: آراتتا
داراب: دارابگرد
دامغان: صد دروازه
درگز: ابیورد
دزفول: دژپل
دورود: بین النهرین
دوگنبدان: گنبدملغان
رامسر: سخت سر
رشت: بیه پَسرفسنجان: اناس
رودسر: هوسمری: رقا
زابل: نیمروز
زاهدان: دزدابزنجان: خمسهساری: طوسان سیاه
ساوه: ساوگان
سبزوار: بیهَقسقز: اسکاکیت
سلماس: دیلمقان
سمنان: قومس
سنندج: سنه (سنه دژ)
سوسنگرد: خفاجیهسیرجان: سمنگان
سیستان: سجستان
شادگان: فلاحیهشاهرود: حنچره
شهرری: راگا، راگس
شهرضا: قمشهشهرکرد: دهکرد
شهریار: علیشاه حوض
شوش: سوزیانا (قدیمیترین شهر ایران و جزو قدیمیترین شهرهای جهان)
شوشتر: ششدر
شیراز: شهر راز
شیروان: انوشیروان
فردوس: تون
فسا: پساقائم شهر: شاهی
قروه: اسفندآباد
قزوین: کژین
قوچان: خبوشان
کاشمر: ترشیزکرمانشاه: کامبادن
کازرون: گازران
کاشان: کاه فشان
کرج: کوهرج
کرمان: بردشیر
کوهدشت: کوزشت
گرگان: استرآباد
گرگان: هیرکانیا
گناباد: جنابذ
گنبدکاووس: جرجان
لاهیجان: ریهریز (در برخی منابع لنجان): زرین شهر
ماهشهر: معچول
متل قو: سلمان شهر
مراغه: افرازه رود. ماراوا، مراوا، ماراویا.
مرند: مارات
مرودشت: استخر
مریوان: میرانشاه
مسجدسلیمان: پارسوماش
مشهد: سناباد
ملایر: دولت آباد
مهاباد: ساوجبلاغ
مهدی شهر: سنگسر
مهران: منصور آباد
میانه: میانج
میاندوآب: قوشاچای
میبد: میبدار
میناب: آنامیس
نقده: سولدوز
نور: سولده
نیشابور: شادیاخ
هشترود: آذران
همدان: هگمتانه
هویزه: حویزه
ورامین: وارنایاسوج: تلِّ خسرویزد: ایساتیس
اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون