شعار سال: اخیرا سازمان شیلات ایران درخواست‌هایی را برای صدور مجوز از سرگیری صید ترال به سازمان محیط‌زیست ارائه داده است و به نظر می‌رسد پس از دو سال وقفه صید ترال به صورت چراغ خاموش آغاز شده و مذاکراتی میان سازمان محیط‌زیست و سازمان شیلات ایران در این زمینه انجام گرفته است.

در حالی سازمان شیلات چراغ خاموش به دنبال جارو کردن آب‌های جنوبی کشور است که سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس در اردیبهشت ۱۴۰۲ تاکید کرده بود که «مجلس اجازه ازسرگیری مجدد ترال صنعتی را نمی‌دهد و به دنبال ممنوعیت دائمی این روش صید است».
گفتنی است صید ترال به نوعی از صد آبزیان گفته می‌شود که به وسیله تور ماهیگیری بزرگی انجام می‌شود که به شکل قیف است و از دو طرف به تخته‌هایی متصل و معمولاً به دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود.
این نوع صید که البته از قدمتی طولانی برخوردار است، برای محیط زیست دریایی خسارت‌های سنگینی به همراه دارد. این نوع صید چند سالی توسط کشتی‌های چینی در خلیج فارس رواج داشت که باعث نابودی اکوسیستم دریایی و همچنین خالی شدن سفره‌های صیادان محلی شد. این نوع صید چند سال پیش سروصدای زیادی به پا کرده بود.

در دهه ۹۰ صیادان جنوب کشور بار‌ها اعتراض به حضور کشتی‌های چینی و هندی را با صدای بلند فریاد زدند و گفتند ماهیگیران چینی در خلیج فارس و در پناه مجوز‌های رسمی آن‌ها را بیکار و دریا را بی‌برکت و فقیر کرده‌اند. اما با این وجود، همواره سازمان شیلات زیر بار نمی‌رفت و مدیران این سازمان گاهی با گفته‌های ضد و نقیض حضور ماهیگیران خارجی را در آب‌های ایران تایید و گاهی به‌طور کامل رد میکردند.

در آن سالهاعملا محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان به طور کاملا رها شده و با کمترین نظارت در اختیار کشتی‌های ترالر قرار گرفته بود و بیش از ۱۰۰ کشتی ترالر تحت عنوان کشتی‌های صید فانوس ماهی به صورت آزادانه بستر دریا را شخم می‌زند و آبزیان دریا را جارو می‌کردند؛ و سازمان شیلات کمترین کنترل، پایش و برخورد قانونی در مورد این کشتی‌های متخلف و غیر مجاز داشته و طی سال‌های گذشته این وضعیت فاجعه بار ادامه یافت.

غارت دریا‌های جنوب کشور با صید ترال ادامه داشت تا این که سال ۹۹ با پیگیری صیادان جنوب کشور صید ترال به طور موقت متوقف شد. اما اکنون خبر‌ها حاکی از آماده شدن این کشتی‌ها برای بازگشت دوباره به آب‌های خلیج‌فارس است. این موضوع صدای دوستداران محیط زیست را در آورده است.

در پی زمزمه‌هایی که اخیرا در مورد بازگشت کشتی‌های صید ترال به خلیج‌فارس به گوش می‌رسد، بنیاد اتم به همراه یکی از اتم‌های برتر استان هرمزگان پیگیر ممنوعیت کامل این نوع صید شده است و کارزاری راه انداخته است که جلوی این نوع صید را بگیرند. همچنین طومار صد‌ها نفر از جامعه صیادان جنوب کشور به مجلس هم ارسال شده است. در این طومار صیادان خواستار توقف دائمی صید ترال صنعتی شده‌اند.

سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هم به طومار صیادان واکنش نشان داد و طی پاسخی اعلام کرد: «توقف دو ساله صید ترال که با نظر مثبت رئیس جمهوری انجام شد، نقش بسیار مؤثری در حفظ ذخایر آبزیان جنوب کشور و معیشت مردم محلی داشته است.»

وی با بیان این که باید فعالیت‌های اقتصادی با ظرفیت سرزمینی کشور متناسب باشد تا شاهد تخریب و نابودی محیط زیست نباشیم گفت: «پیش از ممنوعیت صید ترال در کشور شاهد نارضایتی‌های بسیاری از سوی جامعه صیادی محلی بودیم و متأسفانه جارو کردن تمام منابع آبزی دریا توسط کشتی‌های صید ترال فانوس ماهیان موجب شده بود که ضمن نابودی ذخایر آبزیان کشور، سفره مردم نیز خالی شود به شکلی که بسیاری از آن‌ها در تماس‌های مکرر با فراکسیون محیط زیست مجلس اعلام می‌کردند که شغل و معیشت آن‌ها عملاً از بین رفته است.»

به گفته رفیعی، کشتی‌های صید ترال تخریب محیط زیست را طوری وارونه به اسم اشتغال‌زایی و نیاز کشور جلوه می‌دادند که حتی از دولت سوخت یارانه‌ای هم می‌گرفتند! این در حالی است که صیادان محلی به دلیل نابودی ذخایر ماهیان مجبور بودند با صرف هزینه بیشتر و استفاده از سوخت آزاد، فرسنگ‌ها داخل دریا بروند و سرآخر هم دست خالی برگردند.

البته خرداد امسال علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط‌زیست درباره موضع سازمان محیط‌زیست پیرامون صید ترال تاکید کرد: «در بهره‌برداری از دریا اولویت را با صید سنتی و صیادان بومی می‌دانیم و قطعاً جلوی هرگونه صید ترال را که بحث جارو کردن دریا در آن مطرح است، خواهیم گرفت.»

جالب است بدانیم در بسیاری از کشور‌های دیگر جهان که دارای آب‌های بسیار کم‌عمق مانند خلیج فارس و سواحل جنوبی ایران در دریای عمان هستند صید ترال بطور کامل ممنوع شده است.


گفتنی است ایران با دارا بودن سه حوضه آبی مهم شامل دریای خزر در شمال، خلیج فارس و دریای عمان در جنوب یکی از کشور‌های مطرح در زمینه علوم دریایی و توسعه دریا محور است که زیستگاه هزاران گونه آبزی است و ظرفیت بسیار بالایی از لحاظ اقتصادی و توسعه پایدار دارد.

در ایران، حدود هزار و ۱۷۰ گونه مهره‌دار وجود دارد که بر اساس فهرست سرخ IUCN حدود ۷۸ گونه از آن‌ها در معرض تهدید هستند البته درجه این تهدیدات مختلف بوده و ممکن است برخی از آن‌ها به شدت در معرض انقراض و برخی با درجه کمتر باشند، اما آنچه گفته شده این است که حدود ۷ درصد از گونه‌های جانوری مهره‌دار کشور در معرض تهدید قرار دارند.


در آب‌های جنوبی ایران حدود هزار و ۶۰۰ گونه ماهی، ۱۵ گونه میگو، ۱۰ گونه پستانداران دریایی، ۷ گونه دلفین، ۵ گونه لاک‌پشت دریایی، حدود ۱۰۰ گونه آب‌سنگ مرجانی و بیش از ۷۰ گونه پرنده گزارش شده است، لاک‌پشت‌های دریایی و برخی ماهیان از جمله کوسه‌ماهی‌ها جزو گونه‌های در معرض خطر محسوب می‌شوند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی سلامت نیوز، تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۴۰۲، کدخبر: ۳۵۹۳۷۲، www.salamatnews.com