این پروژه در پنج مرحله طراحی مفهومی، طراحی اولیه، خرید تجهیزات، ساخت و مونتاژ، تست‌های زمینی و پروازی تعریف و با قرار گرفتن دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان محور طرح، طراحی بدنه به این دانشگاه، بخش اویونیک به دانشگاه صنعتی اصفهان، طراحی موتور به دانشگاه علم‌ و صنعت و طراحی بال‌های هواپیما به پارک علم‌ و فناوری استان فارس واگذار شد.

پس از 2 سال از شروع طراحی، مهر ماه سال 1393 بود که در نشستی با حضور مدیرعامل سازمان صنایع هوایی، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری و مسؤولان مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های همکار در این طرح در محل دانشگاه صنعتی اصفهان، پایان مرحله طراحی مفهومی این پروژه بزرگ اعلام شد.

در حالی که دولت طی روزهای اخیر قراردادی به ارزش 16 میلیارد و 600 میلیون دلار به منظور خرید 80 فروند هواپیمای بوئینگ با این شرکت امضا کرده است، اخبار موثق حکایت از آن دارد که پروژه کلان طراحی و ساخت هواپیمای بومی 150 نفره به دلیل بی‌توجهی دولت و قطع بودجه بخش‌های مربوطه متوقف شده است.

دبیر ستاد توسعه هوایی و هوانوردی اخیراً اعلام کرد که دولت تنها 10 درصد این بودجه را تخصیص داده و به همین دلیل طراحی هواپیمای 150 نفره کُند شده است.

رئیس دانشگاه علم و صنعت نیز به عنوان یکی از طرف‌های قرارداد این طرح کلان با تأیید مطلب فوق اعلام داشته که روند ساخت موتور هواپیمای جت مسافربری 150 نفره به دلیل عدم تخصیص اعتبار مالی، کند شده است.

به منظور پیگیری از روند پروژه توسعه فناوری‌های کلیدی هواپیمای جت مسافربری 150 نفره به گفت‌وگو با وحید غفاری‌نیا، رئیس پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان نشستیم که در ادامه این گفت‌وگو را به تفصیل می‌خوانید.

* با توجه به تعریف پروژه مهم و کلان طراحی و ساخت هواپیمای 150 نفره در سال 91 و واگذاری مهمترین بخش آن یعنی قلب هواپیما (اویونیک) به دانشگاه صنعتی اصفهان، تاکنون چه مبلغی در این راستا هزینه شده؟ برای کل پروژه چه مبلغی هزینه شده است؟

غفاری‌نیا: بودجه پیش‌بینی شده برای اجرای این پروژه در ابتدای کار 100 میلیارد تومان بود که در 2 سال نخست فعالیت در مجموع یک دهم بودجه پیش‌بینی شده یعنی 10 میلیارد تومان به کلیه دانشگاه‌های دخیل در پروژه اعتبار داده شد.

* شما در مصاحبه‌ای گفته بودید که پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان در راستای این طرح کلان احداث شده است؛ چه میزان هزینه برای راه‌اندازی این پژوهشکده تاکنون صرف شده است؟

غفاری‌نیا: هزینه ایجاد پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان، راه‌اندازی سایت‌های پژوهشی، تجهیزات آزمایشگاهی و طراحی زیرساخت‌های آن به طور کامل توسط دانشگاه تأمین شد.

* پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان دارای چه تعداد کادر علمی و اجرایی است؟

غفاری‌نیا: پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان دارای 2 عضو هیأت علمی و 12 پژوهشگر تمام‌وقت است که با تخصص‌های برق و کامپیوتر در این پژوهشکده مشغول به فعالیت هستند؛ البته 7 تن از اساتید دانشکده برق به همراه تعدادی از دانشجویان این دانشکده به تناسب پروژه‌های مختلف با این پژوهشکده همکاری دارند.

* این پروژه پس از طراحی مفهومی اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

غفاری‌نیا: پروژه توسعه فناوری‌های کلیدی هواپیمای جت مسافربری +150 در طراحی و ساخت پس از مراحل طراحی مفهومی، طراحی مقدماتی و طراحی دقیق باید وارد مرحله ساخت می‌شد؛ البته این پروژه کاملاً پژوهشی بوده که به اشتباه برخی فکر می‌کنند پروژه ساخت هواپیما بوده است.

برای ساخت یک نمونه هواپیمای جدید در شرکت‌های هواپیماسازی مجهز به زیرساخت‌های علمی و عملیاتی لازم در دنیا چیزی حدود 3 میلیارد دلار بودجه نیاز است که با 100 میلیارد تومان قابل مقایسه نیست.

* دلیل توقف پروژه طراحی و ساخت هواپیمای 150 نفره و بخش راهبردی اویونیک دانشگاه صنعتی چیست؟

غفاری‌نیا: 2 میلیارد تومان بودجه اختصاص داده شده تنها برای اجرای مرحله طراحی مفهومی بود که در دانشگاه صنعتی اصفهان بیش از 2 هزار فعالیت مختلف در همین راستا به اجرا رسید و این دانشگاه برای اجرای مرحله دوم فعالیت‌های زیادی انجام داد اما به دلیل عدم ارائه بودجه متأسفانه این طرح متوقف شد.

* خرید هواپیماهای مسافربری با هزینه بالا و تحمیل هزینه مضاعف برای آماده‌سازی مجدد فرودگاه‌ها جهت استفاده از هواپیماهای جدید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

غفاری‌نیا: خرید هواپیماهای مسافربری بوئینگ و ایرباس در حالی از طرف دولت صورت گرفته که بودجه مصوب پروژه‌ای که بسیار ضروری و واجب بود، همچنان پس از چند سال تأمین نشده است؛ ورود ایران به صنعت هوا و فضا و ساخت هواپیماهای مسافربری منجر به دستاوردهای بزرگی خواهد شد همان‌طور که در پهباد ورود پیدا کردیم و به پیشرفت‌های بزرگی دست یافتیم.

* آیا کمبود هواپیما در ناوگان هوایی کشور را نمی‌توان با تولیدات داخلی تأمین کرد؟

غفاری‌نیا: تأمین بودجه برای برنامه‌ریزی جهت ساخت هواپیمای داخلی باعث رفع کمبود هواپیمای مسافربری در ناوگان هوایی کشور خواهد شد البته ساخت هواپیما مقداری زمان‌بر است ولی غیرممکن نیست؛ ایران با کسب دانش ساخت هواپیما به صورت کنسرسیوم باید به همراه چند کشور دیگر به چرخه تولید هواپیما وارد شود چراکه ساخت و تولید تمامی قطعات از نظر اقتصادی به صرفه نیست؛ رسیدن به ساخت هواپیمای مسافری مسیری است که زمان می‌برد و در ابتدا باید کار را از ساخت هواپیماهای کوچک مسافربری آغاز کرد.

* دولت با چه مقداری از هزینه خرید هواپیما می‌توانست به تولید هواپیما در داخل کشور کمک کند؟

غفاری‌نیا: اگر دولت کمتر از یک دهم بودجه اختصاص یافته برای خرید و نوسازی ناوگان هواپیماهای بوئینگ و ایرباس را در اختیار پژوهشکده‌های داخلی هوا و فضای کشور مصرف کرده بود، قطعاً برای کشور اتفاقات بهتری می‌افتاد.

* چند سال طول می‌کشد تا ایران بتواند به تولید هواپیماهای پیشرفته مسافربری دست پیدا کند؟

غفاری‌نیا: اگر بخواهیم وارد زمینه راهبردی تکنولوژی شویم و صاحب نظر، حرف و محصول در این زمینه باشیم باید دانش هوافضا را کسب کنیم؛ یکی از تجربیات خوبی که در مرحله نخست پروژه طراحی هواپیمای 150 نفره به دست آوردیم، آشنایی با علم روز هوافضا، محصولات، استانداردها و الزامات در این حوزه بود؛ اگر بخواهیم تا 5 یا 10 سال آینده به صنعت ساخت هواپیمای پیشرفته مسافربری ورود پیدا کنیم باید از همین حالا کارهای پژوهشی انجام داده، گلوگاه‌های فناوری را مشخص کرده و به آنان دست پیدا کنیم.

* تجربیات خود را از نخستین مرحله پروژه طراحی و ساخت هواپیمای 150 نفره بگویید.

غفاری‌نیا: هدف از اجرای پروژه طراحی هواپیمای جت مسافربری 150 نفره دسترسی به فناوری‌های مورد نیاز برای ساخت هواپیما بود اما در کنار آن علم ما افزایش یافته، با علم روز آشنا شده، به تجربیات زیادی‌ رسیده و فناوری‌های بیشتری را کسب می‌کردیم؛ پژوهشکده اویونیک دانشگاه صنعتی اصفهان در کنار اجرای مرحله نخست این پروژه به دستاوردهای دیگری از جمله تولید محصولات شبکه داخلی هواپیما و تولید سیستم‌های کنترلی دست یافت.

* تکیه بر علم داخلی و تولید بومی چه دستاوردهایی می‌تواند داشته باشد؟

غفاری‌نیا: اگر وارد پروژه پژوهشی ساخت هواپیما نشده بودیم هیچ‌گاه به موقعیت علمی و فناوری کنونی نمی‌رسیدیم اما با تکیه بر توانمندی‌های داخلی می‌توانیم به تکنولوژی‌های زیادی در حوزه هوافضا دست یابیم.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس استان همدان، تاریخ انتشار: 11 دی 1395، کدخبر: 13951007000357، www.hamedan.farsnews.com