شعار سال: به مناسبت بررسی برنامه ششم توسعه در مجلس شورای اسلامی سیدحسین صابری استاد دانشگاه و از مدیران و استانداران با سابقه در این زمینه یادداشتی مرقوم کردند.

بودجه و اصول آن، ضرورت‌ها در تنظیم بودجه، لایحه بودجه سال ۹۶ و بررسی اجمالی آن و نکاتی در قالب یادآوری به نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان عصاره فضائل مردم در خانه ملت تقدیم می‌شود.

بودجه به‌ عنوان سند دخل و خرج یک جامعه و کشور از موضوعات مهم مدیریتی است که باید با دقت کامل هزینه‌ها به‌ طور واقع برآورد و درآمدها و محورهای آن را تخمین زد تا پس از تصویب و تأیید آن به گونه‌ای طی یک سال عمل کرد تا مشکلی از نظر تأمین و هزینه‌کرد به وجود نیاید.

در مسیر تکاملی علم مالیه، متخصصان به این نتیجه رسیده‌اند که چنان چه تهیه بودجه عملیاتی میسر باشد، بهترین بازدهی را با کمترین چالش به همراه خواهد داشت با این نگاه لایحه بودجه سال ۹۶ را که شامل ماده واحده و تعدادی جدول است از نظر می‌گذرانیم و با توجه به شرایط ویژه و خاص حاکم بر کشور در سال ۹۶ معدودی از اعداد و ارقام پیشنهادی را مرور می‌کنیم و قبل از ورود به بررسی ارقام به چند نکته که جزء ویژگی‌های بودجه در سال ۹۶ است، اشاره‌ای گذرا می‌کنیم.

بودجه ۹۶ نخستین بودجه عملیاتی پسابرجام است، آن هم برجامی که بعد از گذشت نزدیک به ۱۴ ماه از تصویب آن شاهد نقض مکرر آن از سوی شیطان بزرگ هستیم و در آخرین قدم مجلس آمریکا تمام تحریم‌ها را به مدت ۱۰ سال تمدید و رئیس جمهور جدید آمریکا بارها اعلام کرده که آن را پاره می‌کنم.

سال ۹۶ در آغاز اجرای برنامه ششم هستیم و این روزها در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی بوده و قرار است که لایحه بودجه سال ۹۶ بر این اساس بررسی و تصویب شود.

شاهد تهیه و تنظیم لایحه بودجه سال ۹۶ در سال پایانی فعالیت دولت یازدهم هستیم، دولتی که مسؤولیت برگزاری انتخابات اردیبهشت ۹۶ را بر عهده دارد و خود نیز یکی از رقبای مطرح و امیدوار است، نکند بودجه ۹۶ رنگ و بوی انتخاباتی به خود بگیرد و جهت‌گیری آن در جذب آراء باشد که برخی از افزایش‌ها و عناوین مصطلح چنین ذهنیتی را تقویت می‌کند.

*کم‌توجهی نمایندگان به لایحه بودجه، چالشی برای دولت دوازدهم

لایحه تنطیمی بودجه ۹۶ در حالی تنظیم، بررسی و تصویب می‌شود که دولت دوازدهم باید آن را اجرا کند و چنانچه در بررسی کم‌توجهی شود، دولت بعد را در آغاز فعالیت دچار چالش می‌کند.

فعالیت‌های هسته‌ای به‌عنوان یک نیاز و افتخار ملی طی چند سال گذشته دستخوش تغییراتی شگرف – عمیق و تأسف بار شده که با مکاتبات اخیر ریاست جمهوری باید فعالانه ضعف و نقص و غفلت گذشته را جبران و با قدرت و با تکیه بر انگیزه بالای نسل جوان و متخصص داخلی به کار خود ادامه داده و نقایص جبران شود.

اینک با توجه به پیش‌فرض‌های فوق به‌ معدودی از محورهای لایحه پیشنهادی اشاره می‌شود.

با توجه به ضرورت اجرای دقیق اصل ۴۴ قانون اساسی بدنه اجرایی دولت باید کوچک شود و از افزایش هزینه‌های جاری دولت جلوگیری «در سه سال گذشته مرتباً افزایش یافته و به هر علت تقریباً دو برابر شده است» در لایحه سال ۹۶ نیز افزایش هزینه‌های دولت قابل توجه است و با جدیت و دقت باید مورد توجه نمایندگان قرار گیرد.

با توجه به وضعیت سوق‌الجیشی ایران و شیطنت‌های استکبار و ضرورت تقویت بنیه دفاعی کشور بودجه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی از چه رشدی برخوردار شده و چه جایگاهی دارد؟

*کاهش بودجه سازمان انرژی اتمی و افزایش بودجه کمک به نهادهای بین‌المللی

ضرورت پرداختن و توسعه همه‌جانبه فعالیت‌های هسته‌ای و توجه به نامه‌های اخیر ریاست جمهوری و افزایش فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و جبران مافات و خوش‌خیالی‌ها و لزوم توجه به تذکرات و رهنمودهای مکرر و جدی رهبر معظم انقلاب اسلامی و خنثی‌سازی توطئه‌های بیگانگان میزان توجه و عنایت به بودجه سازمان انرژی اتمی چقدر است، «بودجه ۲۵۷ میلیارد تومانی سال ۹۵ سازمان انرژی اتمی چه‌ قدر اضافه که چنین نشده، بلکه به مبلغ ۱۴۲ میلیارد تومان کاهش یافته، یعنی حدود ۴۰ درصد کاهش» که جای تامل و عنایت خاص خانه‌نشینان خانه ملت را دارد.

پایبندی به تعهدات بین‌المللی خوب است، البته در صورتی‌که سازمان‌ها و موسسات بین‌المللی هم به رسالت – وظایف و تعهدات خود پایبند باشند.

افزایش چشمگیر کمک‌های دولت ایران به سازمان‌های بین‌المللی در چند سال گذشته قابل تامل است و رقم این کمک‌ها در لایحه بودجه ۹۶ از رقم ۱۲۱ میلیارد تومان سال ۹۵ به رقم ۱۵۰ میلیارد تومان افزایش یافته، یعنی حدود ۲۴ درصد افزایش، توجه داشته باشید که این کمک‌ها صرف چه کار و تصمیماتی می‌شود.

آیا شایسته است بخش عمده نیاز سازمان‌هایی را تامین کنیم که عمدتا بر خلاف راستای منافع مسلمانان و انسان‌های آزاده تصمیم می‌گیرند و قطعنامه صادر می‌کنند؟!!

یکی از افتخارات دولت کاهش نرخ تورم و یک رقمی شده آن است، آیا این افتخار با نرخ رشد بالای هزینه‌های جاری دولت همخوانی دارد و یا رشد هزینه نمی‌تواند ملاک قضاوت باشد، آن هم افزایش‌های نامتعارف و غیرعادلانه در بخش‌های مختلف که ریشه در بی‌انضباطی‌های مالی دارد و توجه خاص نمایندگان را در راستای بازنگری و اصلاح می‌طلبد.

جایگاه بودجه‌های فرهنگی در لایحه بودجه ۹۶ از چه اولویتی برخوردار است، درصد رشدی دارد یا خیر؟ مفهوم فعالیت‌های فرهنگی چیست و توجه به قرآن و آثار سازنده آن از چه موقعیتی در لایحه برخوردار است.

*کاهش اعتبار فعالیت‌های قرآنی

توجه به همه ابعاد آموزش و فراگیری، قرائت، مفهوم و تفسیر و گسترش فعالیت‌های قرآنی در ذهن دولت‌مردان و لایحه بودجه از چه اهمیتی برخوردار است، دلیل و توجیه عدم پرداخت بودجه دولتی در مبحث کمک به فعالیت‌های قرآنی در سال ۹۴ کاهش اعتبار و عدم پرداخت وجه در ۹ ماهه اول سال ۹۵ اعتبارات قرآنی چیست؟

کاهش اعتبارات کمک به فعالیت‌های قرآنی لایحه ۹۶ چه مفهومی دارد، قطعا وظیفه نمایندگان به ویژه فراکسیون قرآن و کمیسیون فرهنگی مجلس در راستای ترمیم اعتبار مربوطه و تصویب آن بسیار سنگین و مهم و امید است که مورد عنایت خاص قرار گیرد.

تهیه و تقدیم لایحه متمم بودجه سالانه مطلوب دولت‌ها نبوده و نیست، «هر چند لایحه سؤال برانگیز و تعهدآور مدت‌دار بودجه سال ۹۵ در همان ماه‌های اولیه پس از تصویب لایحه بودجه ۹۵ تهیه، تقدیم و با افزایش‌های تعهدآور و تعجب برانگیز تصویب شد».

دولت در لایحه بودجه ۹۶ آن‌ چنان ماهرانه و با ظرافت نقص‌های احتمالی را گنجانیده که نیازی به متمم نداشته باشد، مثلا برخی از مسؤولان به‌ کرات اعلام کرده‌اند که فرآورده‌های نفتی در سال ۹۶ گران نمی‌شود.

*افزایش ۵ درصدی قیمت فرآورده‌های نفتی

اما با کمال تعجب در صفحه دوم ماده واحده بودجه وزارت نفت را موظف به تعمیر، تکمیل و توسعه خطوط کرده و اجازه داده که هزینه آن را از محل پنج درصد افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی تامین کند که جای تعجب و تامل و دقت دارد.

آمار همایش‌های دستگاه‌های دولتی و هزینه‌های سنگین آن جای تعمق و تامل دارد، آن هم همایش‌های متعدد دستگاه‌هایی که مطلقا مسؤولیت اجرایی و عملیاتی ندارند به‌ عنوان مثال اعتبار اختصاص یافته بــه همایش‌های مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری مورد سؤال جدی است.

چه موضوعی قرار است در این همایش‌ها بررسی شود و برنامه عملیاتی کدام یک از آسیب‌های اجتماعی باید در آن جا اجرا شود که اعتبار هنگفتی در حد ۳ هزار و ۴۰۰ میلیون تومان به خود اختصاص داده است.

نکند خدای نکرده هزینه برگزاری همایش‌های انتخاباتی سال ۹۶ از این محل پرداخت شود، چرا که اگر در هر استانی یک همایش انتخاباتی برگزار شود، همه این اعتبارات به‌ مصرف خواهد رسید.

وجود صدها همایش در برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش و بهداشت و درمان و معاونت امور زنان نیز بر این ذهنیت می‌افزاید که عمدتا ضرورت ندارد، چراکه مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند طبق برنامه‌ها و در راستای اقتصاد مقاومتی باید اقدام و عمل کرد، برگزاری همایش چندان لازم و کارساز و چاره‌گشا نیست.

به‌راستی با اعتبارات اختصاص یافته به این ارگان‌ها چه مقدار از بدهی‌ها را می‌توان پرداخت و چه میزان از آسیب‌های اجتماعی را می‌توان کاهش داد، امید است نمایندگان مجلس با دقت و احساس تکلیف جدی و محاسبه عمیق لایحه را بررسی و با دید کارشناسی و انجام اصلاحات لازم ضعف‌ها و نقائص را برطرف و یار و یاور مردم و دولت باشند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری-تحلیلی کرمان 1400، تاریخ انتشار 06 دی ۱۳۹۵ ، کد مطلب: 79931: www.kerman1400.com