شعار سال: مجموعه عمارت و باغ خسروآباد افزون بر دو بخش اصلی، یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار، باغ خسرو آباد نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده است این باغ که بوسیله ۴ خیابان روبرو و اطراف عمارت خسرو آباد عملاً به ۴ باغ خسرو آباد تبدیل شده بود و اطراف آن بوسیله ۴ خندق در طرفین باغ و کاخ خسرو آباد با انواع درختان مختلف احاطه شده جلوه خاصی را به این مجموعه داده است. در حال حاضر تنها درختان ۴ باغ و بخش هایی از ۴ خیابان آن باقیمانده است.
بعضی صاحب نظران قسمت شرقی بنا را که قصر نامیده میشود مربوط به دوران زندیه می دانند و توسعه و تکمیل آن را توسط امان ا… خان اردلان می دانند. بعد از مدتی نیز خسرو آباد بعنوان مقر حکومت مورد استفاده قرار گرفت اما بیشتر محل تشریفات و استقبال از شاهان بود بطوریکه مراسم عروسی تنها دختر فتحعلی شاه قاجار با خسرو خان پسر امان ا… خان بیشتر با جنبه سیاسی در سال ۱۲۳۲ هجری قمری در این کاخ صورت پذیرفت. مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام گردشها و ایوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپچیان (یا قاپوچی) و خدمتکاران است . تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسیهای زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.
آنچه که بر اساس وضعیت ظاهری و ترکیب بنای خسروآباد قابل تامل است هم به نوع بودن بافت و ترکیب مصالح و سبک مشترک قصر، آشپزخانه، حمام و اسطبل به انضمام دیوارهای حفاظ شرقی، غربی و جنوبی میباشد که مربوط به یک دوره می باشد. البته بعد از امان الله خان به ضرورت بناهای مختلفی در این مجموعه احداث گردیده است. سبک ارسیهای موجود در قصر تفاوت قابل توجهی با قسمت شرقی بنای خسروآباد دارد و همچنین تزئینات بخش غربی با آجر و در قسمت شرقی و سر درب بیشتر از گچ بری استفاده شده است.
طاق بزرگ سر درب اصلی باغ خسرو اباد که روبروی مقبره شرف الملک قرار داشت تخریب گردیده است درب اصلی بنا رو به حوض مرمری مربع شکل عمارت واقع گردیده و از ۴ تکه بزرگ تنه درخت گردو ساخته شده است نمای شرقی بنا از آجر و گچ بریهای زیبا تزیین شده است اما دیگر بخشها از آجر و به شکل ساده تری ساخته شده اند. اروسیهای زیبا و شومینه کوچک از دیگر قسمتهای این عمارت است.
آب این مجموعه جاری و شرب و از مجموعه قناتهای تعبیه شده در روی کوه آبیدر تامین میشود و از دیگر بخشهای قابل توجه کاخ خسروآباد وجود حوض و فواره با آب جاری در طبقه سوم قصر است.
مهمترین سند این بنای تاریخی کتیبه سنگی است که اسم فتحعلی شاه قاجار و والی کردستان امانالله خان در تاریخ 1223 ه.ق بر روی آن حک شده و در قالب یک شعر متعلق به خرمکردستانی تمام تاریخچه بنا بر روی آن نگاشته شده است. در سال ۱۳۷۹ بیشترین مرمت و باز سازی این بنا انجام گردید. عمارت خسرو اباد با شماره ۱۴۹۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از سایت گردشگری مکان بین، تاریخ انتشار: -، کد مطلب: -:www. makanbin.com