شعار سال : هنگامی که نرخ هر یک از شاخص های اقتصادی اعلام می شود باید میزان اثرگذاری آن رقم را بر افکار عمومی با توجه به شاخص های دیگر بررسی کرد. برای نمونه امروز اگر در ایران نرخ تورم اعلام می شود، نمی توان بی توجه به نرخ بیکاری، تولید ناخالص داخلی یا سطح قدرت خرید مردم آن را بررسی کرد. نمونه نزدیک این ماجرا رقم تازه ای است که مرکز آمار ایران برای نرخ تورم اعلام کرده است.

گرچه در این آمار نرخ تورم تک رقمی شده است، (گذشته از آنکه براساس آمار بانک مرکزی نرخ تورم هنوز دو رقمی و ١/١٠ درصد است) اما افکار عمومی آن را لمس نمی کند. از همین رو است که پس از تعریف نرخ تورم باید دقت کرد که کدام عامل موثر در کنار نرخ تورم قرار گرفته تا باعث شود مردم کاهش این نرخ را در زندگی روزمره خود لمس نکنند.

تورم به افزایش دایمی و لجام گسیخته قیمت ها گفته می شود. درست به همین دلیل مردم آن را ساده سازی می کنند و همردیف گرانی قرار می دهند. پرسشی که اینجا طرح می شود این است که چرا با وجود آنکه آمار نشان می دهد سرعت افزایش قیمت ها پایین آمده مردم هنوز هم معتقدند تورم بالاست؟ واقعیت آن است که نمی توان بی توجه به نرخ بیکاری ابعاد اثرگذاری نرخ تورم را در ایران شناخت. آنچه امروز در ایران می گذرد شبیه آن چیزی است که در دو دوره رکود اروپا و امریکا را تحت تاثیر قرار داد، هم در رکود ١٩٢٩ و هم در بحران اقتصادی سال ٢٠٠٨ گرچه قیمت ها بسیار پایین آمده بود اما مردم رضایت خاطری از این کاهش قیمت ها نداشتند؛ چرا که در واقع قدرت خرید مردم تا حدی پایین می آید که اصلا حتی وقتی قیمت ها کاهش هم پیدا کند، نمی توانند بهره ای از آن کاهش قیمت ببرند.

دقت کنید که اکنون در ایران قیمت ها کاهش پیدا نکرده است؛ بلکه تنها از سرعت افزایش قیمت ها اندکی کاسته شده است. خب در همین اوضاع و احوال در نظر بگیرید که از قدرت خرید مردم هم کاسته شده است. دولت تدبیر و امید در دو سال گذشته سیاست های انقباضی اجرا کرده است؛ نتیجه همین سیاست ها باعث شده بحران بیکاری در کشور حادتر شود؛ در چنین شرایطی چه قیمت ها پایین بیاید چه نه، تفاوتی به حال مردم نمی کند؛ چون در هر حال مردم توان خرید محصول و کالا را ندارند.

دقت کنید که مواردی چون بیکاری در نظر مردم مانند یک پدیده بلندمدت در نظر گرفته می شود؛ این جمله به چه معنا است؟ یعنی اگر فردی امروز بی کار می شود شاید تا پنج، شش ماه هم از این موضوع نگران نشود. اما قیمت کالاها به این شکل نیست؛ هر فرد در لحظه خرید با قیمت محصول مواجه می شود.

در این شرایط ممکن است این پرسش پیش بیاید که آیا آمار مربوط به تورم تک رقمی در ایران صحت دارد؟ باید بگویم که من به عنوان یک اقتصاددان راه دیگری جز باور چنین آماری ندارم. نخست اینکه تنها مراجعی که امکان و قدرت بررسی دقیق شاخص های اقتصادی را دارند؛ بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستند. هرچند ممکن است آمارهای این نهادها تا حد یک درصد نوسان داشته باشد، اما به هر حال این آمارها به نظر من بسیار به واقعیت نزدیک هستند.

دومین دلیل این است که به هر حال زمانی که حدود دو سال و نیم سیاست های اقتصادی انقباضی در کشور اجرا شده باید اثر واقعی بر نرخ تورم گذاشته باشد. با استناد به همین دو دلیل است که معتقدم تنها دلیلی که مردم کاهش تورم را حس نمی کنند بالا بودن نرخ بیکاری در جامعه است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ نشرخبر : 05 دی 1394 کد مطلب : 81894377 (5070497) www.irna.ir