شعار سال: در این میان، دولت با ارائه طرحی اعلام کرد که از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای ورود به بازار کار حمایت می‌کند؛ اما جزئیات «طرح کاروزی» که مورد انتقاد کارشناسان اقتصادی و فعالان کارگری هم قرار گرفت، باعث شد تا نتوانیم این راهکار را اقدامی مثبت در جهت بهبود فضای کار قلمداد کنیم.

پیش از این فرامرز توفیقی، مشاور مجمع کانون عالی نمایندگان کارگری به برخی معضلات و کاستی‌های طرح اشاره کرد که در راس آنها مسئله غیرکارشناسی بودن طرح و نارسایی‌های اجرایی آن قرار داشت.

یکی دیگر از ضعف‌های اصلی این طرح نیز تاثیر آن بر وضعیت کارگران مشغول به کار است؛ زیرا ورود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که قرار است در قبال کار خود مبلغ ناچیزی را دریافت کنند، می‌تواند برای کارفرمایان و واحدهای صنعتی فرصت جذابی باشد تا با پرداخت کمترین هزینه، بخشی از فعالیت‌های خود را پیش ببرند و دیگر نیازی به بخشی از کارگرهایشان نداشته باشند.

کارورزی دانشگاهیان و بیکاری کارگران

حسین راغفر، اقتصاددان با اشاره به ضعف‌های موجود در تبیین «طرح کارورزی» می‌گوید: این تصور که با ورود نیروی دانشگاهی موقعیت شغلی بخشی از کارگران در صنایع و بنگاه‌ها تهدید می‌شود، صحیح است؛ چراکه حقوق اندک کارورزان در برابر هزینه‌هایی که کارگران برای صاحبان مشاغل دارند، نکته مثبتی است و می‌تواند بیکاری کارگران را به دنبال داشته باشد.

راغفر با بیان اینکه به‌نظر نمی‌رسد از چنین طرحی استقبال شود، می‌گوید: با توجه به مشکلاتی که در طرح کارورزی به چشم می‌خورد، واضح است مطالعات کارشناسی دقیقی برای کیفیت اجرای طرح انجام نشده و بعید است که چنین طرحی امکان عملیاتی شدن پیدا کند.

اهداف غیر عملیاتی «طرح کارورزی»

در اهداف این طرح که در وب‌سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده، به ایجاد زمینه‌های مناسب برای رشد فرهنگ و به‌کارگیری نیروهای متخصص در واحدهای صنعتی و معدنی و همچنین تقویت اعتماد به نفس و مهارت‌های لازم در فارغ‌التحصیلان دانشگاهی اشاره شده است.

علاوه‌بر این در اهداف «طرح کارورزی» نفع کارفرما در انتقال یافته‌های جدید دانش و فن‌آوری عنوان شده است.

میزان حقوق‌های پیش‌بینیشده در طرح که از آن با عنوان کمک هزینه یاد می‌شود نیز، برای مقطع کاردانی ۴۵۰ هزار تومان، مقطع کارشناسی ۵۵۰ هزار تومان و برای فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد و بالاتر ۶۰۰ هزار تومان است.

حال، این مساله مطرح می‌شود که آیا این میزان حقوق و کمک‌هزینه برای تامین هزینه‌های اولیه افرادی که در کلان‌شهرها زندگی می‌کنند، کافی است؟ و آیا این میزان پرداخت می‌تواند فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را به بازار کار جذب کند؟ به همین جهت گویی، «طرح کارورزی» بیشتر ایجاد فرصت برای کارفرمایان است تا بتوانند با استفاده از نیروی کار ارزان در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند.

نکته دیگر اینکه، تاکید «طرح کارورزی» بر اولویت جذب رشته‌های مهندسی و صنعتی نوین مثل بیوتکنولوژی، میکروالکترونیک و … است؛ مسلما صنایعی که می‌خواهند پذیرای فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها باشند در شهرهای بزرگ قرار دارند و پرداخت دستمزدهای پیش‌بینی شده برای زندگی در این شهرها بسیار ناچیز است.

با توجه به شروطی که برای کارورزان تعیین شده و عدم اشتغال در سایر بنگاه‌های اقتصادی نیز یکی از آن است، در اینجا مساله چگونگی امرار معاش این افراد هم مطرح می‌شود.

حسین راغفر، با بیان اینکه اجرای «طرح کارورزی» نوعی اجحاف به نیروی کار است، می‌گوید: پرداخت‌های ناچیز در قبال میزان کار معمول روزانه، در حقیقت اجحاف به نیروی کار است و به نظر نمی‌رسد این طرح مورد اقبال عمومی قرار بگیرد.

هیچ تعهدی برای جذب نیروی کار بر دوش کارفرما نیست

در طول این دوره، نیروی کار موظف است در ساعات کاری طبق قواعد واحد مورد نظر مشغول به کار شده و بنابه مدرک تحصیلی خود مبلغ ناچیز کمک هزینه را دریافت کند؛ این در حالی است که بر اساس طرح کارورزی، نه تنها انتقال دانش و فن‌آوری از سوی نیروی متخصص برای کارفرما انجام می‌شود؛ بلکه ۵۰ درصد مبلغ حقوق کارورزان نیز از سوی مجری به حساب آن‌ها واریز خواهد شد.

عملا تنها تعهد کارفرما به نیروی کار در این طرح ضرورت بیمه کردن آن‌ها است. نکته دیگر آن است که دوره کارورزی حداکثر ۱۱ ماه تعیین شده و در طول این مدت هر اتفاقی می‌تواند باعث قطع کاروزی شود و معلوم نیست زمانی که هر لحظه ممکن است به دلیل مشکلات احتمالی همکاری نیروی کار و کارفرما خاتمه پیدا کند، مساله بیمه چطور حل خواهد شد.

خلاء دیگر طرح نیز آن است که اگر فردی تا اتمام دوره نیز دوام بیاورد، واحد پذیرنده ملزم به استخدام او نیست و عملا هیچ مسوولیتی در قبال ادامه فعالیت کارورزان ندارد.

راغفر در رابطه با این مساله نیز می‌گوید: از کاستی‌های طرح همین عدم تعهدها است، چون از سوی کارفرما تضمینی برای ادامه همکاری وجود ندارد و مشخص هم نیست که کارورز بعد از اتمام دوره باز هم تمایلی به ادامه فعالیت داشته باشد.

راغفر همچنین با بیان اینکه اگر چنین طرحی مشاغل خدماتی را شامل می‌شد، ممکن بود امکان تحقق پیدا کند، می‌گوید: در فعالیت‌های صنعتی برای اجرای این طرح زمینه‌های مناسب پیش‌بینی نشده و بستر تحقق چنین ایده‌ای وجود ندارد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت دوات آنلاین، تاریخ انتشار 14 تیر 96 ، کد مطلب: - :www.davatonline.ir