شعارسال: موضوع ساماندهی بازار گوشی‌های موبایل با اجرایی شدن طرح ملی «ثبت گوشی در شبکه و یا احراز اصالت تلفن همراه» (رجیستری) به 11 سال قبل برمی گردد؛ این طرح نخستین بار در سال 1383 مطرح شد و روند اجرایی آن دو سال به طول انجامید و در سال 1385 عملیاتی شد اما به دلیل ضعف‌های موجود در زیرساخت های کشور از جمله نبود گمرک الکترونیک، نتوانست موفقیت‌های لازم را کسب کند.
پس از 10 سال و در تابستان 1395 زمزمه های اجرای مجدد رجیستری به گوش رسید و تعریف جدید برای طرح رجیستری «ثبت نمایندگی رسمی گوشی‌های موبایل وارداتی» و «ثبت گوشی‌ها در شبکه اپراتورهای موبایل» به موازات یکدیگر، برای ساماندهی بازار تعریف شد.
برای عملیاتی شدن این 2 طرح، از ابتدای مردادماه 95 وزارتخانه‌های «صنعت، معدن و تجارت» و « ارتباطات و فناوری اطلاعات» همکاری خود را آغاز کردند و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گمرک، ستاد حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به همراه اپراتورهای تلفن همراه به عنوان بازوهای اجرایی آن انتخاب شدند.
پارسال مسئولان وعده دادند که این طرح از مهرماه 1395 اجرایی می‌شود، اما این وعده عملیاتی نشد و حالا با گذشت یک سال از آخرین وعده مسئولان، این طرح از 28 مهرماه 96 عملیاتی شده است.
هفته گذشته مدیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در آستانه اجرای طرح ملی «ثبت گوشی در شبکه و یا احراز اصالت تلفن همراه» اعلام کرد: سالیانه بین 10 تا 12 میلیون دستگاه گوشی تلفن همراه نو در کشور نیاز است که از این تعداد تنها یک میلیون دستگاه در داخل تولید می شود.
به گفته محمدرضا دهقانی نیا، بیش از 9 میلیون دستگاه تلفن همراه مورد نیاز کشور از طریق وارداتی که 90 درصد آن قاچاق است، وارد کشور می شود.
این مسئول در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تاکید کرد: با واردات غیرقانونی و قاچاق تلفن همراه، بر اساس برآوردهای سال 1395 نزدیک به 625 میلیون دلار (بیش از 20 هزار میلیارد ریال) حقوق دولتی دولت از بین می رود.
دهقانی نیا معتقد است، علاوه بر پرداخت نکردن حقوق گمرکی و مالیات از سوی قاچاقچیان به دولت، قاچاق این محصول ضربه شدید به تولید ملی می زند و امکان رقابت پذیری تولیدکنندگان را سب می کند ضمن آنکه گوشی های قاچاق از حداقل استاندارد تشعشعات مضر (SAR) برخوردار نیستند که می تواند سلامت مصرف کننده را نیز به خطر اندازد.
هرچند اجرای این طرح از سوی نهادهای حاکمیتی دنبال می شود اما از آنجا که سیاست گذاری و اجرای آن به هطور مستقیم منافع فعالان بخش خصوصی صنعت تلفن همراه و مصرف کنندگان را نیز درگیر می کند، همراهی آنان تضمینی برای اجرای موفق آن خواهد بود.

** رجیستری تنها راه خروج بازار از سردرگمی
«فرید خلیلی» عضو هیات رئیسه اتحادیه مخابراتی تهران با اعلام حمایت 100 درصدی این تشکل صنفی با اجرای طرح رجیستری اظهار داشت: در شرایط فعلی تنها راه خروج بازار از سردرگمی اجرای این طرح است.
وی با تاکید بر اینکه باید بی نظمی حاکم بر بازار برطرف شود، گفت: در شرایط کنونی همه فعالان این عرصه دچار سردرگمی شده اند و نمی دانیم تکلیف ما چیست و تجهیزات با چه فاکتوری به کشور وارد می شود.
عضو هیات رئیسه اتحادیه مخابراتی تهران تصریح کرد: تنها نگرانی ما از ترخیص تجهیزات در گمرک و تامین نیاز بازار است که در این زمینه با گمرک رایزنی شده تا تجهیزات به سرعت ترخیص شود و مشکلی در بازار ایجاد نشود.

** اصناف موافق طرح رجیستری هستند
«اکبر کمیلی نژاد» عضو کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق اصناف کشور نیز در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: کلیات طرح رجیستری خوب است و باید واردکنندگان، عرضه کنندگان و واحدهای صنفی را مجاب کنیم که توانمندی اجرای طرح وجود دارد و برنامه ریزی های لازم برای هدف گذاری و قیمت گذاری تجهیزات انجام شود.
وی با بیان انتقاد از اینکه اصناف در هیچ کارگروه تخصصی مرتبط با طرح رجیستری شرکت نکرده اند، گفت: باید نماینده اصناف در این جلسات شرکت می کرد تا نقطه نظر فعالان این عرصه نیز در تصمیم گیری ها دیده شود.
کمیلی نژاد اظهارداشت: زمان بر بودن فرآیند ثبت سفارش در گمرک سبب شده بیشتر واردکنندگان گوشی تلفن همراه هنوز در سامانه ثبت های گمرکی وارد نشده باشند.
وی افزود: با توجه به زمان بر بودن فرآیند ثبت سفارش تا تحویل در گمرک، باید کارگروه های تخصصی همه جوانب کار را برای تامین بازار و حفظ تعادل در عرضه و تقاضا پیش بینی کرده باشند.
عضو کمیسیون فناوری اطلاعات اصناف کشور تصریح کرد: در بحث واردات گوشی تلفن همراه باید از چند واردکننده استفاده کنیم و از انحصار خارج شویم زیرا برندهای مختلف گوشی های تلفن همراه، مدل های متنوعی به بازار عرضه می کنند که بی توجهی به این موضوع می تواند به کمبود در بازار منجر شود.

** طرح رجیستری مانع حضور واردکنندگان غیررسمی در بازار می شود
«حمیدرضا دهقانی نیا» مدیرکل فناوری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در گفت و گو با ایرنا تاکید کرد: مردم نگران گوشی های در دست خود نباشند، زیرا خدمات این گوشی ها به روال سابق دریافت خواهد شد.
وی تصریح کرد: افراد به هیچ عنوان نباید هزینه ای بابت طرح رجستری پرداخت کنند و اگر برخی فروشندگان هزینه ای بابت این موضوع مطالبه کردند، از پرداخت آن خودداری کنند.
مدیر فناوری مبارزه با قاچاق کالا تاکید کرد: گوشی های موجود در بازار و حتی گوشی های قاچاق، پس از اجرای طرح رجیستری باید خود را با ضوابط جدید هماهنگ کنند.
وی خاطرنشان کرد: این طرح به صورت گام به گام، مدل به مدل و برند به برند برای گوشی های مختلف اجرایی می شود تا کسی که در حلقه آخر قرار دارد، زیر پای قاچاقچی له نشود.
دهقانی نیا اظهار داشت: اطلاع رسانی لازم درخصوص مدل و تاریخ مشمول طرح از طریق رسانه ها انجام می شود.
وی درباره اینکه گفته می شود با اجرای طرح رجیستری واردات تلفن همراه انحصاری می شود، گفت: این سخن نادرستی است زیرا این طرح به واردکننده مجوز نمی دهد بلکه مجوز واردات توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و مرکز امور اصناف صادر می شود.
مدیر فناوری مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: طرح رجیستری به واردکننده کمک و اعتماد او را جلب می کند و با آغاز این طرح اگر تاکنون واردکننده به بهانه قاچاق، سرمایه گذاری نکرده است، باید مجوز بگیرد و سرمایه گذاری خود را به صورت هدفمند انجام دهد و سهم بازار خود را افزایش دهد.
وی تاکید کرد: اجرای این طرح به واردکننده رسمی اجازه می دهد تا سهم واردات خود را در بازار افزایش دهد و مانع حضور واردکنندگان غیررسمی در بازار می شود.
دهقانی نیا تصریح کرد: در جلسات مختلف با واردکنندگان رسمی، آنها گفته اند که آمادگی دارند از خالی شدن بازار از یک برند خاص جلوگیری کنند و اگر این واردکنندگان توان مالی لازم را نداشتند، دیگر شرکت ها که توان مالی لازم را دارند، اقدام به واردات تجهیزات مورد نیاز می کنند.

**همراهی مردم، لازمه موفقیت رجیستری
از آنجا که ضلع سوم اجرای طرح رجیستری مصرف کنندگان یعنی عامه مردم هستند، انتظار مسئولان این است که با هدف ساماندهی بازار، تقویت اقتصاد و خشکاندن ریشه های قاچاق و اقتصاد زیرزمینی و تبعات زیانبار ناشی از آن، دولت و بخش خصوصی را اجرای این طرح یاری رسانند.
به مخاطره افتادن منافع قاچاقچیان با اجرای این طرح موجب شده تا آنگونه که محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد، عده ای به دنبال فضاسازی و سوء استفاده از شرایط موجود باشند تا بار دیگر مانع اجرای کامل آن شوند.
وزیر ارتباطات در این زمینه نوشت: همزمان با اجرای فاز نخست طرح ریجستری که تنها به پایش تلفن های همراه موجود در شبکه می پردازد، شاهد سوءاستفاده و فضاسازی عده ای از فرصت طلبان در بازار تلفن همراه هستیم.
آذری جهرمی با تاکید بر اینکه اجرای طرح رجیستری نباید باعث افزایش قیمت برای مصرف کننده نهایی شود خطاب به هموطنان تاکید کرد: طرح رجیستری تاکنون هیچ هزینه ای برای بازار تلفن همراه نداشته و نباید ریال اضافه ای بیش از ارزش واقعی گوشی به فرصت طلبان پرداخت کنند؛ ضمن آنکه نظام عرضه و تقاضا نیز تغییری نکرده است.
وی ادامه داد: هر چند در این باره نقش دستگاه های نظارتی در کنترل و نظارت بر بازار بسیار حائز اهمیت است، اما بهترین پاسخ به این موضوع نخریدن گوشی برای تنظیم بازار عرضه و تقاضا به نفع مشتری است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 1 آبان 1396، کدخبر: 82705170 ، www.irna.ir