شعارسال: پس از شلیک موشک اسکاد از یمن به فرودگاه ریاض در ماه گذشته، منابع رسمی عربستان و آمریکا ادعا کردند که سامانه دفاع موشکی پاتریوت، این موشک را سرنگون کرده است.

دونالد ترامپ هم یک روز بعد در راه ژاپن در توییتر خود نوشت: «سامانه ما موشک را روی هوا نابود کرد. این نشان می دهد که ما چقدر خوبیم. هیچس نمی تواند آنچه را می سازیم بسازد و حالا آن را به تمام جهان می فروشیم».

در حالی که اظهارات رسمی حاکی از سرنگونی موشک یمنی بود، اما نیویورک تایمز می گوید تحلیل تصاویر و ویدیوهای منتشر شده در شبکه های اجتماعی نشان می دهد که این داستان احتمالا ساختگی است و موشک به فرودگاه اصابت کرده است.

شواهد تحلیل شده توسط یک تیم پژوهشی روشن ساخته اند که کلاهک موشک یمنی بدون هیچ مانعی از سامانه دفاعی عربستان گذر کرده و به نزدیکی هدف خود، فرودگاه ریاض، اصابت کرده است. کلاهک آنقدر به پایانه پروازهای داخلی فرودگاه نزدیک بوده که مسافران از روی صندلی های خود پریده اند.

مقامات سعودی به درخواست برای اظهارنظر درباره این پژوهش پاسخ نداده اند و برخی مقامات آمریکایی هم درباره ادعای سعودی ها ابراز تردید کرده اند.

جفر لوئیز، تحلیلگری که هدایت گروه پژوهشی را بر عهده داشته می گوید: «دولت ها راجع به کارآمدی این سامانه ها دروغ می گویند. یا آنها اطلاعات غلط می دهند و این باید ما را بسیار نگران کند».

موشکی که در ویدیوی منتشر شده توسط حوثی ها دیده می شود یک بورکان-2 است که نسخه از موشک های اسکاد مورد استفاده در سراسر خاورمیانه است. این موشک نزدیک به 600 مایل را طی کرده است.

حکومت ها همواره درباره کارآمدی سامانه های دفاعی گزافه گویی می کنند. در جریان جنگ اول خلیج فارس، ایالات متحده ادعا کرد قریب به اتفاق موشک های اسکاد شلیک شده توسط عراق را سرنگون کرده است، اما تحلیل های بعدی نشان داد تقریبا تمام تلاش ها برای سرنگونی موشک ها ناکام بوده اند.

در مورد حمله موشکی به ریاض، الگوی قطعات موشکی پخش شده در ریاض نشان می دهند دفاع سیستم یا قسمت بی اهمیت انتهایی موشک را هدف قرار داده، یا کلا نتوانسته است به آن برخورد کند.

مقامات سعودی می گویند قطعات جدا شده حاکی از موفقیت در سرنگونی موشک است، اما تحلیل این قطعات نشان می دهد که اجزای کلاهک پیدا نشده اند و این معنای مهمی برای تحلیل گران دارد: این که موشک احتمالا از سامانه های دفاعی سعودی فرار کرده است.

موشک برای این که بتواند فشارهای ناشی از نزدیک به 600 مایل پرواز را تحمل کند، قطع به یقین طوری طراحی شده که در نزدیکی هدف به دو قسمت تقسیم شود و بدنه موشک که وظیفه پیش راندن آن را در بیشتر مسیر بر عهده دارد، جدا می شود. کلاهک موشک که کوچک تر است و سخت تر می توان به آن ضربه زد، مسیرش تا هدف را دنبال می کند.

این موضوع می تواند توضیح دهد که چرا تنها قطعات بخش انتهایی بدنه موشک در ریاض پیدا شدند و به نظر می رسد سعودی ها نتوانسته اند موشک را هدف بگیرند یا تنها پس از آن که بدنه و کلاهک موشک از هم جدا شدند و بدنه در حال سقوط بود، از سوی سامانه دفاعی هدف گرفته شده است.

برخی مقامات ایالات متحده هم می گویند که هیچ مدرکی وجود ندارد مبنی بر این که سعودی ها موشک را سرنگون کرده باشند. در عوض، ممکن است تکه تکه شدن موشک به خاطر فشار ناشی از پرواز بوده باشد.

در ویدیوهای منتشر شده از حادثه هم شواهدی وجود دارند که برخورد کلاهک با فرودگاه را تایید می کنند. در یکی از ویدیوها که از داخل فرودگاه ضبط شده، فردی که با گوشی خود فیلمبرداری می کند می گوید «انفجاری در فرودگاه رخ داد».

در ویدیوی دیگر، در فاصله ای دور خودروهای امدادی دیده می شوند و درست پشت سر آناه ستونی از دود به آسمان می رود که محل حادثه را مشخص می کند.

مقامات سعودی می گویند بیشتر قطعات موشک در نزدیکی فرودگاه پیدا شده اند، اما تصور این که چگونه یک تکه از موشک می تواند 12 مایل دورتر از محلی که دیگر اجزاء پیدا شده اند یافت شود و صدای انفجار هم داشته باشد، دشوار است.

در کنار اینها، مقایسه تصویری دود ناشی از انفجار یک موشک مشابه در سوریه با دود برخاسته از فرودگاه ریاض، احتمال این که تنها قطعه ای موشک رهگیری شده به فرودگاه برخورد کرده باشد را رد می کند.

گروه آقای لوئیز با بررسی ساختمان های موجود در عکس ها و فیلم های منتشر شده توانستند محل برخورد موشک را مشخص کنند که تنها یک کیلومتر با پایانه شلوغ فرودگاه فاصله داشته است.

این تحلیل گران می گویند انفجار ضعیف بوده است و تصاویر ماهواره ای که بلافاصله قبل و بعد از انفجار گرفته شده اند به قدر کافی حاوی جزئیاتی نیستند که بتوانند اثر برخورد را نشان دهند. اما آسیب به زمین محل تجمع خودروهای امدادی نشان می دهد که کلاهک درست کنار باند پرواز برخورد کرده است.

آقای لوئیز می گوید با آن که حوثی ها هدف را از دست دادند، اما آنقدر نزدیک بودند که نشان دهند موشک هایشان به آنجا می رسند و می توانند از سامانه دفاعی عربستان هم عبور کنند. او می گوید: «یک کیلومتر [تفاوت] درصد خطایی معمولی برای اسکاد است».

لائورا گرگو، کارشناس مسائل موشکی در «اتحادیه دانشمندان نگران» هم نسبت به سامانه دفاعی موشکی عربستان ابراز تردید می کند. او می گوید: «شما پنج بار به این موشک شلیک کنید و همگی از دست بروند؟ تکان دهنده است. تکان دهنده است چرا که فرض می شد این سامانه کار می کند».

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت تحلیلی-خبری پارسینه، تاریخ انتشار 18 آذر 96، کد خبر: 397030 ، www.parsine.com