شعار سال: شب‌های شهر ما، مثل شب‌های شهری نیست که در فیلم‌های خارجی دیده‌ایم؛ هرچند برج و ساختمان‌های بلندی دارد و خیابان‌هایش عریض و طولانی هستند، اما باز حفره بزرگی در شب‌های شهر ما جای خوش کرده است؛ حفره‌ای که نه‌تنها دیده نمی‌شود، بلکه جلوی دیدگانمان را نیز می‌گیرد.

شهرهای دیگر ایران را نمی‌گوییم اما همین تبریز خودمان که پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ شده، شب‌ها زود می‌خوابد. یعنی چراغ‌هایش را خاموش می‌کند، کرکره مغازه‌هایش را پایین می‌کشد، کوچه‌ها را تخیله کرده و به خواب می‌رود و رویای شهر شلوغ و پر از مسافر خارجی را در خواب می‌بیند.

همیشه نمی‌توان شهر را دایر نگه‌داشت؛ اما... .

«ما هم زندگی داریم، خانواده داریم، باید استراحت بکنیم.» این‌ها را یک مغازه‌دار تبریزی می‌گوید؛ در جواب من که ازش می‌پرسم چرا شب‌ها اینقدر زود مغازه‌تان را تعطیل می‌کنید و شهر را مانند شهر مرده و تاریک، رها می‌سازید.

همیشه نمی‌توان شهر را دایر نگه داشت؛ این قانونی نانوشته است. اما همیشه می‌توان کاری کرد که شهر وانمود کند بیدار است؛ با تمام زیبایی‌هایش. کاری کرد که چشم شهر همیشه روشن باشد، تاریکی و مردگی نتواند از دروازه‌های شهر عبور کند؛ می‌توان کاری کرد و اسمش را گذاشت کارستانی به نام نورپردازی شهری!

مهندس عمران، سیدصالح قادری، نورپردازی را به ۳ دلیل برای شهرها توصیه می‌کند: «امنیت و ایمنی شهروندان، تشخیص هویت اجزای شهر، زیبایی و جذابیت و سرزندگی.»

واقعا نورپردازی می‌تواند در زیباشدن شهر تاثیری داشته باشد که هیچ پدیده‌ای را نتوان جایگزینش دانست اما از طرفی نمی‌توان به مردم اجبارکرد که ساختمان‌هایتان را نورپردازی بکنیدنورپردازی در واقع زاویه‌های پنهان شهرهای بزرگ را جلوی چشم می‌آورد؛ زیر پل‌ها، پارک‌ها، فرورفتگی‌ها و هرآنجایی که شب‌ها می‌ترسیم از آنجا عبور کنیم، هرآنجایی که جایی مناسب برای کارهای غیرمجاز است، به لطف نورپردازی امن می‌شود.

همه مردم، بی‌شک به همین یک دلیل راضی می‌شوند که شب‌های شهرشان پرنور باشد. اما از طرفی برخی نگران چشمانشان هستند: «از صبح تا شب که انواع آلودگی‌های صوتی و هوایی و نوری و... داریم، این حقمون هست که شب‌ها در آرامش باشیم.»

همین اعتراض مردم به نورپردازی، بهانه‌ای شده برای مسئولان این امر برای انجام ندادنش. رضا خلیلی، رئیس سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز و رئیس سابق سازمان زیباسازی شهرداری، بهخبرنگار مهرمی‌گوید: «واقعا نورپردازی می‌تواند در زیباشدن شهر تاثیری داشته باشد که هیچ پدیده‌ای را نتوان جایگزینش دانست اما از طرفی نمی‌توان به مردم اجبارکرد که ساختمان‌هایتان را نورپردازی بکنید.»

تبریز عنوان شهر بدون گدا، بدون معتاد متجاهر و... را دارد و همین‌ها حاکی از آن است که امروزه نورپردازی در این شهر که قطب گردشگری ۵۷ کشور اسلامی شده، بیش از آنکه برای امنیت باشد، باید در جهت زیباسازی محیط شهری صورت بگیرد.

علی سلیمانی، کارشناس گردشگری بهخبرنگار مهرمی‌گوید: «ایجاد جذابیت چهره شهر و زیباسازی مناظر شهری، تجهیزات خیابانی، امکان استفاده از امکانات فراغتی و مبلمان شهری، معابر و… ، کمک به خوانایی نقاط عطف، نشانه‌ها، مسیرهای عبوری و مناطق پر تراکم، ایجاد تسهیلاتی برای حرکت پیاده‌ها و وسایل نقلیه، ترویج ایمنی بیشتر در محیط، کمک به تأکید نقاط عطف پارک و تشویق استفاده کنندگان در شب، از جمله مزایای نورپردازی در شهر است.»

به عقیده او از همه این‌ها مهمتر برای تبریز که بیش‌ترین تعداد خانه‌های تاریخی و بناهای مختلف و زیبایی دارد، نورپردازی می‌تواند مسیر روشنی باشد برای اینکه داشته‌های باارزش این شهر زیر لحاف تاریکی به فراموشی سپرده نشوند.

سلیمانی توضیح می‌دهد: «بهترین راه برای نورپردازی اشیا استفاده از نورهای مختلف به صورت توامان است. یک منبع نور به وسیله تضاد بین سطح جسم و سایه تیز آن باعث برجسته شدن شکل و فرم شی و منبع نوری دیگر با روشن کردن سطح شی باعث وضوح جزییات شی می‌شود.»

ساختمان تاریخی ساعت تبریز، هتل کایا، مرکز تجاری اطلس، ساختمان شهرداری تبریز و... که در چندسال اخیر نورپردازی بسیار زیبایی را به خود دیده‌اند، نمونه‌هایی عینی به شمار می‌آیند که باور کنیم، شهر را شب‌ها هم می‌توان زنده نگه داشت.

«دوست داریم شب‌ها هم گشت و گذار کنیم»

یک گردشگر لرستانی که به تبریز آمده، بهخبرنگار مهرتوضیح می‌دهد که گردشگران فرصت زیادی برای گردش در شهر ندارند و برای همین دوست دارند شب‌ها را هم بجای ماندن در هتل یا خانه، به گشت و گذار در شهر بپردازند.

طبیعتا وقتی چنین گردشگری شب سرد تبریز را بی نور و فروغ می‌بیند، ترجیح می‌دهد در خانه بماند و آنچه که باید از تبریز به اطرافیانش تعریف کند را رویاپردازی کند.

تسهیلات برای نورپردازی ساختمان‌های شخصی و اداری

اگر شهرداری یا ارگان‌های مشابه بتوانند ابنیه تاریخی و نامدار تبریز را که کم نیز نیستند نورپردازی کنند، مردم نیز به وسیله آشنایی بیش‌تر با این پدیده، گرایش پیدا می‌کنند که ساختمان شخصی خود را نیز نورپردازی کنند.

یک شهروند تبریزی می‌گوید: «اگر در هنگام ساخت خانه، تسهیلاتی برای نورپردازی اختصاص یابد، ما هم مشتاقیم آن را انجام دهیم»

بجای درست‌کردن ابروی شهر، آبرویش را می‌برند

اما متاسفانه اخیرا حتی برخی از متولیان امر نورپردازی در شهر، با انجام نورپردازی‌هایی ناشایسته و غیرعلمی، نه‌تنها ابروی شهر را درست نمی‌کنند، بلکه آبروی آن را نیز می‌برند.

رابطه نورپردازی با کاهش ترافیک!

اگر بخواهیم کلانشهرهای ایران را با جهان‌شهرهای جهان مقایسه کنیم، به وضوح می‌بینیم که شب‌های آن‌ها پر از نور و رنگ و نشاط است، از هر ساختمانی نوری روانه فضا می‌شود و حتی بناهایی را که کلاغ هم نیستند، بجای قناری در شب‌هنگام به چشمان گردشگران می‌فروشند.

در مقاله‌ای تحقیقی با عنوان «تاثیرگذاری نورپردازی در امنیت شهری و توسعه گردشگری» نوشته رحیم غلامحسینی که با نظرسنجی از تعداد زیادی افراد انجام شده، حدود ۸۹درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بر تاثیر بسزای نورپردازی در افزایش ساعات گردشگری در شب تاکید داشته‌اند. این بدان معناست در شهری مانند تبریز که روزهای پرترافیکی را تجربه می‌کند، نورپردازی می‌تواند ساعات اوج ترافیک روزانه را بکاهد و به شب منتقل کند. و همه این‌ها یعنی نورپردازی اگر به صورت علمی صورت بگیرد، می‌تواند علاوه بر ایجاد امنیت شبانه در شهر، بر توسعه گردشگری نقش موثری داشته باشد.

وقتش رسیده شهر را چراغانی کنیم

یک عضو شورای شهر تبریز می‌گوید: «واقعیت این است که شهرداری نمی‌تواند تمام ساختمان‌های شهر را نورپردازی کند. مردم و ادارات دولتی هرکدام باید به نوبه خود برای نورپردازی ساختمانهای خودشان، آستین‌هایشان را بالا بزنند، شهرداری هم با ارائه تسهیلاتی می‌تواند کمک کند.»

ما داشته‌های عمرانی و تاریخی و... کمی نداریم که در مجامع بین‌المللی شاهدمان شدند تا بتوانیم عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام را از آن خود کنیم. حالا وقت آن است که بتوانیم این داشته‌های خود را رو کنیم و در معرض دید مسافران داخلی و خارجی قرار دهیم، وقتش رسیده که با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن، تحولی شگرف در شهر ایجاد کنیم، وقتش رسیده شهر را چراغانی کنیم... .

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازخبرگزاری مهر ، تاریخ انتشار 23آذر 96، کدمطلب:4171834، www.mehrnews.com