شعارسال : موسیقی زنده، استند آپ کمدی، مسابقه ماست خوری، فستیوال غذاهای فرنگی و ایرانی همه این‌ها به اضافه چاشنی رقص و پایکوبی؛ تبدیل به مجموعه‌ای از برنامه‌های روز دانشجو شده. نه یک روز دانشجوی دیگر، همین ۱۶ آذر خودمان را می‌گویم؛ همین روزی که از سال ۱۳۳۲ کلید خورد. واسطه این روزهم خون به ناحق ریخته شده سه دانشجو در دانشگاه شد. اما خب امروز در بسیاری از برنامه‌های روز دانشجو یادی از این سه که نمی‌شود هیچ؛ اثری از مطالبه گری دانشجویان هم نیست. مطالبه گری که همراه با بحث‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... میان دانشجویان بیشتر دیده می‌شد؛ لااقل تا همین چند سال پیش.

سوژه‌ای که دیگر لوث شد!

اپیدمی برگزاری مراسم‌های خارج از عرف دانشگاه و دور از شان دانشجو در برخی دانشگاه ها، مدتی می‌شود ادامه دار شده و پرداختن به آن نیز انقدر زیاد بوده که سوژه را از حیث پرداختن به آن لوث و وا رفته کرده است. مسئله کنسرت مختلط در دانشگاه‌ها و مراسم هایی که بعضا با رقص و پایکوبی همراه بوده با واکنش‌های مختلف مسئولین و روسای دانشگاه‌ها مواجه گشته است. اما چیزی که در حال حاضر بیش از این به چشم می‌خورد، سیر نزولی برنامه‌های سیاسی و روحیه مطالبه گری دانشجویان در روز دانشجو است. روزی که ماهیت آن برای بیان صدای دانشجو بنا شده، اما امروز کمتر از قبل این صدا را می‌شنویم.

با بررسی روز دانشجو در سال‌های اخیر می‌شد حدس زد از ۱۶ آذر امسال هم آبی گرم نمی‌شود. سر آخر باز هم همان موضوع همیشگی و اینکه مسئولین دانشگاه یا می‌گفتند برنامه مجوز داشته یا می‌گفتند از کنترل حراستی‌ها خارج شده، یا کلا از بیخ و بُن همه چیز را انکار می‌کردند و می‌گفتند اطلاعی نداشته اند. بالاخره هر چه هست مفهوم شادی دانشجویان این کشور در فیلم هایی که در ادامه این گزارش منتشر می‌شود، خلاصه شده است.

فیلم هایی که ۱۶ آذر امسال را نیز به گود حاشیه کشاند. جنبه فان و یا همان سرگرمی در برنامه‌های روز دانشجو و البته سایر مناسب‌ها درصد بیشتری را به خود اختصاص داده است تا جایی که کلا در بعضی دانشگاه‌ها تریبونی برای بیان مسائل، دغدغه‌ها و مطالبه‌های دانشجویان دیده نمی‌شود. به عبارت ساده‌تر سیاست زدایی در دانشگاه‌های ما آن هم در روز روشن درحال رخ دادن است.

دانشجویان و تشکل‌ها فهم غلطی از جذب حداکثری دارند

علی خضریان سردبیر روزنامه فرهیختگان می‌گوید: طبق آمار به شما می‌گویم که امسال برای ۱۶ آذر اکثر تشکل‌ها برنامه غیر سیاسی داشتند و متاسفانه جو کلی به این سمت رفته است.

وی ادامه داد: علت این امر انفعال این دسته از فعالان دانشجویی در فضای سیاسی است و فکر می‌کنند برای جذب حداکثری باید دست به انجام چنین برنامه هایی بزنند در واقع فهم غلطی از جذب حداکثری دارند.

خضریان خاطر نشان کرد: بدنه جریان انقلابی دانشگاه‌ها نیز در این خصوص کم کاری می‌کند و باید بررسی شود که چرا این اتفاق می‌افتد آیا ما چیزی را اشتباه گفته ایم یا خطی را اشتباه داده ایم؟

دانشگاه دور از سیاست؛ از شور و نشاط خالی است

رهبر معظم انقلاب هر سال در دیدار با دانشجویان، اساتید و مسئولین وزارت علوم بخشی ازبیانات خود را به مساله سیاست در دانشگاه اختصاص می‌دهند. به طور مثال ۱۳ بهمن سال ۱۳۸۸ رهبری در دیدار با وزیر علوم و اساتید دانشگاه تهران در همین خصوص خاطرنشان می‌کنند: «یک مسئله مهم دیگر هم مسئله سیاسی در دانشگاه‌هاست. می‌دانید من از سابق عقیده‌ام بر این بوده است که در دانشگاه باید روح سیاسی زنده باشد؛ این یک نشاطی به جوان می‌دهد. ما جوان بانشاط لازم داریم. دانشگاهی که از سیاست دور باشد و بکلی از سیاست برکنار باشد، این دانشگاه خالی از شور و نشاط خواهد بود؛ بعلاوه که محلی خواهد شد برای رشد میکروبهای خطرناک فکری و رفتاری؛ بنابراین خوب است و باید در دانشگاه سیاست باشد؛ منت‌ها معنای سیاسی شدن دانشگاه یا حضور سیاست در دانشگاه را نباید اشتباه کرد.»

ما جوان بانشاط لازم داریم. دانشگاهی که از سیاست دور باشد و بکلی از سیاست برکنار باشد، این دانشگاه خالی از شور و نشاط خواهد بود؛ بعلاوه که محلی خواهد شد برای رشد میکروبهای خطرناک فکری و رفتاری.

حالا اما، نشاط برای دانشجویان به طرز دیگری تعریف می‌شود. مراسم روز دانشجو در دانشگاه‌هایی همچون اهواز، خراسان شمالی، نجف آباد اصفهان، فسا و بیرجند گواه این مدعا است.

مراسم دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد امسال بیش از همه رسانه‌ای شد. مراسمی که هر کس درباره اش چیزی می‌گوید و فقط کافیست سرچ کنی، تیتر‌ها خود گواه عمق فاجعه می‌شوند. «مراسم ۱۶ آذر دانشگاه نجف آباد تبدیل به دیسکو شد»، «مراسم رقص در دانشگاه نجف آباد اصفهان» و ...

ماجرا از این قرار است که در پایان مراسم روز دانشجو دانشگاه آزاد نجف آباد، پخش موسیقی نامناسب باعث می‌شود تا شاهد رفتارهایی خارج از عرف دانشگاه باشیم. این فیلم نشان می‌دهد برنامه کاملا راحت و بدون دخالت حراست دانشگاه در حال برگزاری بوده است. دکتر ولایتی رئیس هیات موسس و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی پس از این اتفاق در نامه‌ای متذکر غیر اخلاقی بودن این مراسم به ریاست دانشگاه شد و خاطرنشان کرد: شما و دیگر مسئولین دانشگاه آزاد اسلامی لابد دریافته اید که "کشتیبان را سیاست دیگر آمده است". اینجا

دانشجوها هم مقصرند...

فیلم‌های منتشر شده از برنامه سایر دانشگاه‌ها نیز نشان می‌دهد محوریت برنامه، فقط به وجود آوردن یک روز شاد و بی‌حاشیه برای دانشجویان است. اگر باقی ایام سال به سنوات، شهریه و خوابگاه و ... اعتراض کردند یا صف ظروف غذاهایشان تا جلوی سردر دانشگاه رفت یا اصلا خواستند در خصوص یک موضوع سیاسی روز کشور برنامه و همایشی داشته باشند؛ همین مسئولین دانشگاهی بی‌حاشیه، سد راه می‌شوند.

یک طرفه به قاضی نباید رفت. دانشجویان هم در طرف دیگر ماجرا مقصرند. چه بر سر روحیه مطالبه گری و شور و نشاط سیاسی آنها آمده که صرفا به شنیدن آهنگ‌های درخواستی خواننده روز دانشجو اکتفا می‌کنند و بعضا با آنها همراهی؟ به نظر می رسد با ادامه دار شدن این روند در دانشگاه‌ها، قدرت نفوذ و اثر گذاری دانشجویان در جامعه نیز خدشه دار شود. وقتی بطن جامعه از دانشجوی خود آن هم در اصلی ترین روزش یعنی 16 آذر فقط رقصیدن و کِل کشیدن ببیند، آیا بعدا روی حرف و نظراتش حساب باز خواهد کرد؟

عده ای می خواهند ماهیت ۱۶ آذر را تغییر دهند

محمدامین سلیمی دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور در این رابطه گفت: من با برگزاری جنگ شادی و برنامه های متفرقه در روز دانشجو مخالف نیستم اما یک وقت است که ما با تغییر ماهیت طرف هستیم، اظهار کرد: عده ای می خواهند ماهیت ۱۶ آذر را تغییر دهند. ماهیت ۱۶ آذر استکبارستیزی و ایستادن بر روی یک سری آرمان‌ها و ارزش‌هاست و به این مناسبت باید برخی از مبانی بازخوانی شود. معتقدم  اگر این کار کرد را از ۱۶ آذر بگیریم این اتفاق خوبی نیست.

سلیمی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه های سیاسی امسال تشکل های دانشجویی به سمت رادیکالیسم پیش رفت یا نه بیان کرد: اگر منظور از رادیکالیسم کردن فضا، دور شدن از فضای سیاسی است باید بگوییم که امسال نسبت به سال گذشته اینگونه نبوده است؛ البته این حرف معنایش این نیست که فضا بهبود یافته باشد. معتقدم  که این فضا امسال تحت تاثیر خمود و جمود تشکل ها ایجاد شده است. چون به آن شکل برنامه ای نبوده که بخواهد به سمت رادیکالیسم پیش برود. اگر چه در برخی از دانشگاهها این اتفاق به صورت موردی افتاد اما فضای قالب به سمت رادیکالیسم پیش نرفت.

دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی با بیان اینکه بیش از آنکه در فضای برنامه های دانشجویی شاهد رادیکالیسم باشیم این وضعیت در فضای مجازی به وجود آمد، گفت: در دیدارهایی که اتحادیه های دانشجویی با برخی از شخصیت‌های سیاسی داشتند در فضای مجازی برداشت‌ها و گزارش‌های منتشر شد که بر اساس این گزارش ها و برداشت ها فضا قدری به سمت رادیکالیسم پیش رفت و حتی تلاش شد تا نفس اینگونه جلسات مطالبه گری با مسئولان و سران قوا محکوم شود.

رئیس جمهور هم به دانشجویان تریبون نداد

بختیاری دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت با بیان اینکه ساختار و زیربنای ۱۶ آذر سیاسی است و این روز به دلیل ورود دانشجویان به یک مسئله سیاسی اتفاق افتاد به خبرنگار ما می‌گوید: با این شرایط نمی‌توانیم بگوییم ۱۶ آذر یک روز سیاسی نیست. اما عده‌ای از مسئولان که فقط در موقع انتخابات احساس نیاز به رای فضای دانشگاه و جامعه دانشگاهی پیدا می‌کنند می‌خواهند با بایکوت کردن دانشگاه‌ها و مراسم روز دانشجو، القا نمایند که در این روز به آن‌ها تریبون داده نمی‌شود.

وی افزود: واقعیت این است که مسئولین می‌خواهند مراسم‌های دانشجویی را با غیرسیاسی کردن این روز یواش یواش به انزوا ببرند. البته افرادی هم از این جریان سعی می‌کنند در دانشگاه‌ها حضور داشته باشند، در مراسم‌های چینش شده حضور پیدا کنند و در واقع به گونه‌ای عمل کنند که کمتر مورد سوال، نقد دانشجو و جامعه نخبگانی قرار بگیرند. از جمله این افراد آقای رئیس جمهور است که به این مسئله دامن می‌زند.

افرادی هم از این جریان سعی می‌کنند در دانشگاه‌ها حضور داشته باشند، در مراسم‌های چینش شده حضور پیدا کنند و در واقع به گونه‌ای عمل کنند که کمتر مورد سوال، نقد دانشجو و جامعه نخبگانی قرار بگیرند. از جمله این افراد آقای رئیس جمهور است که به این مسئله دامن می‌زند.

بختیاری ادامه داد: رئیس جمهور با حضور در یک مراسم که تریبونی در اختیار دانشجویان قرار نگرفته بود سعی کرد خود را از سوال دانشجویان دور کند و فقط در یک مراسم نمادین ۱۶ آذر شرکت کند. البته تشکل‌های انقلابی باید مواظب باشند که به این مسئله دامن نزنند و با گرفتن مراسم‌های گفتمان محور و با توجه به شور و شعور دانشجو، مسئله ۱۶ آذر را زنده نگه دارند.

 مسئولین نقش اساسی در غیرسیاسی کردن روز دانشجو دارند

حسین اخگرپور، دبیر کل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در خصوص غیرسیاسی شدن برنامه روز دانشجو در سال های اخیر گفت: واقعیت این است که مقامات دانشگاه ها و مسئولین تصمیم گیرنده آمده اند و در این رابطه یک مدلی را پیاده کرده اند این مدل را می توان هم پروسه ای و هم پروژه ای در نظر گرفت؛ مثلا در روز دانشجو برخی از دانشگاه ها آمدند و مصوبات غیرقانونی را تصویب کردند مبنی براینکه روز دانشجو باید به صورت کارگروهی یا گروهی با حضور همه تشکل ها و زیر نظرمجموعه معاونت فرهنگی دانشگاه ها برگزار شود و یا اینکه گفتند دانشگاه خودش می خواهد مراسم روز دانشجو را برگزار کند و عملا تشکل ها را در برگزاری برنامه های خاص این روز محدود کردند.

اخگرپور ادامه داد: بحث بعدی که الان در دانشگاه شاهدیم این است که مسئولان جدیدا یک سیاست خاصی را مد نظر قرار داده اند و آن هم این است که به برنامه ها مجوز می دهند ولی در زمان تامین بودجه می گویند بودجه نداریم و تشکلی که بودجه ندارد نمی تواند برنامه را برگزار کند پس برنامه خود به خود لغو می شود و یا اینکه به برنامه مجوز می دهند اما زمان صدور مجوز می گویند اجرای برنامه بدون بار مالی است و این موارد وجود دارد و به نظر من با این شرایط مسئولین نقش اساسی در غیرسیاسی کردن روز دانشجو دارند در واقع این رویه را می توان ناشی از سیاسی کاری مسئولین دانست.

دانشجو نه سیاسی باشد؛ نه سیاسی حرف بزند!

دانشگاه‌های همچون خراسان شمالی، اهواز، فسا، بیرجند و .... در مراسم روز ۱۶ آذر خود کم از مراسم دانشگاه نجف آباد نداشتند. روز دانشجو در اصل نماد روشنگری فرهنگی و سیاسی دانشجویان است و دانشگاهیان در این روز سیاسی‌ترین روز خود را بزرگ می‌دارند. اما طی سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که مسئولین دانشگاه‌ها بعضا از برنامه‌هایی را در دانشگاه استقبال می‌کنند تا دانشجو دیگر مهلت نشان دادن روی سیاسی خود را نداشته باشد، یا به عبارت دیگر می‌خواهند دانشجو نه سیاسی باشد؛ نه سیاسی حرف بزند!

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 27آذر 1396 ، کدخبر: ۶۵۳۳۴۱، www.snn.ir