شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ - 
دکتر بهزاد کریمی، نویسنده و مترجم :
دکتر بهزاد کریمی معتقد است که پست مدرنیسم را نمی‌توان پدیده‌ای گسسته از مدرنیسم دانست. دوران کر و فر پست مدرنیسم در جهان به سر آمده است. تا همین هفت، هشت سال گذشته، لااقل در ایران، دائم از پست مدرنیسم صحبت می‌شد، اما الان دیگر این طور نیست. این دوران در غرب مدت‌هاست رو به افول گذاشته است. خیزش دوباره‌ی راست سیاسی در اروپا و آمریکا نشان از همین امر دارد. پست مدرنیسم برخلاف هیاهوهایی که به راه انداخت، جز در زمینه‌ی توجه دادن به محیط زیست و تغییرات اقلیمی و حقوق اقلیت‌ها هیچ راه حل مشخصی پیش راه بشر نگذاشت. ترویج نوعی نسبی‌گرایی و الزام به پذیرش رادیکال و بی‌قاعده‌ی تفاوت‌های فرهنگی، جنسیتی و جنسی منجر به یک بلبشو در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شده است. متاسفانه در ایران ما هیچ‌گاه نتوانسته‌ایم مکتب‌های تاریخ‌نگاری مشخصی داشته باشیم. به این معنا که برای دهه‌ها حول محور یک یا چند شخصیت دانشگاهی با مد نظر قرار دادن ایده‌هایی روشن و متمایز، آثار تاریخ‌نگارانه تولید شود. سال‌هاست بیشتر مباحثی را که در این زمینه مطرح می‌شود افراد مشخصی مطرح می‌کنند که اصلاً نماینده‌ی مکتب خاصی نیستند و صرفاً بر اساس علاقه و ذوق شخصی این مباحث را دنبال کرده‌اند.
کد خبر: ۳۹۷۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۱/۳۰
نسبت سیاست و جامعه از نگاه علیرضا بلیغ و محمد باقری:
سیاست ورزی را می توان یکی از اصول پایه ای ارتقاع اجتماعی محسوب کرد به شرطی که این حوزه آلوده به سیاست بازی و سیاسی کاری نشود. آلودگی حوزه سیاست به انواع انحرافات ، مسلما باعث سیاست زدایی و سیاست گریزی شده که بنوعی خودش سیاست ورزی جدید است . سوال اینجاست که آیا این برداشت که جامعه ما در وضعیت سیاست‌زدایی قرار دارد، برداشتی درست است و آیا می‌توان درباره فرمی جدید از سیاست در ایران بحث کرد؟ سال گذشته که اعتراضات در جریان بود، قصد داشتیم به‌صورت بنیادی به این مساله بپردازیم که جامعه با چه بحران‌هایی مواجه است که شکلی از اعتراض را در ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱نشان میدهد. مجموعه‌ای از گفت‌وگو را شکل داده و وقتی که آنها را کنار هم قرار دادیم، به این نتیجه رسیدیم ظاهرا هم جامعه ما و هم دولت‌ها یکی پس از دیگری در فهم وضعیتی که دچارش هستند، مشکل دارند. شرایطی که می تواند به تئوری سیاست زدگی، سیاست گریزی و سیاست زدایی شدگی جامعه ایرانی ، قوت بخشد.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
بیژن عبدالکریمی :
تصميمات زيگزاگي در تعامل و تقابل سنت با مدرنیسم در انقلاب ایران و سکوت در برابر پوپولیسم و تندروی ها
تنازع میان «سنت» و « مدرنیسم » یکی از چالش‌های جدی و مستمر در پهنه سیاسی و عمومی ایران زمین بوده است. در برهه‌های مختلف تاریخی هم هر کدام از این دو، فضای بیشتری برای اثرگذاری در ساختار سیاسی و حاکمیتی داشته‌اند. پس از نهضت مشروطه تا هنگامه انقلاب سال ۵۷ این طرفداران مدرنیسم بودند که قلمروی فکری و عملی افزون‌تری برای اثرگذاری در جامعه در اختیار گرفتند و پس از سال ۵۷ به این سو، سنت‌گرایان عرصه‌ها فراخ‌تری برای تاخت و تاز در اختیار گرفتند. موضوع، اما زمانی بغرنج‌تر می‌شود که طیف‌های تندرو و افراطی و پوپولیست‌ها از بطن سنت‌گرایان ظهور کرده و فضای زیست را برای نوگرایان به حداقل رسانده‌اند. بیژن عبدالکریمی، استاد فلسفه ایرانی با واکاوی تحولات اخیر در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و عرصه‌های سیاست خارجی به چالش‌های پیش روی جامعه ایرانی اشاره می‌کند. عبدالکریمی با اشاره به دوقطبی سنت و مدرنیسم در ایران به این نکته اشاره می‌کند که «نمی‌توان راه‌حل‌هایی که برای یک قطب قابل پذیرش است را به قطب دیگر تحمیل کرد.» گفتمان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی به شدت از فقر تئوریک رنج می‌برد. این فقر تئوریک به دلیل فقدان نگرش حکمی، فلسفی و پدیدارشناسانه است؛ لذا زیگزالی عمل می‌کند. یکی از خطا‌های راهبردی گفتمان انقلاب این بود که همه نیرو‌های واسطه را از بین برد. امروز نه خود زبانی دارد که با قطب نوگرای جامعه سخن بگوید و نه امکانی را فراهم کرد که نیرو‌های واسطه امکان حضور داشته باشند. متأسفانه گفتمان انقلاب در بخش‌های میانی و پایینی خود این پوپولیسم و خارجی گری را دارد، لایه‌های بالایی در برابر این تندروی‌ها سکوت می‌کنند
کد خبر: ۳۹۴۵۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۹
میزگرد رسانه با کیوان کثیریان ، شهرام مکری و حسام سلامت:
به اعتقاد مکری برای درک بهتر سانسور باید در جای سانسورچی نشست و از نگاه او و بر اساس ماموریت های او به مسئله نگاه کرد. اما بطور خلاصه می توانیم سانسور را به سه دوره تقسیم کنیم. مبنا بر این است که یک نظام حاکم داریم، یک نظام قدرت داریم و در سانسور به نظرم یکی از اتفاقات مهم این است که سازوکار رسیدن به این قدرت و رسیدن به این حاکمیت خیلی باید مورد توجه قرار بگیرد. وقتی می‌گوییم سانسور نمایندگی می‌کند یا گیت است یا پاکسازی می‌کند برای نظام قدرت [آن‌هم] در راستای نظام قدرت، اول باید ببینیم آن نظام قدرتی که از آن حرف می‌زنیم چقدر از مشروعیت، قدرت یا سازوکارش مورد توجه آن مجموعه یا مورد قبول مجموعه‌ای است که پاکسازی را به خاطرش انجام میدهد. در واقع، سانسورچی رابطه‌اش با اطلاعات و با نظام اطلاعاتی است. برای همین من وضعیت سانسور را به سه دوره مختلف تقسیم می‌کنم که فکر می‌کنم ما در دوره میانی هستیم و البته توجه من بیشتر به دوره سوم است. در دوره اول یک داستان بزرگ داریم که اکثریت جوامع آن داستان بزرگ را قبول می‌کنند. داستان بزرگ به دوران قبل از پرسشگری و به دوران قبل از تکثیر تفکر مربوط می‌شود. به محض اینکه ما می‌فهمیم هر کدام از آدم‌ها می‌توانند نظر خودشان را داشته باشند و نظر خودشان را برخلاف داستان بزرگ ابراز کنند، اینجاست که سانسور شروع می‌کند به رفتار کردن و حذف کردن. با توصعه جوامع و ایجاد جامعه چند صدایی و بوجود آمدن اطلاعات فراگیر و اگاهی عمومی، این نظام دیگر کاربرد نداشته و جز هزینه، فایده ای برای حاکمیت هم ندارد.
کد خبر: ۳۹۳۳۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۳
نعمت فاضلی و سایر اساتید جامعه شناسی:
نشست «فرهنگ در برنامه‌های توسعه» با حضور و سخنرانی نعمت الله فاضلی، سیدرضا صالحی امیری و روح‌الله نصرتی، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این نشست نعمت فاضلی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بیان داشت که مشکل ما اضمحلال «سیاست فرهنگی» است. علایق دانشگاه باید مستقل از حکومت و بازار باشد. وقتی تفکیک‌پذیری نهادی در جامعه‌ای نباشد، اساسا سیاست فرهنگی وجود ندارد. وقتی حاکمیت مجاز باشد در آموزش و دانشگاه‌ها هر طور دلش می‌خواهد دخالت کند، در زندگی و شیوه زیست مردم مداخله کند، یعنی در این کشور چیزی به نام سیاست فرهنگی وجود ندارد. وظیفه آموزش عالی این است که افراد را استعلا و پرورش بدهد و به شیوه خاصی تربیت کند. اگر حکومت بگوید نمی‌خواهم آموزش عالی ما حقیقت‌جو، کنجکاو، پرسشگر و نقاد باشد و می‌خواهم دانشگاه برای من سرباز تربیت کند، برقی است که دستگاه را از کار می‌اندازد.
کد خبر: ۳۹۱۹۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۹
محمدرضا جباران پاسخ میدهد؛
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا جباران عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست «مقایسه تطبیقی میان نهاد طلاق در اسلام و دنیای مدرن»، گفت: اگر کسی طلاق را انتخاب کند اگرچه از نظر قانونی مشکلی ندارد، اما از نظر اخلاقی گناهکار است. قرآن کریم هم در مقام نظریه‌پردازی و هم قانونگذاری این نگاه را به حد کافی به مخاطبان خود القا کرده است.
قرآن برای پیشگیری از طلاق راهکار‌های زیادی داده است، اما آنجا که رابطه زناشویی منجر به اضرار شود بنابراین بحث طلاق موجه پیش می‌آید و آنجا که بیم عدم اقامه حدود الهی وجود داشته باشد اساسا توصیه به این‌کار شده است؛ بنابراین باید اشاره شود که خداوند طلاق را به عنوان راهکار پذیرفته است.
کد خبر: ۳۸۶۵۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
علی باقری دبیر جبهه اصلاحات:
آقای علی باقری دبیر جبهه اصلاحات، اعتراضات اخیر را حاصل تقاطع «سه شکاف اقتصادی، سیاسی و سبک زندگی» در جامعه امروز ایران دانست و در این باره توضیح داد: امروز وضعیت معیشت و اقتصاد امروز مردم ایران در طول ۴۴ سال پس از پیروزی انقلاب در نازل‌ترین سطح قرار دارد. امکان مشارکت سیاسی و تأثیرگذاری در شیوه حکمرانی در کشور که مشخصاً شاخص آن می‌تواند انتخابات باشد، در نازل‌ترین سطح است به گونه‌ای که دایره کسانی که مجوز رقابت در انتخابات را دارند طوری تعریف می‌شود که فراتر از جریان اصلاحات، به جریان اصولگرا هم تسری پیدا می‌کند و در کنار این دو، تلاش برای حاکم کردن یک الگوی واحد «سبک زندگی» برای جامعه و جوانان، از علل و زمینه‌های شکل گیری حوادث اخیر در کشور هستند.
کد خبر: ۳۸۴۹۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۷
ساختار‌های معیوب جامعه ایران؛
سیدسعید زاهد، جامعه‌شناس، در مورد ساختار‌های معیوبی که بعد از انقلاب اسلامی مانع رسیدن به شرایط مطلوب اسلامی، در جامعه ما شده‌اند یا حرکت رو به پیشرفت جامعه را کند کرده‌اند، علت را در تبدیل تفکر فردگرا به تفکر اجتماع گرا می داند و معتقد است: در بسیاری از موارد که مردم ارزش‌های خود را پایمال و در تهدید می‌بینند، درمقابل آن خود را مصلوب‌الاختیار می‌یابند و احساس می‌کنند که کاری هم از دست‌شان برنمی‌آید. این ساختار‌های معیوب با تحول در علوم انسانی و اجتماعی و نظام‌سازی براساس آن قابل حل خواهد بود. البته لازم به ذکر است که در رفع آسیب‌ها هردو شیوه اقناع و اعمال، در شرایط خودش باید به‌کار گرفته شود و اتخاذ سیاست‌های یکجانبه اثر مطلوب نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۸۴۳۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۹
یادداشت مهدی فقیه؛
در هفته گذشته در رسانه‌ها خبر میل و اشتیاق به مهاجرت ایرانیان در اکثر رسانه‌های داخلی بازتاب گسترده یافته بود تا دیروز که خبر ناگوار فوت «مهسا امینی» منتشر شد. جامعه ایران و فضای سیاسی-اجتماعی آن در کنار شکاف‌های فزاینده اقتصادی، قومی و... به سرعت به سمت دو قطبی شدن حول محور سنت و مدرنیسم حرکت می‌کند. حوادث تلخی مانند فوت مهسا امینی که موجب تحریک افکار عمومی و جریحه دار شدن احساسات مردم شده است آزمون مهمی در مقابل دستگاه قضایی است تا با رسیدگی سریع و عادلانه و همچنین برخورد قاطعانه با عاملان این حادثه شوم و تلخ فضای سیاسی و اجتماعی کشور را زمینه ساز بروز التهاب، نا آرامی و بحران زایی نکند.
کد خبر: ۳۸۳۵۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۷
غرم پس از غنم یا انتقام کور؟
مجازات یک عضو خانواده به جای خود فرد، ریشه در فرهنگ سنتی و طایفه‌ای دارد و نشان میدهد مدرنیسم ، همان مدرنیته نیست و نمی‌توان از یک سو بر طبل سنت کوفت و از جانب دیگر به نام مدرنیزاسیون میدان را به رانت‌خواران سپرد تا آدم بی ریشه‌ای مثل عبدالباقی با رشوه به آلاف و الوف برسد و جان مردم را به بازی بگیرد و دیگ خشم عمومی را به جوش بیاورد.
کد خبر: ۳۸۱۴۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
توسعه گردشگری؛
یکی از فعالان گردشگری هنری معتقد است: باید برای گردشگری هنری تقاضا ایجاد کرد. گردشگری اول باعث شناخت می‌شود. این شناخت تقاضا ایجاد می‌کند و این تقاضا به ایجاد انگیزه و همچنین توسعه‌ی اقتصادی می‌انجامد. هر قدر تنوع محصولات گردشگری بیشتر باشد مخاطبان داخلی و خارجی ما هم بیشتر خواهد بود.
کد خبر: ۳۷۸۸۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۸
آزادی در اسلام؛
دکتر سیدحسین ابطحی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همراه دکتر محمد نصر اصفهانی و راحله منتظر در مقاله ای به تبیین مفهوم آزادی در الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت پرداخته اند.
کد خبر: ۳۷۳۹۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
وحشت از معنامندی نشانه‌ها؛
نرجس خدایی گفت: در مقایسه با انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها هم در تولید آثار پسامدرن تأخیر درخور تأملی داشتند هم در حوزه‌ی فلسفه و نقد ادبی با تعلل در این جریان شرکت کردند. در دهه‌ی شصت و هفتاد، حرکات هنجارشکنانه‌ی دیگری نظیر ادبیات پاپ یا شعر تجسمی در ادبیات آلمان تا حدی با مقاومت جریان اصلی روبه‌رو شده بود. اما پسا مدرنیسم صرفاً جریان ادبی نبود. پیشکوستان پسامدرن‌ها در حوزه‌ی معماری کار می‌کردند و این جریان در حوزه‌های فرهنگی متفاوت از جامعه‌شناسی تا ادبیات حضور یافته بود و به‌ویژه در حوزه‌ی برخی شاخه‌های فلسفه‌ی آلمانی با انتقاد‌هایی روبه‌رو شد.
کد خبر: ۳۷۳۸۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۸
ساخت مال‌ها؛
خیلی از شهروندان شهر‌های بزرگ ازجمله تهران خرید خود را از کشور‌های همسایه نظیر ترکیه، دبی و... انجام می‌دهند که طی همین خرید ارز از کشور خارج می‌شود، اما با فراهم کردن همان بستر و ساختن مجتمع‌های کامل که هم تفریحی هستند و هم شرایط خرید را فراهم می‌کنند می‌توان نیاز آنها را برآورد که درنتیجه هم از خروج ارز جلوگیری می‌شود و هم به فضای فراغتی در شهر اضافه می‌شود.
کد خبر: ۳۷۳۳۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۱
جامعه شناسی شهر؛
میثم سفرچی در اثر درخشان خود، «تجاری سازی و مصرف‌گرایی»، کوشیده تا در پرتو یک کار تجربی درباره مال‌ها و مصرف‌کنندگان، نظریه‌ای بدیع درباره فهم تحولات تهران نئولیبرالی ارایه دهد. به جرات می‌توان گفت این جدی‌ترین تلاش جامعه‌شناسی انتقادی برای به‌کار بستن میانجی‌مند «نقد نئولیبرالیسم» در حوزه مباحث «جامعه‌شناسی شهر» با بهره‌گیری از ایده‌های درون اسلام سیاسی، به عنوان نیروی حاکم بر دستگاه سیاست‌گذاری کشور است.
کد خبر: ۳۷۲۱۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۶
با علی کرباسی‌زاده اصفهانی:
ما در تاریخ فلسفه خود یک شکاف می‌بینیم که از جمله می‌توان به یک مقطع تاریخی مهم در غرب جهان اسلامی یعنی به "ابن رشد اندلسی" اشاره کرد. باید بپرسیم که چه اتفاقی رخ داد که ابن رشد وارد فلسفه اسلامی نشد. اما با این وصف "ابن عربی" که از قضا معاصر ابن رشد است، به سمت شرق آمد؛ به گونه‌ای که بخش عظیمی از تفکر فلسفه اسلامی را تحت‌الشعاع خود قرار داد و در ساختن حکمت صدرایی نقش‌آفرینی کرد.
کد خبر: ۳۷۱۵۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۹
حراج تهران؛
حراج تهران با فروشی بیش از ۱۵۸ میلیارد تومان درحالی به کار خود پایان داد که چهار اثر از پرویز تناولی، منیر فرمانفرماییان، سهراب سپهری و حسین زنده‌رودی با رقمی بالای ۱۰ میلیاردتومان به فروش رسید.
کد خبر: ۳۷۰۵۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۷
گفتگو با احسان شریعتی؛
فوکو در یکی از این مقالات خود در بحبوحه انقلاب می‌نویسد: «من نمی‌توانم تاریخ آینده را بنویسم، در پیش‌بینی گذشته هم چندان مهارت ندارم. با این حال دوست دارم بکوشم چیزی را که دارد رخ میدهد، دریابم؛ چون این روز‌ها هیچ چیزی به سرانجام نرسیده و تاس‌ها هنوز از چرخش باز نایستاده‌اند. شاید کار روزنامه‌نویس همین باشد؛ اما واقع این است که من در این راه نوپا هستم»
کد خبر: ۳۶۹۲۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
ماهیت و کارکرد دانشگاه؛
دانشگاه نتوانسته وظیفه خود بابت روشن‌گری و آموزش اندیشه و عقلانیت را در قبال دانشجویان ایفا کند.
کد خبر: ۳۶۷۴۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۰
در گفتگو با صادق حقیقت؛
تفاوت روشنفکری دینی و نواندیشی دینی در این است که روشنفکران دینی، چون عقل متجددانه را حجت می‌دانند نیازی به اجتهاد به شکل حوزوی ندارند، اما نواندیشان دینی در گفتمان اصولگرایی معتقدند که اجتهاد ابزار فهم است بنابراین اگر من می‌گویم که جهاد ابتدایی در اسلام وجود ندارد طبق صناعت فقه باید استدلال کند که چرا وجود ندارد.
کد خبر: ۳۶۷۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۵