شعار سال: کشاورزی و توسعه و شکوفایی آن، یکی از ارکان‌ها و مولفه‌های اساسی در تسریع فرآیندِ توسعه اقتصادی به‌شمار می‌رود. به‌واقع در اکثریت قریب‌به اتفاق کشورهای توسعه‌یافته، کشاورزی به‌عنوان رکنی مهم و تعیین‌کننده نقش‌آفرینی می‌کند؛ زیرا امنیت و استقلال غذایی در سایه این عنصر حائز اهمیت تأمین و فراهم می‌شود. این قاعده در ارتباط با هر کشوری مصداق دارد و به‌تبع ایران نیز از این قانون نانوشته، اما اثبات شده مستثنی نبوده و نیست. با وجود این پهنه جغرافیایی ایران در طول سالیان گذشته از حیث طبیعی و اقلیمی با پدیده‌های نوظهور و نامیمونی مواجه بوده که هزینه‌های سنگینی را به اقتصاد و عرصه زراعت و کشاورزی این مرز و بوم تحمیل کرده، سخن از تغییرات اقلیمی و آب و هوایی است که البته منحصر و خاص به ایران نیست و کشورهای بسیاری را درگیر ساخته و خشک‌سالی که به‌میزان شدیدتری نسبت به سال‌های نه‌چندان دور گذشته در ایران ظهور و بروز یافته است. معضل کم‌آبی در کشورمان آن‌چنان نگران ‌کننده شده که برخی از مسئولان از این چالش به‌عنوان یکی از نارسایی‌ها و مشکلات امنیتی در آینده یاد می‌کنند که به‌واقع این امر موید عمق این عارضه است. البته نباید از واقعیتِ تلخِ غفلت‌ها و رِخوت‌های مدیریتی در سالیان گذشته نیز به‌سادگی گذشت. به‌واقع معضلخشک‌سالیدر فرآیند کوتاه‌مدت واقع نشده و قطعِ به یقین سال‌ها پیش نشانه‌ها و هشدارهای طبیعی لازم نمود پیدا کرده و از سوی برخی کارشناسان نیز به طرح و بحث گذاشته شده؛ اما شوربختانه آن‌چنان که باید مدنظر گرفته نشده، البته بدون‌تردید بخشی از این عارضه، اجتناب‌ناپذیر است و پدیده‌هایی همچون گرم شدن کره‌زمین و... نیز در این موضوع چالش برانگیز نقش داشته و دارد و به‌تبع صرفاً ایفای نقش ایران برای جلوگیری از این واقعه و رخداد طبیعی تلخ، کافی نخواهد بود و مقابله با آن یک عزم فراگیر از سوی تمامی دولت‌ها و ملیت‌های جهان را می‌طلبد؛ اما آن‌جا که باید سرمایه‌گذاری بر روی طرح‌هایی همچون آبیاری قطره‌ای بیش‌تر می‌شد، آن‌جایی که محرز و مسجل شد بخش عمده هدر رفت آب معطوف به عرصه زراعت و باغداری است، آن‌جا که برای آمایش سرزمینی، اصلاح الگوی زراعت و پرهیز از کشت و زرع محصولاتی همچون هندوانه و... که اساساً مستلزم تأمین آب بسیاری است، اقدامات کافی عملیاتی نشد و طبیعی است که در شرایط فعلی با چنین بحران‌هایی دست و پنجه نرم کنیم. متأسفانه در شرایطی قرار گرفته‌ایم که به‌زعم بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران در آینده‌ای نه‌چندان دور، اصلی‌ترین و جدی‌ترین (تأکید می‌شود اصلی‌ترین و جدی‌ترین) معضل پیش‌روی ایران به معضل کم‌آبی و شاید بی‌آبی باز‌می‌گردد. اگرچه در حال حاضر و در شرایط فعلی فرصت‌های بسیاری سوخت شده؛ اما همچنان می‌توان با اتخاذ برخی تدابیر، حداقل از تحمیل هزینه‌های هرچه بیش‌تر پیشگیری کرد. از نمونه تدابیر سازنده‌ای که می‌توان با پیاده‌سازی و اجرای آن تا حدودی بر معضلات ناشی از کم‌آبی چیره شد، به کشت گلخانه‌ای معطوف می‌شود. به‌واقع در صورت فراگیر شدن این کشت می‌توان از مزایای اقتصادی این شیوه از زراعت، به نحوی منطقی و شایسته بهره بُرد و حتی در کنار تأمین نیاز داخلی بازار و کشور در این حوزه (محصولات و تولیدات زراعی و باغی) به صادرات آن نیز مبادرت ورزید. هر یک از گیاهان برای برخورداری از رشد مطلوب، نیازمند شرایط خاصی اعم از شدت نور، دمای روزانه، دمای شبانه، رطوبت نسبی هوا و خاک است. به‌واقع برای تولید و پرورش تجاری گیاهان با کیفیت بالا در تمامی طول سال، باید شرایط محیطی به همراه کنترل عوامل خسارت‌زا با احداث بنا و محدوده‌ای موسوم به گلخانه به‌عنوان محیطی کنترل شده، عملیاتی شود. مهدی تاروِردی، یکی از فعالان حوزه کشت گلخانه‌ای در غرب استان تهران، بیان کرد: غرب استان تهران از حوزه‌های استراتژیک و بسیار مهم در عرصه زراعت و کشاورزی استان تهران به‌شمار می‌رود و به واقع بخش قابل توجهی از نیازهای زراعی این پهنه گسترده (استان تهران)، به‌واسطه شهرستان‌های این حوزه تأمین می‌شود. وی افزود: به‌واقع هرگونه نارسایی در این عرصه، نیاز استان تهران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از این حیث می‌طلبد نگاه ویژه‌ای به این عرصه لحاظ شود و البته حمایت‌های لازم از فعالان این عرصه عملیاتی شود. این فعال حوزهکشت گلخانه‌ایگفت: متأسفانه در سالیان گذشته شاهد ظهور و بروز برخی پدیده‌ها همچون سرمازدگی در باغ‌های غرب استان تهران، به‌ویژه شهریار بوده‌ایم که البته این عارضه صرفاً به این شهرستان خلاصه نشده و در بسیاری از اراضی کشاورزی و باغ‌های کشور شاهد این رخداد بوده‌ایم و پیامد آن در تحمیل خسارات چند صد میلیارد تومانی نمود پیدا کرده است. تاروردی گفت: با چنین اوصافی در صورت سرمایه‌گذاری بر روی کشت گلخانه‌ای می‌توان از بروز چنین خساراتی همچون سرمازدگی یا حتی گرمازدگی در زمین‌های زارعی در اقصی نقاط کشور پیشگیری کرد. وی افزود: افزایش ضریب تولید، بعضاً تا 15 برابر کشت در فضای آزاد به همراه صرفه‌جویی در مصرف آب، افزایش کیفی محصولات و امکان برداشت محصول به تکرار در طول بازه زمانی یک‌ساله، اشتغال‌زایی در تمام طول سال از نمونه ویژگی‌های شاخص و برجسته کشت گلخانه‌ای به‌شمار می‌رود که تمامی این موارد در راستای اهداف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به‌شمار می‌رود و عقل و منطق حکم می‌کند دستگاه‌های ذی‌ربط، حمایت فزآینده‌تری از این نوع خاص از زراعت لحاظ کنند و با آموزش صحیح، ترویج این کشت را در گستره هرچه بیش‌تری از کشور عملیاتی کنند. تاروردی گفت: ذهنیتی که از کشت گلخانه‌ای در اذهان برخی عوام شکل گرفته صرفاً به محصولات صیفی‌جات، گوجه، خیار و... خلاصه می‌شود، در صورتی که با برنامه‌ریزی دقیق و نگاه حرفه‌ای می‌توان حتی در برخی نقاط به کشت موز و آناناس از نوع با کیفیت آن مبادرت ورزید و به‌تبع در صورت حصول این امر از خروج ارز و میزان واردات کشور نیز کاسته خواهد شد. چندی پیش، سید‌رحمت‌الله پریچهر، معاون فنی و اجرایی شرکت شهرک‌های کشاورزی و زراعتجهاد کشاورزی، اظهار کرد: با توجه به شرایط آب و هوایی ایران، خشک‌سالی و مشکلاتی همچون کمبود منابع آبی برای تأمین امینت غذایی جمعیت کشور، چاره‌ای جز تولید به روش گلخانه‌ای نداریم.

کشت گلخانه‌ای گذارِ از زراعت سنتی به کشاورزی ِنوین و علمی

اقتصاد دانش‌بنیان یکی از ضروریات فعلی کشور است، امری که به کرات از سوی دلسوزان نظام و انقلاب مورد تأکید قرار گرفته. نگاه دانش‌بنیان به اقتصاد از این جهت مهم و حائز اهمیت است که با فناوری و علم روز همراه است و در سایه این امر، هزینه تولید کاهش و حجم تولید افزایش می‌یابد و محصولات و تولیدات نیز با ارتقای کیفی هر چه بیش‌تری همراه خواهد شد و هر سه موضوع اشاره شده را می‌توان به‌عنوان سه ضلع اصلی تولید موفق مدنظر قرار داد. با اوصافی که از کشت گلخانه‌ای به آن اشاره شد، بی‌تردید این شیوه از زراعت از هر سه ویژگی فوق برخوردار است و به‌تبع عقل و منطق حکم می‌کند از هیچ تلاشی برای این شیوه از کشت و کار دریغ نشود. بی‌راه نیست اگر پیاده‌سازی کشت گلخانه‌ای را گذارِ از کشاورزی سنتی به کشاورزی و زراعت نوین و حرفه‌ای تشبیه و تعبیر کنیم. امید آن می‌رود در سالی که به حمایت از کالای ایرانی موسوم شده، عبارتی که پیش از این در قالب حمایت از تولید داخلی یا ملی مورد تأکید قرار گرفت، با تمرکز و برنامه‌ریزی فزآینده‌تر، زمینه گسترش و تقویت چنین فعالیت‌هایی افزون‌تر شود که یقینأ حصول چنین توفیقی تأمین‌کننده منافع ملی کشور و مردم خواهد بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار -، شماره: 43989