شعارسال: V-22 Ospreیک هواگرد آمریکایی چندمنظوره ساخت بل بوئینگ است که با استفاده از تکنولوژی تیلت روتر قابلیت نشت و برخاست عمودی و نشست و برخاست کوتاه را داراست. این هواگرد هم همانند یک هلیکوپتر توانایی پرواز عمودی را داراست و هم می تواند مانند یک هواپیما با سرعت و در ارتفاع نسبتا بالا پرواز کند یا همانند یک بالگرد در هوا معلق بماند.

این هواگرد یکی از همه‌کاره‌ترین پرنده‌های ناوگان عمودپرواز آمریکا (VTOL) و همچنین جوانترین عضو ناوگان مذکور به شمار می‌آید. در واقع V-22 آخرین عضو اضافه شده به زرادخانه VTOL آمریکا طی بیش از 20 سال گذشته است.

*تاریخچه

پس از آنکه طی عملیات طبس (عملیات پنجه عقاب) در اردیبهشت 1359، سه فروند از هشت بالگرد آمریکایی سی‌اچ-53 سقوط کردند و باعث شکست ماموریت شدند؛ طراحان نظامی با واقعیتی دردناک روبه‌رو شدند: ناوگان هوایی آمریکا به شدت نیازمند وسیله‌ای بود که بتواند سرعت و برد پروازی جت را با قابلیت پرواز عمودی بالگرد ترکیب کند. در پاسخ به این نیاز، آنها هواگرد آسپریV-22 را طراحی کردند. هواگرد V-22 با برد 1850 کیلومتر می‌توانست 24 سرباز کاملا مجهز را با سرعت 400 کیلومتر بر ساعت جابه‌جا کند.

طرح ساخت V-22 از سال ۱۹۸۶ میلادی پیگیری شد. طراحان و متخصصان بنا به نیاز و احتیاج وقت دست به ساخت چنین موجود شگفت انگیزی زدند که می تواند در سخت ترین شرایط نشست و برخاست کند و از فناوری صعود و فرود کوتاه و عمودی (VSTOL) بهره برد که این امر نشان می دهد که V-22 احتمالاً جای بسیاری از هلی کوپترهای ارتش آمریکا را خواهد گرفت.

طرح ساخت اولین V-22 از زمان ریاست جمهوری رونالد ریگان در آمریکا شروع شد و در آن زمان ۹۲۳ فروند از این پرنده سفارش داده شد که ارزش هر فروند به ۲۴ میلیون دلار می رسید. اما این سفارش سنگین در سال ۱۹۸۹ میلادی ملغی شد و کابینه رئیس جمهور وقت (بوش) آن را رد کرد. اما بعد از وقفه ای کوتاه، کار ساخت و تستهایV-22 از سر گرفته شد.

این مخلوق جالب نتیجه همکاری دو شرکت بزرگ هواپیماسازی و هلی کوپترسازی آمریکا به نامهای بوئینگ (Boeing) و بل (Bell) است. از همان ابتدای کار وظایف این شرکت ها مشخص شد، مثلاً شرکت بوئینگ وظیفه ساخت بدنه اصلی (Fuselage)، چرخ ها، اویونیک (الکترونیک پرواز) و کلیه سیستمهای الکتریکی را داشت و شرکت بل نیز با توجه به تجربیاتش وظیفه طراحی بالها، آشیانه موتور (nacelle)، نیروی پیشران، بالچه ها و پلکان متحرک هواپیما (Ramp) را بر عهده گرفت.

برای دستیابی به فناوری (VSTOL) به موتورهای بسیار پر قدرت برای مهیا کردن نیروی پیشران نیاز بود. این مشکل با همکاری شرکت رولزرویس انگلیس حل شد. شرکت رولزرویس طرح موتوری با نام T400-AD- 400 را ارایه داد که در آن از سیستم هدایت و کنترل کاملاً الکتریکی (FADEC) استفاده شده بود.

*ویژگیها

از شکل خاص این پرنده به خوبی مشخص است که آمیخته ای از طرحهای هلی کوپتر و هواپیماست ولی با تفاوت های بسیار روشن. مثلاً V-22 می تواند حدود دو برابر بار بیشتر نسبت به هلی کوپتر را با دو برابر سرعت هلی کوپتر جابجا کند.

V-22 برای بلند شدن از روی زمین دقیقاً مانند یک هلی کوپتر عمل می کند و با استفاده از ملخها به صورت عمودی بلند می شود و بعد از رسیدن به ارتفاع مشخص می تواند با چرخاندن ۹۰ درجه ای آشیانه موتورها کاملاً شخصیت یک هواپیما را به خود بگیرد و با دو موتور توربوپراپ به پرواز خود ادامه دهد. این ویژگیها سبب شده که V-22 تبدیل به یک پرنده بی همتا شود.

در این هواگرد، دو پیشرانه توربوشفت هر یک با قدرت 6150 اسب بخار و مجهز به پروانه های سه گانه توسط پراپ روتر با یکدیگر هماهنگ می شوند و اگر هر یک از موتور ها دچار نقص فنی شود قدرت موتور سالم به هر دو پراپ روتور منتقل می گردد. موتور ها و سامانه هدایت پرواز با سامانه دیجیتالی پرواز با سیم هدایت می شوند.

کاربرد مواد مرکب در این هواگرد مقاومت بیشتری به ارمغان می آورد و پایداری آن را در میدان نبرد افزایش می دهد. تیلت روتر اسپری مجهز به سامانه دفاعی جنگ الکترونیک یکپارچه شامل گیرنده هشدار راداری، مجموعه هشدار نزدیک شدن موشک و سامانه پخش کننده شراره است.

پره ها و بالهای V-22 قابلیت تا شدگی را دارا هستند و این امکان باعث می شود که در ناو هواپیمابر و یا ناو جنگی فضای کمتری اشغال شود.

V-22 تنها پرنده ای است که قابلیت عملیات در هر نقطه جهان با هر گونه آب و هوا را داراست که این قابلیت باعث تسریع در عملیات و اعزام سریع نیروها در عملیات جنگی می شود.

این هواگرد کابین خلبان بسیار پیشرفته ای دارد که می توان تمامی فناوری های مدرن را در آن دید. اکثر سیستم های الکتریکی با همکاری شرکت لاکهید مارتین طراحی شده است. همچنین V-22 دارای راداری پیشرفته به نام AN/APQ-186 است که گستره دید بسیار وسیعی را به خلبان می دهد.

نخستین ارزیابی میدانی شامل 15 ساعت پرواز واقعی در شرایط کاملا تحت کنترل از 16 مه لغایت 8 ژوییه سال 1994 بر روی آسپری انجام پذیرفت.

دومین مرحله آزمون ها از 8 سپتامبر تا 18 اکتبر سال بعد شامل 10 ساعت پرواز و ارزیابی های زمینی انجام گردید و متعاقب آن نتیجه آزمون ها به صورت مشترک توسط نیروی هوایی و دریایی منتشر شد.

مرحله سوم آزمون ها شامل 6 مرحله در مرکز آزمایش های نیروی دریایی و تاسیسات بل بویینگ واقع در تگزاس و پنسیلوانیا از اکتبر 1996 تا مه 1997 به شرح زیر انجام شد:

عدم پرواز ایستا در مناطق نشست نا آماده/ عدم حمل بار یا مسافر داخلی و خارجی/ وزن پرواز متوسط/ عدم پرواز ایستا روی آب. محدودیت های طول آزمایش سبب ایجاد محیطی غیر واقعی و مصنوعی شده بود. آزمون های متعاقب که تحت شرایط سخت تری انجام شد منجر به افزایش بقاپذیری V-22 شد. در نهایت برنامه V-22در 28 سپتامبر 1995 پذیرفته شد.

V-22 تاکنون در تست هایش دست کم 3 بار دچار سانحه شده است: اولین بار در سال ۱۹۹۱ که خسارت جانی در بر نداشت، اما در حادثه دوم، در سال ۱۹۹۲ هفت نفر و در سال ۲۰۰۰ ، ۱۹ نفر جان خود را از دست دادند.

*مدلها

این هواگرد دارای سه مدل اصلی HV-22 ، CV-22 ،MV-22 می باشد.

HV-22 برای انجام عملیات تهاجمی و عملیات پشتیبانی نیروها مورد استفاده قرار می گیرد. MV-22 گونه ویژه نیروی دریایی این هواگرد می باشد که جایگزین بالگردهای CH-46E و CH-53B این نیرو شده و قادر است انعطاف پذیری بی همتایی در عملیات آبی خاکی به نیروی دریایی ایالات متحده بدهد. CV-22 به عنوان گونه ویژه نیروی هوایی جایگزین هواگردهای MH-53J ،MH-60 و MC-130 برای پشتیبانی و تعقیب زمینی در ارتفاع کم و در عین حال با سرعت زیاد در مکانهای مختلف برای انجام عملیات ویژه خواهد شد.

* کاربران

کاربران V-22 Osprey عبارتند از:

تفنگداران دریایی آمریکا (US MARINE)

واحد عملیات ویژه هوایی آمریکا (US Air Force Special Operation)

نیروی دریایی آمریکا (US NAVY)

سپاه تفنگداران آمریکا سفارش تولید 360 فروند MV-22bs برای انجام دادن عملیات تهاجمی و عملیات پشتیبانی نیروها را داده است.

واحد عملیات ویژه نیروی هوایی آمریکا 50 فروند CV-22s برای پشتیبانی و تعقیب زمینی در ارتفاع کم و در عین حال با سرعت زیاد در مکانهای مختلف برای انجام عملیاتهای ویژه مختلف سفارش داده است.

نیروی دریایی 48 فروند HV-22s برای انجام عملیات پشتیبانی سفارش داده است.

اولین اسکادران V-22 در مارچ 2006 برای نیروی کماندویی آمریکا با نام phumder-Chickens تشکیل شد که این اسکادران در سال 2007 کاملا عملیاتی شد.

شرکت بل بیش از 70 فروند از این هواگرد قبل از سال 2006 برای عملیاتهای گوناگون تولید کرده که روند تولید برای یک دهه ادامه پیدا خواهد کرد.

اولین کاربرد این "عقاب دریایی" در شرایط عملیاتی واقعی در سال 2007 در عراق رقم خورد تا ثابت کند از هر هلی کوپتری سریع تر بوده و از هر هواپیمای دیگری زودتر به هوا بر می خیزد. اگر چه با سقوط یک فروند از این هواگرد چند منظوره و کشته شدن 30 نفر، پروژه توسعه آن متوقف گردید اما به دلیل برد مناسب و انعطاف پذیری چشمگیر آن دوباره به تولید بازگشت و در افغانستان مورد استفاده قرار گرفت. V-22 قادر است 32 سرباز، بیش از 9 تن بار داخلی و یا نزدیک به 7 تن بار آویزان را تا مسافت 1627 کیلومتر جا به جا کند.

*مشخصات (MV-22B):

ویژگیهای عمومی

خدمه: چهار (خلبان، کمک خلبان و دو مهندس پرواز)

ظرفیت:

32 نفر سرباز یا 24 سرباز با تجهیزات کامل یا 9070 کیلوگرم (20،000 پوند) در محفظه های داخلی و یا تا 6،800 کیلوگرم (15،000 پوند) به صورت محموله های خارجی

طول: 17.5 متر

قطر روتور: 11.6 متر

بال: 14 متر

عرض با روتور: 25.8 متر

مساحت بال: 28 متر مربع

وزن خالی: 15032 کیلوگرم

وزن در حالت بارگیری شده: 21500 کیلوگرم

حداکثر وزن برخاست: 27400 کیلوگرم

پیشرانه: 2 موتور توربوشافت رولز رویس آلیسون هر یک با قدرت 6150 اسب بخار

کارایی

حداکثر سرعت: 509 کیلومتر بر ساعت در سطح دریا

سرعت کروز: 446 کیلومتر بر ساعت در سطح دریا

برد عملیاتی: 1،627 کیلومتر (1،011 مایل و 879 NMI)

سقف پرواز: 7،620 متر (25،000 فوت)

نرخ صعود: 11.8 متر بر ثانیه

تسلیحات

یک مسلسل 7.62 میلی متری M240 یا یک مسلسل 12.7 میلیمتری M2 برونینگ

یک مسلسل 7.62 میلی متر GAU-17

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبلاگ hawax، hawax.blogfa.com