شعار سال: این کارشناسان تاکید کردند که در صورت ادامه روند موجود و بی انگیزگی نوجوانان و جوانان به ازدواج در آینده نزدیک علاوه بر افزایش آسیب های اجتماعی و مشکلات روحی و روانی ، ساختار بنیان خانواده ها و حتی جامعه با چالش جدی مواجه می شود.

اگر نسل جوان بتواند بخوبی از هویت فردی و اجتماعی خویش و ضرورت های دوره ای که در آن زیست می کند آگاه شود و همچنین خانواده و دیگر نهادهای اجتماعی مانند مدرسه و دانشگاه زمینه مشارکت فعال جوان در عرصه های مختلف را فراهم کنند، می توان امیدوار بود که نسل جوان بتواند آینده روشنی را برای خود و در نتیجه کشور رقم بزند.

مقارن با دوره جوانی برخی مشکلات و چالش هایی در عرصه های مختلف ظهور و بروز می کنند که در صورت شناخت عمیق این چالش ها و مواجهه درست و علمی با کمترین هزینه می توان از این بزنگاه ها عبور کرد.

استرس ها و فشارهای روحی و روانی پدیده ای است که نسل جوان را تحت تاثیر قرار می دهد و عدم تبیین مناسب معرفت دینی و فرهنگ متعالی توسط نهادهای فرهنگی ذیربط و برقرار نکردن رابطه مناسب و استفاده نکردن زبان قابل فهم جوانان از سوی متولیان فرهنگی از چالش های فراروی این گروه سنی به شمار می رود، اگر این مشکل بخوبی مرتفع نشود ارزش های معنوی و اخلاقی در پیش چشم گروه هایی از جوانان رنگ باخته و بنا به نظر پژوهشگران اجتماعی درصد انحراف افزایش می یابد.

ازدواج یکی از مقوله های مهم دوران جوانی است که این موضوع به دلایل اقتصادی و فرهنگی کمرنگ شده و به دنبال آن فاصله سنی بین فرزند با والدین بیشتر شده و آسیب هایی از این منظر متوجه خانواده و جامعه خواهد شد.

مشکلات ازدواج جوانان، سال هاست در زمره دغدغه های مسوولان قرار دارد، موضوعی مهمی که متاسفانه برنامه ریزان و نهادهای مربوط تاکنون نتوانسته اند برای رفع این چالش فراروی جامعه امروز تدابیری بیندیشند.

افزایش سن ازدواج در جامعه، یکی از پدیده های اجتماعی است که در دنیای معاصر به دنبال تغییر در نهادهای مختلف و در برخی از کارکردهای خانواده بوجود آمده است، اما افزایش آن کم کم به معضلی به نام تجرد قطعی منجر می شود که عبارت است از وضعیتی که پسر یا دختر، رده های سنی خاصی را پشت سر می گذارند و امکان ازدواج را از دست می دهند.

تجرد ممکن است به دو صورت در جامعه اتفاق بیفتد به اعتقاد صاحبنظران امر نخست این معضل می تواند ناخواسته یا تحمیلی باشد و دوم اینکه به صورت خودخواسته یا اختیاری صورت گیرد.

سن ازدواج و تشکیل خانواده از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد که از مهمترین دلایل آن می توان به شرایط اقتصادی، تغییر سبک زندگی و اقتضائات دنیای جدید اشاره کرد و در زمان حاضر بخش زیادی از جوانان کشور به دلیل مشکلات اقتصادی، ناتوانی در تامین هزینه های ازدواج و تامین مسکن نمی توانند به راحتی ازدواج کنند.

سن مناسب برای ازدواج به تاکید کارشناسان بین سنین 20 تا 27 سالگی است و علاوه بر اینکه زمان مناسب ازدواج است، بهترین سن برای باروری و بچه دار شدن و عبور از این سن برای فرزندآوری مخاطراتی به دنبال دارد.

بررسی های وزارت بهداشت نشان می دهد که ازدواج آسان و در سن مناسب آثار بسیار مهمی در حفظ سلامت و رشد جسمانی، روانی و عاطفی افراد دارد و در صورتی که افراد در سن مناسب ازدواج کنند، می توانند در زمان مناسب مسئولیت زندگی را شروع کنند و در زندگی خانوادگی موفق باشند.

کارشناسان بهداشتی یقین دارند که ازدواج در سن مناسب باعث می شود فرد، مسئولیت پذیری بهتری در زندگی داشته باشد و تعالی انسانی در زندگی این افراد بهتر صورت می گیرد.

بررسی دیگری در همین ارتباط نشان می دهد، کسانی که در سن مناسب ازدواج کردند، در زندگی احساس امنیت بیشتری دارند و کمتر در معرض رفتارهای مخاطره آمیز، مثل مصرف الکل، اعتیاد و رفتارهای جنسی خطرناک قرار می گیرند و رشد عاطفی، فکری و اجتماعی در افراد ازدواج کرده بیشتر از افراد مجرد است.

**خطر ناباروری در کمین دختران مجرد

بالا رفتن سن ازدواج برای دختران آسیب زاست زیرا فرزند آوری آنان شرایط سنی خاصی را می طلبد که در صورت تاخیر در آن امکان بارآوری و داشتن فرزندان زیاد را از آنان سلب می کند.

کارشناسان مامایی معتقدند سن طلایی بارداری زنان بین 20 تا 30 سال است که می توانند در این دوره بیشترین فرزندآوری را داشته باشند، که هر چه سن دختران بالاتر رود، درصد باروری آنان کاهش می یابد و در تمام دنیا شرایط بارداری دختران بعد از 35 سال به خوبی شرایط بارداری آنان قبل از این سن نیست.

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیش از 13 میلیون جوان مجرد ایرانی که در آستانه ازدواج هستند، سن مناسب ازدواج را سپری کردند یا در حال سپری کردن این سن هستند که بیش از یک میلیون نفر آن ها متعلق به استان اصفهان است.

**کاهش سن ازدواج نیازمند تغییر سبک زندگی است

اما با توجه به اینکه ازدواج به عنوان اساسی ترین رویداد زندگی تاثیر بسزایی در ارزش ها، باور و نگرش افراد جامعه دارد، مرحله ای که در آن لازم است خانواده ها، جوانان را از لحاظ اقتصادی، شناختی، عاطفی و اجتماعی یاری رسانند و با حذف تجملات و رسوم نادرست در جهت دستیابی به ازدواج آسان گام بردارند.

ازدواج آگاهانه و هدفمند و تشکیل خانواده بخش مهم این جریان را شکل می‌دهد و بخش مهمتر، حفظ این پیوند مقدس و هدایت آن در بستری است که به تولید و تربیت نسل سالم و اثرگذار برای اجتماع ختم گردد.

کارشناسان اجتماعی بر این باورند که عوامل و روش‌های جامعه ‌شناختی و رفتاری که همواره از لحاظ دینی هم به آنها توصیه شده است به تحکیم و حفظ این پیوند کمک می‌ کند؛ به ‌طور مثال صبر و گذشت مهمترین عامل پایداری ازدواج است و زنان و مردانی که در زندگی گذشت کنند به طور قطع هرگز به مرحله جدایی نخواهند رسید.

جامعه ما باید فرهنگ گذشت را در خود نهادینه کند چون کمرنگ شدن آن، به معنی سست شدن پایه‌ های یک زندگی است و در جدایی ‌ها، بسیاری از افراد به ویژه کودکان آسیب خواهند دید و به همین دلیل باید این آسیب و بیماری را با داروی صبر و گذشت درمان کنیم.

با شنیدن واژه ازدواج نخستین موضوعی که به ذهن‌ ها متبادر می‌ شود، موانع ازدواج است، حداقل برای بسیاری از جوانان کشور که اکثریت جمعیت ما را تشکیل می‌دهند، ازدواج همچون سنگ بزرگی است که سر راهشان قرار گرفته است؛ یا باید خود را برای آزمودن آن آماده کنند و یا تغییر مسیر دهند و از خیر آن بگذرند.

واقعیت این است که همه ما می‌ توانیم با شنیدن خاطرات ازدواج نسل ‌های گذشته به تفاوت زندگی گذشتگان با نسل امروز و در حقیقت گذار جامعه ایرانی از سنت به مدرنیسم پی ببریم.

آن چه امروز در جامعه ما به عنوان دغدغه ازدواج جوانان مطرح می‌ شود حاصل جمع پدیده‌ های متعدد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی طی دهه‌ های گذشته در کشور است که با پیشرفت صنعتی، توسعه مدرنیسم و تحولات چشمگیر فرهنگی و اجتماعی زوال سنت‌ ها و ظهور پدیده‌ های نوین را به همراه آورده است.

جامعه ایرانی در کشاکش پذیرفتن قواعد دنیای جدید و دلبسته به سنت‌ ها و آیین گذشتگان، سخت در تلاش است تا هویت خود را از دست ندهد.

مشکلات فرهنگی بیش از عوامل مالی و اقتصادی مانع ازدواج جوانان است و باید رویکرد توجه به ازدواج آسان و پایدار در دستور کار قرار گیرد.

براساس آخرین سرشماری در سال 95، جمعیت کل کشور 79 میلیون و 926 هزار و 279نفر است که از این تعداد 51 درصد مرد و 49 درصد زن هستند. این در حالی است که 4 میلیون و 423 هزار و 225 دختر مجرد در سن ازدواج (15 تا 29 سال) و 5 میلیون و 372 هزار و 989 پسر در سن ازدواج (20 تا 34 سال) در کشور داریم.

آمار نشان دهنده بالا رفتن سن ازدواج هم در مردان و هم در زنان است، اما بنا به دلایل روانشناسی و فیزیولوژیکی بالا رفتن سن ازدواج در زنان به مراتب خطرناکتر از بالا رفتن سن ازدواج در مردان است، لذا ابتدا باید چاره ای برای کاهش سن ازدواج دختران جست.

خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان 'افزایش سن ازدواج جوانان، پیامدها و راهکارها' با حضور مجتبی یکتا منش معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره کل ثبت احوال اصفهان، حسین خاکشور کارشناس مسئول واحد مشاوره اداره کل بهزیستی استان اصفهان، حسین بهرامی کارشناس آمار اداره کل ثبت احوال اصفهان، علیرضا معماریان استاد دانشگاه و رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران و علی رحمانی استاد جامعه شناس دانشگاه برگزار کرد.

**رفتارهای غلط اجتماعی انگیزه ازدواج را از بین برد

استاد جامعه شناس دانشگاه با اشاره به سن ازدواج در 40 سال گذشته، گفت: در آن دوران حداکثر سن ازدواج 20 سال بود و با گذشت زمان تاخیر 10 ساله در این امر مهم ایجاد شده است.

علی رحمانی با بیان اینکه برنامه منسجم و هدفمندی برای کشور وجود نداشته است، افزود: در یک مقطع سنی بر افزایش فرزندآوری و در یک مقطع کاهش فرزندآوری تاکید شده و این فعالیت بدون برنامه به تفکرات اجتماعی مردم صدمه زده است.

وی ادامه داد: مشکلات اجتماعی ناشی از بی برنامگی به پایه و تفکرات جامعه صدمه وارد که ترس از ازدواج و فرزندآوری نتیجه همین اقدامات است که جوان با مشاهده نابسامانی اقتصادی و یا نبود زیر ساخت برای فعالیت های اجتماعی از تشکیل خانواده و فرزند آوری جلوگیری کرده است.

وی اضافه کرد: در سال های 60 -64 به دلیل آمار بالای جمعیت دانش آموزان و نبود مدرسه مشکلات زیادی برای جامعه ایجاد شده که این مشکلات، از افزایش آمار اعضای خانواده ها جلوگیری کرده است.

**ناامیدی انگیزه جوانان را از بین برده است

این جامعه شناس با انتقاد از فضای تخریب در جامعه و انتشار اخبار ناامید کننده، بیان کرد: این چنین خبرهایی نا امیدی را در جامعه گسترش داده و از انجام ازدواج و اتفاقاتی از این قبیل جلوگیری می کند.

وی اضافه کرد: انتشار اخبار و شایعه که فضای جامعه را نا امید کند به ترس و از بین رفتن انگیزه جوانان برای زندگی منجر می شود و در چنین شرایطی مشکلات اجتماعی از جمله ایجاد مزاحمت برای نوامیس، رفتار پرخطر جنسی و اختلافات اجتماعی افزایش می یابد.

** به جای سخنرانی برای ازدواج کردن راهکار ارایه شود

رحمانی با بیان اینکه مسئولان باید برای پیشگیری از مشکلات اجتماعی به جای سخنرانی راهکار سنجی کنند، اظهارداشت: بهره گیری از نظرات استادان و افراد صاحبنظر، انجام فعالیت های آموزشی و سیستمی و رسمی و توسعه کشور بر اساس برنامه راهبردی و هدفمند می تواند از بروز مشکلات آینده و رفع چالش های فعلی جلوگیری کند.

وی ادامه داد: سازمان های مرتبط با آسیب های اجتماعی باید از فعالیت دستوری بالا به پایین خوداری کنند و نظرات کارشناسی محلی و اظهار نظرهای متخصصان را مورد توجه قرار داده و با بومی سازی طرح ها بر اساس موقعیت هر منطقه طرح هایی اجرا کنند.

وی بر کنترل ترویج اخبار منفی و شایعه پراکنی ها تاکید کرد و افزود: انتشار اخبار منفی در جامعه و تخریب شخصیت های مهم اجتماعی به ایجاد نا امیدی منجر می شود و از این جهت باید این رفتار کنترل و اخبار امیدوار کننده توسعه یابد.

این استاد جامعه شناسی اختصاص حداقلی پول به هر فرد ایرانی را برای رفع بسیاری از چالش های اجتماعی مهم اعلام کرد و گفت: مدیریت منابع مالی کشور و اختصاص اعتبار مشخص برای همه افراد جامعه در جهت فقرزدایی به رفع مشکلات اقتصادی مردم کمک می کند که این مدل در بسیاری از کشورها وجود دارد.

وی با بیان اینکه آموزش مهارت های زندگی از اقدامات مهم در رفع معضلات اجتماعی از جمله تشکیل خانواده و جلوگیری از طلاق است، اظهارداشت: بسیاری از ازدواج های جوانان با هدف و مهارت نیست و به همین دلیل افراد مهارت زندگی مشترک را فرا نگرفته و در محیط زندگی با مشکل روبرو می شوند.

وی اضافه کرد: نبود آگاهی نسبت به مسئولیت خانوادگی در بین جوانان باعث شده تا اینکه جوانان نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده همت نکنند.

رحمانی پیش بینی فرآیند آموزشی اجباری و هدفمند برای ازدواج را لازم دانست و گفت: دوره آموزشی پیش از ازدواج باید اجباری و با سرفصل های مورد نیاز و در یک مقطع زمانی مناسب انجام گیرد و بهترین زمان در دوران متوسطه اول و دوم است.

**جوانان با بحران هویت روبرو شدند

استاد دانشگاه و رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران با بیان اینکه باور و اراده فردی در برون رفت از مشکلات بسیار موثر و کارآمد است، گفت: افراد در برابر مشکلات زندگی باید توانمند شده و در برابر مشکلات قهرمان شوند.

علیرضا معماریان با بیان اینکه جوانان با بحران هویت روبرو شده اند، افزود: درک واقعی از زندگی و ایجاد زندگی معنا دار به جوانان برای پیشرفت و رفع مشکلات خود فرصت می دهد و باید روی افکار آن ها برنامه ریزی کرد تا اینکه قادر به خروج از مشکلات خود باشند.

وی ادامه داد: توانمندسازی جامعه در برابر مشکلات با رفتارهای مهم از جمله صبر، تاب آوری، گذشت و امید به آینده به پیشگیری از آسیب های اجتماعی و افزایش سنت های حسنه از جمله ازدواج کمک می کند و باید جوانان نگاه به جنبه های مثبت زندگی را بیاموزند.

این روانشناس با بیان اینکه مشکلات نباید تبدیل به بحران شود، خاطرنشان کرد: بزرگنمایی مشکلات و بی توجهی به نیازهای اصلی زندگی افراد و جنبه های امیدبخش آن سبب بحرانی شدن مشکلات شده است.

وی سرمایه گذاری بر روی مادران به جهت گسترش فرهنگ های صحیح زندگی در خانواده را مهم اعلام کرد و گفت: اعضای خانواده در کنار همدیگر باید روش های صحیح زندگی از جمله گذشت، صبر و مهربانی را بیاموزند و نباید اختلافات خانوادگی گسترش پیدا کند.

وی اضافه کرد: فرزندانی که در زندگی خانوادگی و رفتار پدر و مادر خود اختلافات و دعوا را می بینند آن ها در تصمیم گیری های آینده خود دچار مشکل می شوند.

معماریان با بیان اینکه متولیان اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در کشور زیاد هستند، گفت: با توجه به این مشکلات مشخص نیست مسئولیت این چالش ها با چه کسی است و بیشتر اقدامات انجام شده متناسب با نیاز جامعه نیست و محتوای خوب ارائه نمی شود.

**رفتارهای صحیح فردی و اجتماعی آموزش داده شود

رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرا ایران با اشاره به اینکه جامعه ساخته شده از تک تک افراد است، گفت: باید رفتارهای صحیح فردی و اجتماعی آموزش داده شود و افراد بهترین نوع رفتار در زندگی را بیاموزند.

وی با بیان اینکه صبر و گذشت در جامعه ما کاهش یافته است، افزود: در جامعه به این شاخصه اخلاقی برای پیشرفت و تعالی بسیاری نیازمندیم اما به دلیل کاهش تاب آوری در برابر مشکلات شکست می خوریم و قادر به ادامه مسیر زندگی نیستیم.

معماریان با بیان اینکه آموزه های اسلامی در جامعه کاربردی نشده است، خاطرنشان کرد: در کشورهای غیر اسلامی مفاهیم دینی و اعتقادی مسلمانان و شیعیان بیش از کشورهای اسلامی کاربردی و اجرایی شده و این موضوع به رشد آن جامعه کمک کرده است.

وی ادامه داد: اگر در کشور ما مفاهیم صبر، گذشت و تحمل سختی ها که اسلام بر آن ها بسیاری تاکید کرده در زندگی اجرا شود آنگاه مشکلات پیش روی ازدواج آسان و دختر و پسر جوان در برابر ناملایمتی ها و معضلات صبر و گذشت از خود نشان می دهند.

**هدف ازدواج برای جوانان مشخص نیست

کارشناس مسئول واحد مشاوره اداره کل بهزیستی استان اصفهان، با بیان اینکه بسیاری از جوانان هدف از ازدواج را به طور کامل نمی دانند، گفت: الگوگیری از بزرگترها و سایر افراد جامعه، تامین نیازجنسی، تامین نیاز های عاطفی و عشق و دوستی از عوامل ازدواج در بین بیشتر جوانان است.

حسین خاکشور با بیان اینکه باید هدف گذاری صحیح برای تشکیل خانواده وجود داشته باشد، افزود: اگر جوانان هدف درستی برای ازدواج داشته باشند آنگاه تمایل به ازدواج به دور از مسائل حاشیه ای همانند تجمل گرایی انجام می شود و زندگی آن ها از طلاق و اختلافات خانوادگی مصون می ماند.

وی ادامه داد: هدف گذاری صحیح برای تشکیل زندگی مشترک توسط جوانان نیازمند ارائه آموزش های زندگی به خانواده ها و جوانان است تا اینکه بر اساس این آموزش ها زندگی مشترک خود را با یک فرد متناسب و هم فرهنگ با خود تشکیل دهند.

وی با بیان اینکه کشورمان در حال توسعه است و زندگی های سنتی در حال تبدیل به زندگی صنعتی است، گفت: این مسیر گذر پیامدهای منفی همانند افزایش سن ازدواج، طلاق و کاهش سن بلوغ هیجانی شده اما باید برای چنین وضعیتی فعالیت های آموزشی و فرهنگی انجام شود.

کارشناس مسئول واحد مشاوره اداره کل بهزیستی استان اصفهان، نابسمانی اقتصادی در کشور را از موانع پیش روی ازدواج اعلام کرد و گفت: بیکاری، نبود امنیت شغلی، افزایش توقعات و نبود تناسب بین درآمد و هزینه های زندگی مانعی برای ازدواج جوانان است.

وی با بیان اینکه فرد، اجتماع و خانواده باید برای رفع چنین چالش مهمی که به دنبال آن آسیب های دیگر ایجاد می شود، برنامه ریزی و راهکارسنجی کنند، تصریح کرد: آموزش مهارت های زندگی به جوانان در دوران متوسطه، ارتقای فرهنگ مهارت های زندگی در جامعه، آگاه سازی خانواده ها و گسترش فرهنگ های صحیح مانند ازدواج آسان از جمله مولفه های موثر در کاهش سن ازدواج است.

وی با انتقاد از اینکه آموزش های مهارت های زندگی در زمان خاص و موثر بیان نمی شود، اظهارداشت: باید در دوران مدرسه مفاهیم زندگی برای افراد به صورت سرفصل های متعدد و متناسب با سن بیان شود و این مفاهیم در هنگام ازدواج نباید مختصر بیان شود.

خاکشور سخت گیری در ازدواج و بی توجهی به مشکلات ناشی از افزایش سن را از معضلات اجتماعی پیش روی تامین نیاز جوانان بیان کرد و گفت: خانواده ها باید بیشتر نسبت به عواقب این رفتارهای غیرصحیح خود آشنا شوند و در این خصوص نهادهای اجتماعی و رسانه ها نقش موثری دارند.

وی ادامه داد: تحصیلات عالیه جوانان نباید مانع از ازدواج بشود و دختر و پسر جوان به دلیل مدرک تحصیلی بالا و یا موقعیت اجتماعی برای انجام این سنت حسنه مانع تراشی نکنند.

**نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر در اصفهان 5.9 است

معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره کل ثبت احوال اصفهان، با بیان اینکه در 9 ماهه امسال 20 هزار و 789 ازدواج در این استان انجام شد، گفت: این تعداد واقعه ازدواج در مقایسه با زمان مشابه سال قبل سه درصد رشد داشته است.

مجتبی یکتامنش اضافه کرد: با توجه به اینکه در این 9 ماهه ایام سوگواری امام حسین(ع) بوده است و ازدواج انجام نشده امکان افزایش آمار بیش از این وجود دارد.

وی نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر در استان اصفهان 5.9 اعلام کرد و افزود: این نرخ در مقایسه با میانگین کشوری برابر است و اصفهان رتبه 17 ازدواج جوانان را در بین سایر استان های کشور دارد.

معاون فناوری اطلاعات و آمارهای جمعیتی اداره کل ثبت احوال اصفهان با اشاره به سن ازدواج دختران و پسران در این استان اظهارداشت: بیشترین فراوانی سن ازدواج در دخترها در گروه سنی 24-29 سال و در بین پسرها بین 29-34 سال است.

جمعیت استان اصفهان افزون بر پنج میلیون نفر هستند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته خبرگزاری جمهوری اسلامی تاریخ انتشار 1 بهمن97، کدخبر: 83178105، www.irna.ir