شعار سال: زهرا دماوندی تأکید کرد: متأسفانه اتفاق وحشتناکی که در زمان دولت دهم رخ داد این بود که پیاز زعفران را به افغانستان دادند و آن اتفاقی که نباید می‌افتاد، رقم خورد. نمی‌دانم بانی این کار چه کسانی بودند؛ اگر ایران به هر دلیلی محصول زعفران را به نام خود ثبت نکند در پنج‌ساله آینده این محصول به نام افغانستان ثبت خواهد شد و ایران برای صدور محصولی که برای خودش است و کشت آن را به افغانستان یاد داده، باید به آن‌ها باج بدهد.

وی ادامه داد: از نظر جغرافیایی کشور افغانستان در ارتفاعات و مناطق کوهستانی قرار دارد و به‌راحتی می‌تواند زعفران باکیفیت مطلوب و ارگانیک تولید کند؛ بنابراین افغانستان تا چند سال آینده می‌تواند این محصول را به نام خود ثبت کند و ایران این امتیاز را از دست بدهد. همان‌طور که بازی چوگان که یک بازی ایرانی بود، خیلی راحت به نام کشور دیگری ثبت شد، زعفران این گیاه ایرانی هم در آینده به نام افغانستان ثبت می‌شود.

زعفران ارگانیک را با کمک بهترین متخصصان تولید کرده‌ایم

دماوندی درباره تولید زعفران به‌صورت ارگانیک گفت: هشت‌سال است که در زمینه تولید زعفران کار می‌کنم و تمام تلاشم این است که بتوانم زعفران را به‌صورت ارگانیک تهیه کنم تا مورد تأیید اتحادیه اروپا قرار بگیرد. خوشبختانه در این راه هم موفق شدم و توانستم زعفران را به‌صورت ارگانیک تهیه کنم. تا زمانی‌که شما خودتان تولیدکننده نباشید نمی‌توانید ادعایی درباره محصولی مانند زعفران داشته باشید. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم صفر تا صد تولید زعفران را خودمان برعهده بگیریم. ابتدا کار تحقیقاتی انجام دادیم. وقتی قرار است یک گیاه تولید شود ابتدا باید بیماری‌های آن را به‌صورت جداگانه شناسایی کرد، لذا یک متخصص بیماری‌شناس در این راه همراه ما بود. آفت‌ها و حشراتی که این گیاه را از بین می‌برند به‌صورت جداگانه شناسایی کردیم، نیاز‌های خاکی این گیاه را به‌همراه یک متخصص خاک‌شنایی شناسایی کردیم. همچنین اکولوژی و فیزیولوژی این گیاه را بررسی کردیم تا به‌صورت حرفه‌ای محصول را تولید کنیم. تمام این مسائل مورد بررسی قرار گرفت تا بالاخره موفق شدیم زعفران را به‌صورت ارگانیک تهیه کنیم.

دولت هیچ حمایتی از تولیدکنندگان زعفران نمی‌کند

استاد دانشگاه آزاد تاکستان به عدم‌حمایت دولت از تولید زعفران به‌صورت ارگانیک اشاره کرد و گفت: پس از تولید زعفران به‌صورت ارگانیک در بحث برند‌سازی و فروش آن در بازارهای جهانی با مشکلات زیادی ازجمله نبودحمایت دولت روبه‌رو شدیم. من به‌عنوان تولیدکننده زعفران سه‌سال است که درگیر دریافت وام هستم؛ اما هنوز موفق به دریافت آن نشدم. در این مدت هر تحقیقی که روی محصول زعفران انجام دادم با هزینه‌های شخصی خودم بوده و متأسفانه هیچ حمایتی از سوی دولت از من تولیدکننده نشده و نتوانستم یک برند مناسب برای زعفرانی که به‌صورت ارگانیک تهیه کردم و هشت‌سال روی آن وقت گذاشتم، بسازم. در این هشت‌سال با بهترین‌ها کار کردم و گواهی‌نامه‌های بین‌المللی و معتبر را هم کسب کردم، اما نمی‌دانم دیگر برای دولت باید چه کاری انجام داد تا از من تولیدکننده حمایت کند.

مجبوریم بدون برند ایرانی زعفران را بفروشیم

وی درباره فروش زعفران در بازارهای جهانی گفت: گاهی تاجران ایرانی در خارج از کشور از ما می‌خواهند که زعفران ارگانیک برای آن‌ها تولید کنیم؛ اما در نهایت مجبور می‌شویم بدون برند ایران، محصول را به آن‌ها تحویل دهیم تا خودشان بسته‌بندی کنند. چرا مسئولان برای تولید درست و صحیح از کشاورزان حمایت نمی‌کنند؟! هیچ‌کدام از مسئولان ما تاکنون یک کیلو زعفران تولید نکردند تا مشکلات آن را از نزدیک درک کنند و من تولیدکننده و کشاورز را حمایت کنند.

کشاورزان در طرح یونسکو کشت زعفران را یاد می‌گیرند

دماوندی با بیان این‌که درحال‌حاضر کشورها به تولید و کشت زعفران توجه ویژه‌ای دارند، گفت: درحال‌حاضر آمریکا یک برنامه در یونسکو به نام مدرسه مزرعه کشاورز طراحی کرده است. در این طرح هرکسی می‌تواند شرکت کند و به این صورت است که یک معلم آموزش‌وپرورش می‌تواند در یونسکو طرحش را ارائه کند و کشور آمریکا هم به آن طرح منفی 20 درصد وام می‌دهد. در واقع هر 100 میلیونی که به کشاورز وام می‌دهد، 80 میلیون از او می‌گیرد. معلمی هم که رسمی آموزش‌وپرورش است و رشته‌ تحصیلی‌‌اش کشاورزی است، به‌عنوان مجری این طرح معرفی می‌شود و ماهانه حقوق می‌گیرد. در این طرح زمین کشاورز مورد آزمایش قرار گرفته، معلم به او یاد می‌دهد که چگونه خشخاش را کم و زعفران را جایگزین آن کنند. پس از مدتی کشاورز به‌وسیله این طرح، نحوه کاشت زعفران و تولید آن را به‌صورت ارگانیک یاد می‌گیرد.

استاد دانشگاه آزاد تاکستان عنوان کرد: درحال‌حاضر ایران مدرسه کشاورزی دارد، اما من معلم و تولیدکننده زعفران ندیدم که در این مدرسه این برنامه‌ها را اجرا کند و حتی پیگیر آن هم بودم که در مدارس کشاورزی ایران آموزش کشت و تولید زعفران داده شود. در این رابطه با مسئولان آموزش‌وپرورش هم صحبت کردم و طرح را به آن‌ها معرفی کردم؛ اما موفق نشدم و کسی با من همکاری نکرد. درحالی‌که در طرح یونسکو به کشاورز عملی یاد داده می‌شود که چگونه زعفران کشت و تولید کنند و در کنار او دانش‌آموزان هم به‌صورت عملی یاد می‌گیرند و پس از مدتی به‌عنوان یک زعفران‌کار حرفه‌ای شناخته می‌شوند.

حمایت دولت، تنها راه برند‌سازی است

دماوندی تنها راه‌حل ساخت یک برند مناسب در جهان را برای این گیاه ایرانی، حمایت دولت دانست و گفت: دولت باید یک تیم متخصص را که همگی در سطح بین‌المللی کار می‌کنند، شامل متخصصان بسته‌بندی، برند‌سازی، آب و خاک و تولید تحت حمایت خود قرار دهد و به آن‌ها وام دهد تا بتوانند کار کنند. ما سال‌هاست که با بحث برند‌سازی زعفران با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم. این موضوع کاملاً به بحث حمایت دولت برمی‌گردد، در برخی مواقع دولت قصدش حمایت از کشاورز است؛ اما گاهی این حمایت باعث می‌شود تا پول به جیب دلالان برود؛ یعنی کشاورز از این کار حرفه‌ای سودی نمی‌برد.

زعفران ایرانی را به‌دلیل تحریم نمی‌خرند

مدیرعامل شرکت زعفران دماوند درباره مشکلات برند‌سازی زعفران گفت: درباره برند‌سازی من همه راه‌های نرفته را رفتم تا بتوانیم یک برند مناسب بسازم و زعفران را در بازارهای جهانی به‌فروش برسانم؛ اما موفق نشدم. ما در این راه با مشکلات زیادی روبه‌رو شدیم، نخستین مشکل تحریم بودن ایران است. من به‌عنوان تولیدکننده زعفران با بسیاری از کشورها ارتباط برقرار کردم و حتی گواهی‌نامه‌های بین‌المللی خودمان را برای آن‌ها ارسال کردم؛ اما کشورهای دیگر به‌دلیل این‌که ایران تحریم است تمایلی به خرید از ما ندارند.

محصولات جانبی زعفران دور ریخته می‌شود

دماوندی در ادامه صحبت‌هایش به محصولات جانبی زعفران اشاره کرد و گفت: من به‌همراه چند متخصص دیگر روی محصولات جانبی زعفران هم تحقیق کردیم؛ به‌عنوان‌مثال گلبرگ‌های زعفران که دور ریخته می‌شود می‌تواند در رنگ مواد غذایی مورد استفاده قرار بگیرد. درحال‌حاضر رنگ بنفشی که به مواد غذایی اضافه می‌شود به‌صورت شیمیایی تهیه می‌شود بسیار خطرناک است، ما به‌وسیله همین گلبرگ‌های زعفران می‌توانیم آن را تهیه کنیم. همچنین گلبرگ‌های زعفران کاهنده استرس هستند، اسانس این گلبرگ‌ها باعث شست‌وشوی کبد و تنظیم آنزیم‌ها می‌شود. همچنین یائسگی در خانم‌ها را به تعویق می‌اندازد و باعث کاهش فشارخون می‌شود و مانند زعفران شادی‌بخش است. همه این موارد مزایای استفاده از رنگی است که از گلبرگ‌های زعفران تهیه می‌شود.

استفاده از زعفران در محصولات آرایشی

استاد دانشگاه آزاد تاکستان گفت: در کشور فرانسه از زعفران در محصولات آرایشی استفاده می‌کنند. متأسفانه محصولات آرایشی که خانم‌های ایرانی استفاده می‌کنند سرشار از سرب و روی است که باعث مسمومیت آن‌ها می‌شود، اما محصولات آرایشی که از زعفران ساخته می‌شود باعث شادی و سلامتی می‌شود. همچنین پرچم‌های زعفران که بسیار مفید است، دور ریخته می‌شود. از آن‌ها ماده‌ای تولید می‌شود که ماده اولیه یک نوع دارو است و برای عقیمی مردان کاربرد دارد.

مدیرعامل شرکت زعفران دماوند ادامه داد: یک فرد زمانی‌که مشروبات الکلی می‌خورد، دچار سرخوشی می‌شود؛ اما در مقابل اختیار عقلش را از دست می‌دهد و کبدش هم با مشکل روبه‌رو می‌شود، اما با مصرف زعفران فرد به سرخوشی و شادی می‌رسد با این تفاوت که اختیار عقلش را از دست نمی‌دهد و همچنین آنزیم‌های کبدش تنظیم می‌شود. از زعفران قرصی تهیه می‌شود که لک زردی چشم را از بین می‌برد. برخی افراد در دوران پیری دچار نابینایی یا کم‌بینایی می‌شوند، اگر فرد در طول زندگی‌اش زعفران مصرف کند در دوران پیری به این عارضه مبتلا نمی‌شود.

مردم از فواید زعفران بی‌اطلاع هستند

دماوندی با بیان این‌که در ایران از محصولات جانبی زعفران زیاد استفاده نمی‌شود، اظهار کرد: متأسفانه در شرایط فعلی که قدرت خرید کم شده است، مردم کم‌تر به این موارد توجه می‌کنند و بیش‌تر به‌دنبال تأمین اولیه مواد غذایی خود هستند. از طرفی من فکر می‌کنم درباره مزایای زعفران مردم اطلاعات دقیقی ندارند، متأسفانه تبلیغات درباره این محصول بسیار کم است و کم‌تر کسی از فواید آن اطلاع دارد. اگر رسانه‌ها بیش‌تر روی مزایای این محصول مانور دهند و مشکلات معیشتی مردم هم کم‌تر شود؛ به‌طور حتم استقبال از آن زیاد می‌شود.

مدیرعامل شرکت زعفران دماوند به وضعیت بازار جهانی این محصول اشاره کرد و گفت: در بازار جهانی فروش زعفران بسیار خوب است، البته برخی کشورها مانند مالزی و ترکیه زعفران را زیاد نمی‌شناسند. بیش‌تر کشورها هم که خواهان زعفران ارگانیک هستند، برای آن‌ها خیلی مهم است که محصول گواهی‌نامه ارگانیک داشته باشد.

آلمان به‌صورت مستقیم از ایران زعفران نمی‌خرد

وی گفت: برخی کشورها هم به‌دلیل تحریم دیگر از ما خرید مستقیم نمی‌کنند، یکی از این کشورها آلمان است. زعفران ایرانی به قطر و دبی می‌رود، در این کشورها برچسب‌های ایرانی از روی آن‌ها کنده شده و برچسب‌های عربی روی آن‌ها زده می‌شود و بعد از آن وارد کشور مقصد می‌شود. با این شرایط ارز وارد کشور ایران می‌شود؛ اما برندی به نام ما ثبت نمی‌شود و دولت باید فکری به حال این موضوع کند. دولت می‌تواند زعفران را از کشاورزان خرید تضمینی کند که البته چند سال پیش این اتفاق افتاد و از کشاورز به قیمت ارزان زعفران خریدند و آن را گران به مردم فروختند.

افت بازار داخلی زعفران

دماوندی در پایان درباره وضعیت بازار داخلی زعفران گفت: با توجه به کاهش قدرت خرید مردم وضعیت بازار داخلی افت پیداکرده است و تنها قشر متوسط و سطح بالای جامعه که از مزایای این محصول اطلاع دارند به‌سمت مصرف آن می‌روند. به‌همین خاطر بسیاری از تولیدکنندگان زعفران به‌دلیل کاهش قدرت خرید مردم ترجیح می‌دهند، محصول خود را به کشور دیگری بدهند. کسانی که محصولات ما را می‌شناسند بدون عنوان خریداری می‌کنند، اما کسانی که نمی‌شناسند حتماً باید عنوان آن را ببینند تا خرید کنند. برای طراحی عنوان هم مشکلات زیادی وجود دارد، تا مورد تأیید قرار بگیرد.

وضعیت برند‌سازی طلای سرخ ایران در بازارهای جهانی چندان مطلوب نیست و اگر ما به‌دنبال این هستیم که زعفران به نام ایران در بازارهای جهانی به فروش برسد باید‌ سازکار آن را فراهم کنیم. علاوه‌بر افغانستان که این روزها کشت این محصول را در اولویت قرار داده و بعید نیست که دیر یا زود این گیاه ایرانی را به نام خود ثبت کند؛ چینی‌ها هم طی چند سال گذشته با کاشت پیاز زعفران، به‌عنوان تولیدکننده این کالای سنتی ایران می‌خواهند گام در مسیر مطرح‌سازی خود در این بازار بگذارند؛ اما تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده‌اند. تجربه کالاهای چینی در دیگر بازارها نشان می‌دهد با ورود چینی‌ها، کمر بازار اصلی یک کالا به نفع آن‌ها شکسته می‌شود. موقعیت ایران در تولید این محصول استراتژیک نشان می‌دهد که ما باید تولید زعفران را جدی بگیریم‌، خیلی بیش‌تر از گذشته و به‌عنوان کالایی ارزشمند که می‌تواند ارزآوری بالایی داشته باشد. نباید از زعفران هم مانند پسته ایرانی غفلت کنیم و قبل از هر چیز باید برند زعفران ایرانی را در دنیا تقویت کرده و به همه بشناسانیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 19 خرداد 98، شماره: 68857