شعار سال: طبق سنت دیرینه «پرسونه» زمانی که شخصی از دنیا می‌رود دیگر بستگان، آشنایان و اقوام به معنای همدردی با خانواده وی علاوه بر حضور در مراسم سوگواری به لحاظ مادی هم به او کمک می‌کنند، مبلغ پرسونه ملاک نیست، مهم این است که هنوز همدردی کارکرد خود را در جامعه از دست نداده است.

در لرستان به دلیل غالب بودن فضای عشیره‌ای و طایفه‌ای و ارتباط گسترده‌ای که میان افراد جامعه وجود دارد، برخی رسوم به سنت تبدیل شده‌اند، برای نمونه، دادن «پرسونه» یک حرکت مثبت بوده که نشان دهنده اتحاد و صمیمیت افراد در لرستان است.

برخی خانواده‌ها به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی علاوه بر این‌که عزیزی از دست داده‌اند به لحاظ مادی نیز در تنگنا قرار می‌گیرند، بنابراین کمک مادی می‌تواند حداقل بخشی از مشکلات آنها را بکاهد؛ این سنت که در همه شهرستان‌های استان مرسوم است می‌تواند اتحاد و برادری را نیز افزایش دهد.

اما درسال‌های گذشته برخی خانواده‌ها به دلایلی مانند چشم و هم چشمی یا نشان دادن برتری مادی خود از گرفتن «پرسونه» خودداری کردند که این موضوع انتقاد و گلایه دیگرخانواده‌ها و طوایف را به دنبال داشته است، آنها معتقدند سنت پرسونه یک سنت پسندیده است و کمک به برخی افراد بی بضاعت محسوب می‌شود که از عهده مخارج کفن و دفن بر نمی‌آیند، از سوی دیگرعمل خوب کمک کردن نیز به حاشیه رانده می‌شود.

تنوع و تعدد آیین‌ها و آداب و رسوم، غنای فرهنگی هر جامعه محسوب می‌شود؛ بنابراین نباید به راحتی از آنها عبور کرد، چنین رسم و رسومی که استحکام روابط اجتماعی را به دنبال دارد علاوه بر این‌که نباید به دست فراموشی سپرده شود بلکه باید آنها را نهادینه کرد.

به نظر می‌رسد افراد دارای نفوذ کلام به دلیل تاثیری که روی دیگران دارند و با استفاده از موقعیت اجتماعی و جایگاه ویژه خود می‌توانند در حفظ و احیا برخی سنت‌های تاثیر‌گذار مانند پرسونه موثر باشند.

فرهنگسازی از سوی رسانه‌های محلی و پرداختن به محاسن و مزایای سنت‌ها نیز از راهکارهایی است که می‌تواند به حفظ سنت‌های مطلوب کمک شایان توجهی کند، زیرا «پرسونه» یک سنت نیک و در واقع یک کار مشارکتی است که بازتاب مطلوبی دارد و نباید به حاشیه رانده شود.

پرسونه، سنتی قدیمی

در همین راستا مسؤول انجمن آیین‌های سنتی لرستان با اشاره به اینکه «پرسونه» یکی از رسوم قدیمی استان است، اظهارکرد: تا جایی که از بزرگان شنیده‌ایم این سنت وجود داشته و مربوط به امروز و دیروز نیست، بنابراین نمی‌توان تاریخ مشخصی را برای پیدایش آن بیان کرد.

بهزاد پاکدل گفت: در گذشته رسم براین بود که عزاداری به یک روز و دو روز ختم نمی‌شد، بلکه ممکن بود تا چهل روز نیز طول بکشد، بنابراین برای خیلی‌ها تامین هزینه مراسم ممکن نبود.

وی ادامه داد: اما براساس یک رسم پسندیده در قدیم مردم درحد توان خود به صورت خانوادگی، آبادی و تیره‌ای کمک می‌کردند؛ در گذشته این کمک‌ها در قالب گوسفند و آرد به خانواده عزاردار ارائه می‌شود اما با گذشت زمان به قند، چای و برنج تغییر کرد و در مقطعی پول جای این کالاها را گرفت.

تاکید بر حفظ سنت پرسونه

مسؤول انجمن آیین‌های سنتی لرستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به خودداری برخی طوایف و خانواده‌ها از گرفتن پرسونه نیز اشاره و گفت: متاسفانه امروزه برخی طوایف دریافت پرسونه را منع کرده‌اند و این ایده نامطلوبی است، زیرا مرگ خبر نمی‌کند و ممکن است افرادی که دچار مصیبت شده‌اند توان لازم را برای تامین هزینه‌ها نداشته باشند و اگر عدم دریافت پرسونه باب شود باعث فشاد وارد آمدن به آنها و سنگین‌تر شدن عزا شود.

پاکدل تاکید کرد: پرسونه یک رسم خوب بوده و واجب است که توسط بزرگان و افراد تاثیرگذار میان طوایف مختلف حفظ و احیا شود، حالا اگر خانواده‌ای دستش به دهنش برسد و با احترام اعلام کند از گرفتن پرسونه خودداری می‌کند موضوع دیگری است.

پرسونه، آدابی برگرفته از احادیث و روایات

کارشناس مسؤول فرهنگی واجتماعی پردیس علامه طباطبایی لرستان نیز با اشاره به اینکه کل جامعه اسلامی دارای آداب و رسومی است که از روایات و احدیث گرفته شده، اظهارکرد: پیامبر اکرم (ص) فرموندند: هر زمان که مسلمان و مومنی دچار مصیبت شد برهمسایگان و وابستگان واجب است که تا سه روز این خانواده را طعام دهند و این اصل سنت دینی ما است.

حجت الاسلام و المسلمین هبت‌الله هاشمی گفت: این قضیه نیز سال‌های سال بین مردم استان رواج داشت، به این شکل که هنگام بروز مصیبت یکی از همسایگان اقدام به تهیه غذا می‌کرد، اما با افزایش جمعیت این کار عملا برای مردم امکان پذیر نبود و صاحب مصیبت خود اقدام به طبخ غذا می‌کرد.

وی ادامه داد: با این تغییر رویه، بستگان صاحب مصیبت بدون منت و بر حسب توان مالی کمک خود را در قالب کمک نقدی و غیر نقدی پرداخت می‌کردند که در فرهنگ لری به پرسونه معروف شد.

نگاه‌‌های مختلف در مورد پرسونه

این کارشناس مذهبی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به نگاه‌های مختلف در خصوص پرسونه اشاره و تصریح کرد: نگاه جاهلانه این است که صاحب عزا به دنبال به دست آوردن پول باشد، در نگاه عامیانه نیز صاحب عزا دچار بلایی شده و ما موظف هستیم که در حد وسع و توان خود کمک کنیم .

هاشمی خاطرنشان کرد: اما این قضیه بعد عالمانه نیز دارد زیرا نظام یک نظام احسن است و ما باید به برادر دینی خود کمک کنیم اما از این بالاتر نگاه عاشقانه‌ای است که نسبت به هم داریم که براساس آن نیاز است همدیگر را دوست داشته باشیم.

این کارشناس مسائل فرهنگی و اجتماعی بیان کرد: این نگاه عالمانه و عاشقانه نتایجی در بر دارد و آن عزت فردی و اجتماعی است برای فردی که دچارمصیبت شده، زیرا خود را در روزهای سخت تنها حس نمی کند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر این کمک کردن نوعی تقوا است که کینه را دور می‌کند و حسن ظن را افزایش می‌دهد.

نگذاریم پرسونه کمرنگ شود

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: حواسمان باشد شرایطی پیش نیاید که بازماندگان دغدغه‌شان تهیه غذا باشد، ما هم براساس وظیفه این مورد را تبلیغ و تذکر می‌دهیم زیرا به تعبیر علما و مراجع تقلید پرسونه منافاتی با اسلام ندارد و یک نوع تعاون است.

هاشمی گفت: متاسفانه نگاه جاهلانه و تبلیغات منفی برای کمرنگ کردن این رسم چندسالی است جریان دارد، به شکلی که نگرفتن پرسونه به یک رقابت و چشم و هم چشمی بین خانواده‌ها و طوایف تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه همین امر موجب لکه دار شدن سنت زیبای پرسونه و خدشه دار کردن عزت فردی و اجتماعی شده، تاکید کرد: باید بزرگان، ریش سفیدان، علما و افراد ذی نفوذ پای کار بیایند تا این سنت به حاشیه رانده نشود زیرا اسلام هرگز مخالف سنت خوب پرسونه نیست.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ 4 شهریور 98، کد مطلب: 13980603001117: www.farsnews.com