شعارسال: در حالی که شهر تهران از آلودگی هوا رنج می‌برد و تعداد روز‌های پاک آن از تعداد انگشتان دست هم کمتر است، شهرداری پایتخت همچنان به دنبال احیا و توسعه دوچرخه‌سواری در تهران دودی است، اما تاکنون مدیران شهری حتی در مدیریت دوچرخه‌های اشتراکی هم ناکام بوده‌اند. ۲۵ آبان‌ماه به دنبال اعتراض مردم به گرانی بنزین، شرکت بیدود با هدف حفاظت از دوچرخه‌هایش اقدام به جمع‌آوری آن‌ها از سطح شهر کرد که البته به‌رغم بازگشت آرامش به جامعه، بیدود دیگر دوچرخه‌هایش را روانه ایستگاه‌های سطح شهر نکرد. در این میان خیلی از شهروندان تهرانی اعتراض خود را بابت پرداخت ودیعه به بیدود و نبود دوچرخه در شهر به مقامات شهرداری اعلام کردند.
مسؤولان شهرداری تهران نیز دلیل بازنگشتن دوچرخه‌های نارنجی‌رنگ به شهر را مشکلات داخلی شرکت بیدود عنوان می‌کردند تا اینکه محمد علیخانی، عضو شورای شهر تهران به صراحت اعلام کرد: جمع‌آوری دوچرخه‌ها به دلیل اعتراض‌های مردمی به گرانی بنزین بهانه‌ای بیش نبوده است. این شرکت خواهان اخذ امتیاز یا حمایت مالی از شهرداری تهران است که البته شهرداری نیز از ارائه حمایت مالی به بیدود امتناع می‌ورزد.
در چنین شرایطی سوال اینجاست که چرا شهرداری به جای تمرکز و توجه به توسعه حمل‌ونقل عمومی، بر استفاده مردم از دوچرخه در پایتخت تاکید دارد؟
این در حالی است که سهم استفاده از این وسیله در حمل‌ونقل کمتر از یک درصد است.
چرا بیدود باید از مردم ودیعه بگیرد، اما یک ماه و نیم دوچرخه‌هایش را در انبار‌ها نگه دارد و منابع هنگفتی از ودیعه مردم را نزد خود بلوکه کند؟ آیا شهرداری نباید در قرارداد‌های خود تضمین کافی را لحاظ کند تا مردم دچار مشکل نشوند؟ البته برآیند این ناکارآمدی شهرداری تهران نشان می‌دهد وقتی شهرداری پایتخت توانایی مدیریت عرضه عمومی دوچرخه را ندارد، چگونه باید انتظار داشت حمل‌ونقل عمومی را توسعه دهد؟

* طرحی بدون کار کارشناسی
همچنین رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران درباره علل جمع‌آوری دوچرخه‌های نارنجی‌رنگ (طرح بیدود) در پایتخت، چندی پیش به «وطن امروز» گفت: این کمیسیون از همان ابتدا با اجرای طرح بیدود در تهران مخالف بود، چرا که اجرای طرح‌های دوچرخه‌ای طی حدود ۳۰ سال گذشته هیچ وقت در تهران جواب نداده و پس از مدتی با شکست مواجه شده است.
محمد علیخانی با بیان اینکه شهرداری تهران متاسفانه بدون کار کارشناسی و توجه به عواقب آن، «طرح بیدود» را در پایتخت عملی کرد، افزود: شهرداری به جای صرف وقت و هزینه در چنین طرحی، باید تمرکز خود را بر توسعه حمل‌و‌نقل عمومی می‌گذاشت، نه اینکه طرح‌هایی را اجرا کند که فقط رنگ و بوی شعار دارد. به‌طور مثال، ناوگان اتوبوسرانی شهری تهران اکنون با ۵ هزار دستگاه اتوبوس فرسوده در حال فعالیت است. این در حالی است که قرار بود طی این چند سال، تعداد اتوبوس‌های پایتخت به ۹ هزار دستگاه برسد. در چنین شرایطی برنامه‌ریزی‌های مدیران اجرایی شهری باید با اولویت‌بندی عملیاتی شود، نه اینکه هزینه‌ها صرف طرح‌های شکست‌خورده، زیانده و بی‌اثر شود.
وی با بیان اینکه ما مخالف ورود بخش خصوصی به ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی نیستیم، گفت: بخش خصوصی به دنبال سرمایه‌گذاری و کسب سود است که البته باید زمینه لازم برای ورود این بخش نیز فراهم شود. اینکه چرا شهرداری در فعالیت بخش خصوصی ورود می‌کند، جای سؤال دارد و موجب تعجب است. ورود شهرداری به بخش حمل‌و‌نقل همیشه با شکست مواجه شده است که طرح بیدود یکی از آنهاست. اختصاص بخش عمده‌ای از حاشیه خیابان‌های پایتخت به مسیر‌های تردد دوچرخه مشکلات زیادی را به وجود آورده که علاوه بر عریض شدن برخی خیابان‌های شهر، اکنون به دلیل عدم استفاده از دوچرخه، مکانی برای تردد موتوسیکلت‌ها شده است. با این وجود استفاده عمومی از دوچرخه زمانی می‌تواند موثر باشد که ساختار خیابان‌های شهر از حیث مهندسی دارای زیرساخت استاندارد باشد و سطح خیابان‌ها نیز آنقدر شیب‌دار نباشد که دوچرخه‌سواران اذیت و از آن گریزان شوند. رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران اضافه کرد: استفاده از دوچرخه برای مسیر‌های کوتاه موثر است، یعنی فردی که بخواهد از یک فروشگاه به ایستگاه اتوبوس یا مترو برود یا در مکان‌های باز همچون پارک چیتگر می‌تواند بخوبی جواب دهد، نه اینکه کارمندی که می‌خواهد از خانه به محل کارش در تهران برود از دوچرخه استفاده کند. وی افزود: متاسفانه مدیران شهری از سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های درست و ضروری منحرف شده‌اند. آن‌ها به جای اولویت‌بندی در انجام امور لازم، به موضوعاتی می‌پردازند که اثر مثبت چندانی برای شهروندان ندارد. نمونه آن اجرای طرح بیدود است که به جای پرداختن به این مسأله باید به توسعه حمل‌و‌نقل عمومی اندیشیده می‌شد. در حال حاضر حدود ۷۰ ایستگاه دوچرخه «بیدود» در پایتخت راه‌اندازی شده و پیش از این روزانه ۵ هزار تردد از طریق این دوچرخه‌ها انجام می‌شد.

* سهم دوچرخه در حمل‌ونقل شهری زیر یک درصد است
طبق طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک تهران، روزانه ۱۸ میلیون سفر سواره در شبکه معابر شهری تهران انجام می‌شود که بر اساس آن ۲۵ درصد سفر‌ها با وسایل نقلیه شخصی و ۷۵ درصد با وسایل نقلیه عمومی و نیمه‌عمومی است. از این میان به ترتیب سهم قطار شهری ۳۰ درصد، اتوبوس ۲۲ درصد، تاکسی ۲۰ درصد و مینی‌بوس ۳ درصد است و دوچرخه سهم زیر یک درصدی در حمل‌و‌نقل عمومی تهران دارد، اما شهردار تهران از روزی که در رأس مدیریت شهری قرار گرفته بیش از هر وسیله‌ای دوچرخه را برای حمل‌و‌نقل داخل شهر مورد توجه قرار داده و با آن عکس یادگاری گرفته است.
در دوره جدید، شهرداری تهران حتی خط ویژه عبور دوچرخه طراحی کرده و در بسیاری از خیابان‌های اصلی، لاین دوچرخه در نظر گرفته است، اما کمتر شهروندی مشاهده کرده که از این خطوط کسی غیر از موتورسواران استفاده کند.
پیروز حناچی، شهردار تهران بار‌ها با دوچرخه عکس یادگاری گرفت و اعضای هیأت دولت را به کمپین دوچرخه‌ای خود دعوت کرد. این در حالی است که حمل‌و‌نقل شهری در تهران مظلوم واقع شده و حتی برخی خطوط اتوبوسرانی حذف شده است.
رئیس سابق شورای شهر تهران درباره ناکارآمدی مدیران شهری و مسؤولان دولتی در چاره‌اندیشی برای رفع آلودگی هوای پایتخت به «وطن امروز» گفت: شورای شهر و شهرداری در این دوره اقدام قابل توجهی برای رفع آلودگی هوا انجام نداده‌اند. مهدی چمران با بیان اینکه وظیفه شهرداری‌ها توسعه حمل‌ونقل عمومی برای کاهش میزان آلودگی هواست، گفت: عمده‌ترین عامل آلودگی هوای پایتخت ناشی از دود خودروهاست، اما متاسفانه شهرداری و شورای شهر تاکنون نتوانسته‌اند در راستای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی یا توسعه مترو کاری کنند. وی با بیان اینکه حل مشکل آلودگی هوا به تنهایی از عهده شهرداری خارج است و سایر نهاد‌ها و سازمان‌های مرتبط نیز باید در رفع این معضل دخیل باشند، گفت: البته شهرداری تنها ارگانی است که می‌تواند با توسعه حمل‌ونقل عمومی از میزان ورود خودرو‌های شخصی به داخل شهر بکاهد، اما این ارگان متاسفانه در نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی و توسعه خطوط مترو تاکنون ناتوان بوده است. به طور مثال، در ۲ سال و نیم گذشته ۷ هزار دستگاه اتوبوس در سطح شهر فعالیت داشت که این میزان اکنون به جای افزایش به ۶ هزار دستگاه نزول کرده است. وی با بیان اینکه اعضای شورای شهر به جای فشار بر شهرداری برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی فقط نطق‌های پیش از دستور دارند و هیچ اقدامی از سوی شهرداری نمی‌بینیم، گفت: اکنون که دولت با شهرداری همسو و همفکر است، چرا شهرداری برای دریافت منابع اختصاص‌یافته به نوسازی حمل‌ونقل عمومی پافشاری نمی‌کند؟ این حق مردم است و شهرداری باید به فکر آسایش و رفاه مردم باشد و تعارف را کنار بگذارد. وی افزود: در دوره گذشته شورای شهر تهران قرار بود هزار واگن به ناوگان خطوط قطار شهری اضافه شود، اما در این دوره توجهی به خرید این واگن‌ها نمی‌شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه وطن امروز ، تاریخ انتشار: 10 دی 1398 ، شماره خبر: 2830  ، www.vatanemrooz.ir