امیری مبنا ومنشاء پبدایش نمونه های ملودیک است. اشعار امیری بیشتر چهار مصراعی است و(( گاهی سه یا پنج یا شش))مصراعی است که به شکل رایج آن چهار مصراعی است که سینه به سینه نقل می گردد ودر بخش دیگر آن در حوزه ی شعر نوشتاری جای می گیرد.معمولاً وزن امیری دوازده هجایی است اما دردرون این وزن هجاها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند نا گفته نماند ((سرونگ .sar –vang )) یکی از حالتهای موسیقی است که قبل از کلام امیری یا دربین آن به او از صورت (( آ ، ها ، وا، آی ، های )) و صورت آواز با هجاهای نا مضموم ....تلفیق می شود. همچنین سرونگ در کلام امیری نقشی ندارد. اما در این کلام مواردی به چشم می خورد که نظم این قاعده را در هم میریزد.ممکن است یک خواننده دارای توانایی صوتی وصدای خوش باشد اما به دلیل عدم شناخت از فنون امیری خوانی با افزودن و کم کردن هجا ها نظم آن را در ترانه از بين مي برد.

* ترانه های امیر:

ترانه های امیر پازواری به تقرب چهارصد الی پانصد سال سینه به سینه نقل شده هنوز بر زبان روستاییان وچوپانان ییلاقات مازندران جاری است و با همراهی نوای سوزناک نی ،دل کوهستان ها و دره ها را می شکافد یا در دشت ها به هنگام نشا و درو خوانده می شود وبیشتر پیرامون موضوعات فرح بخشی مانند:بن مایه ی طبیعت ، عشق ، شوریدگی ، توصیف دلدار ودلداده ، سوز وگداز ، جدایی،شادی، مویه و زاری وغیره است.

بورین و بَهووین ام البنین زارده بیه بَوینه عباس نام دارده

غیرت بَوینین ،یک پی یر و مارده جنگ دِشمن دَس نهیته بــرارده

بررسی تطبیقی ترانه های امیر پازواری و اشعار هجایی پهلوی اشکانی وساسانی:

زبان مازندرانی یا تبری بازمانده ی زبان ایرانی میانه ،یعنی پارتی ((پهلوانی ، اشکانی)) و پارتی میانه ((پهلوی ساسانی)) است.و از نظرگاه ریشه شناسی صرف و نحو و کاربرد واژگانی ، گویش های شرق مازندران بیشتر خصوصیات پهلوانی اشکانی و گویش های غرب ما زندران بیشتر ویژگیهای پهلوی ساسانی را نشان می دهد هر چند با گذشت زمان ، خصوصیات هر دو زبان با هم آمیخته شده است.از این رو ترانه های امیر پازواری گونه ی تحول یافته ی ترانه های پهلوی اشکانی وساسانی واز نمونه های متأخر فهلویات قدیم به شمار می رود.

یکی از ویژگی های مشترک ترانه های امیر پازواری واشعار هجایی پهلوی اشکانی وساسانی این است که این ترانه جنبه های شفاهی داشتند و با موسیقی خوانده شده است.

کاربرد کمانچه ، تار ،دف، لله وا (نی) با ترانه های امیر نشان می دهد که اشعار هجایی مازندرانی با موسیقی عجین بوده است و می توان نوع سومی از آهنگ مازندران قایل شد و آن را آهنگ امیری یا امیری خوانی خواند.در یک بررسی کلی ترانه های امیر پازواری که زیباترین و رایج ترین اشعار او را تشکیل می دهد گاه چهار پاره و گاهی شش یا هشت پاره وعمدتاً دوازده هجایی است.هر چند غزل و چامه هم در میان اشعار او می توان یافت.

* دو ترانۀ زیبا ی امیر پازواری :

اولین ترانه

دِ چش نرگس مست و دِ لوشه عناب ته دیم خورِ دیم دهان ته حقه ی ناب

ندومه تنه فضل وندومه ته باب انه دومه که ته رو همسّه بی تاب

دومین ترانه

ته چهره بی خوبی گل آتشـینـــه من شومه به آش اگر آتش اینه

دهن حلقۀ میم ولب انگبینه چرخ وفلک ته خرمن خوشه چین

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبلاگ روجا، تاریخ انتشار: یکشنبه 6 شهریور 1390، کد خبر: -، www.ruja.blogfa.com