شعارسال: زعفران یا همان طلای سرخ بعنوان یکی از ۵ اقلام کالای اساسی و صادرات محور در بخش کشاورزی ایران به لحاظ تجارت و بازرگانی، نقش بسزایی در ارز آوری دارد، اما متاسفانه هنوز نتوانسته نقشی در تجارت و صادرات داشته باشد و کشور‌های اسپانیا و حوزه خلیج فارس به نوعی قیمت این محصول را در بازار جهانی تعیین می‌کنند.

زعفران همچنین بعنوان گرانبهاترین گیاه دارویی جهان خاصیت فراوانی در سبد معیشتی خانواده‌ها دارد، بطوری که اگر هر خانوار ایرانی سالانه حدود ۱۰ گرم زعفران مصرف کند تقریبا این میزان تولید سالانه (حدود ۴۰۰ تن) پاسخگوی داخل کشور هم نیست، اما متاسفانه بیش از ۸۰ درصد زعفران بصورت فله‌ای به خارج از کشور صادر می‌شود.

بازار ۲۴۰ هزار میلیارد تومانی طلای سرخ در تسخیر اروپایی‌ها



اما آنچه که حائز اهمیت و مورد تاکید دلسوزان نظام است گردش مالی این محصول در بازار‌های جهانی است و سالانه ۸ میلیارد دلار یعنی تقریبا برابر با ۲۴۰ هزار میلیارد تومان گردش دارد و متاسفانه تقریبا ۴۰۰ میلیون دلار این محصول یعنی کمتر از ۵ درصد در بازار‌های ایران گردش دارد و اگر این گردش مالی و ارزش افزوده وارد بازار‌های ایران و بخصوص خراسان رضوی شود، علاوه بر سود واقعی که به تولیدکنندگان می‌رسد تحول شگرفی در پیشرفت و آبادانی این استان ایجاد خواهد شد.

خراسان رضوی، بخصوص منطقه تربت حیدریه و زاوه قطب تولید زعفران جهان است و حدود ۹۰ درصد این محصول در این استان تولید می‌شود، اما خام فروشی و صادرات فله‌ای این محصول به کشور‌های حاشیه خلیج فارس باعث شده تا علاوه بر اینکه ارزآوری و ارزش افزوده‌ای برای ایران نداشته، کشور اسپانیا که تنها کمتر از ۵ درصد تولید این محصول را به خود اختصاص داده با فرآوری و بسته بندی‌های شیک و مدل دار آن را در بازار‌های جهانی و آمریکایی بنام خود ثبت کند.

قصه پر غصه مافیای طلای سرخ



در شرایطی که قیمت دلار رشد افسارگسیخته‌ای دارد و به مرز ۳۰ هزار تومان رسیده، اما قیمت زعفران همچنان به سمت نزولی و یا ثبات در حداقل‌ترین قیمت ممکن پیش می‌رود و کمر کشاورز را شکسته و تقریبا هزینه کاشت و برداشت این محصول با فروش آن در حالت سر به سر قرار گرفته و دیگر کشاورزان رغبتی به کشت آن ندارند.

این در حالی است که قیمت این محصول در بازار‌های کشور‌های همسایه مانند ترکیه و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس چند برابر است و این یعنی سود اصلی زعفران به جیب دلالان و صادراتچی‌ها می‌رود.

با وجود تاکید مقام معظم رهبری در دیدار دوم شهریور ماه امسال با دولتمردان، مبنی بر عدم خام فروشی زعفران و حمایت از این محصول، اما زعفرانکاران خراسان رضوی با کاهش شدید قیمت و عدم حمایت از این محصول دیگر رغبتی به کاشت، برداشت و فرآوری گرانبهاترین داروی گیاهی جهان را ندارند.

اعضای شورای ملی زعفران پای مصوبه خود نایستادند



در نهایت همه این دغدغه‌ها باعث شد تا با رایزنی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خراسان، جلسه شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکننده‌ها با حضور همه دست اندرکاران در مشهد برگزار و مصوب شد که قیمت کف خرید گل زعفران هر من یعنی سه کیلوگرم ۴۵۰ هزار تومان و زعفران نگین ۲۰ میلیون تومان و همچنین پوشال ۱۶ میلیون تومان خریداری شود و تمامی اعضا و همچنین صادرکنندگان ملزم به رعایت مصوبه شدند و امضا کردند.

در ادامه برای تامین منابع این خرید مبلغ هزار میلیارد تومان هم توسط بانک‌های عامل اماده و قرار شد در اختیار صادر کنندگان قرار بگیرد تا زعفران را به قیمت مصوب خریداری کنند.

هفته اول، این مصوبه هر چند با فشار رسانه‌ها اجرا شد، اما هنوز مزارع به گلدهی نیامده بود، اما بلافاصله بعد از گلدهی مزارع در سطح استان و عرضه فراوان گل، قیمت‌ها به یک سوم کاهش یافت و هر من گل زعفران به ۲۰۰ هزار تومان رسید.

اکنون انچه که مورد نارضایتی زعفرانکاران خراسان رضوی است مصوبه‌ای است که اعضای شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان آن را تصویب کردند و متاسفانه به امضای خود عمل نکردند و پای مصوبه خودشان نایستادند.

این در حالی است که بخش عمده‌ای از اعضای شورای ملی زعفران را صادر کننده‌ها تشکیل می‌دهند و در ۲۰ روز گذشته با تماس و پیامک‌های مختلف با شهرستان‌ها قیمت را به ۸ تا ۱۰ میلیون کاهش دادند.

با دلال بازی صادراتچی‌ها و اعضای شورای ملی، زعفران مرغوب جهان و دسترنج یکساله کشاورز زحمتکش را از این منطقه به ۸ تا ۱۰ میلیون می‌خرند و در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و ترکیه به ۳۵ تا ۴۰ میلیون می‌فروشند.

دلایل خریداری نشدن زعفران کشاورزان به قیمت مصوب



نماینده مردم تربت حیدریه، زاوه و مه‌ولات در مجلس شورای اسلامی گفت: کشاورزی که برای هر کیلوگرم زعفران ۱۲ میلیون تومان هزینه کرده است چاره‌ای جز فروش دسترنج یکساله اش به هر قیمتی که خریدار عمده تعیین کرده، ندارد.

محسن زنگنه در تشریح دلایل خریداری نشدن زعفران کشاورزان به قیمت مصوب، اعلام کرد: رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران این محصول را به قیمت هرکیلوگرم ۹ میلیون تومان می‌خرد، درحالی که قیمت مصوب ۲۰ میلیون تومان است و همین افراد زعفران را به قیمت ۱۵۰۰ دلار یعنی بیش از ۴۰ میلیون تومان صادر می‌کنند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: امکان دریافت وام برای خریداران عمده زعفران فراهم است، اما شورای ملی زعفران به تعهداتش عمل نمی‌کند.

وی با بیان این که در مورد محصول زعفران باید کار‌های اساسی و بنیادی زیادی صورت گیرد، گفت: ابتدا در زمینه کاشت، داشت و برداشت این محصول باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا زعفران تولید شده به استاندارد‌های روز دنیا نزدیک شود که متولی این امر نیز جهاد کشاورزی است.

زنگنه گفت: موضوع دیگری که باید درباره زعفران به آن توجه شود قیمت گذاری و مدیریت توزیع، صادرات و فروش این محصول است که در این باره جلسات زیادی با تولیدکنندگان، صادرکنندگان عمده و همچنین شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان برگزار شد.

وی اظهار کرد: آنچه مجلس یازدهم در مورد زعفران باید انجام دهد بازنگری در قوانین مربوط به صادرات این محصول و هدفمندکردن آنهاست، زیرا صادرات بی برنامه و بدون استاندارد در مقابل سودآوری بالای این محصول باعث شده که هر چند بیش‌از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران و به ویژه خراسان رضوی تولید می‌شود، اما از لحاظ قیمتی و ارزش افزوده‌ای که وارد کشور می‌شود قابل اعتنا نیست.

ما هم قبول داریم قیمت فعلی منصفانه نیست

محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران بیان کرد: همه ما قبول داریم که قیمت فعلی برای خرید زعفران از کشاورزان منصفانه نیست، اما یک هفته زعفران به قیمت مصوب یعنی حدود ۲۰ میلیون تومان از کشاورزان خریداری شد و قرار بود تسهیلات هزار میلیارد تومانی به بازار تزریق شود، که به دلیل بروکراسی‌های بانکی محقق نشد.

زینلی، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص افزود: ما حامی تولیدکنندگان هستیم و از مشکلات به وجود آمده برای کشاورزان خیلی ناراحتیم.

وی بیان کرد: نگرانیم که با همکاری نکردن اتحادیه ها، کشاورزان دچار ضرر‌های چندصد میلیونی شوند و دیگر رغبتی به کاشت، برداشت و فرآوری زعفران بعنوان گرانبهاترین داروی گیاهی جهان نداشته باشند.

از مجموع بیش از ۱۲۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت این محصول در ایران، استان خراسان رضوی با ۹۰ هزار هکتار و ۸۰ درصد تولید و خراسان جنوبی با ۱۵ هزار و ۷۰۰ هکتار و حدود ۷ درصد و همچنین سایر استان‌ها با ۸ هزار هکتار دیگر به ترتیب بیشترین میزان کشت و تولید این محصول را به خود اختصاص داده اند.

از مجموع ۹۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت زعفران استان خراسان رضوی، ۱۰ هزار هکتار یعنی معادل ۱۵ درصد استان به اراضی شهرستان تربت حیدریه و از مجموع ۱۲ هزار هکتار معادل ۱۷ درصد ظرفیت استان به کشت زعفران اختصاص دارد.

در سطح استان خراسان رضوی بیش از ۱۲۰ هزار خانوار به کشت زعفران مشغول هستند که از این میزان بین ۱۴ تا ۱۵ هزار خانوار به زعفران کاران تربت حیدریه اختصاص دارد و تعداد بهره برداران بخش کشاورزی زاوه نیز ۱۷ هزار نفر است که بالغ بر ۹۰ درصد آن‌ها به کشت زعفران مشغول هستند.

اکنون به ازای هر هکتار زمین زعفران، ۲۲۰ نفر روز مشغول کار هستند که در کل ۷۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر این رقم، اشتغال غیرمستقیم به دست می‌آید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شبکه اطلاع رسانی راه دانا تاریخ انتشار ۷ آبان ۹۹، کد خبر: ۱۶۶۱۴۸۱، www.dana.ir