سندرومی به نام عطش مجازات

در خیابان در حال رانندگی هستید، ماشین کناری به اشتباه انحراف به چپ می‌کند و شما را در موقعیت خطرناکی قرار می‌دهد. در چنین موقعیتی کار درست این است که شما بهترین تصمیم را در کمترین زمان بگیرید و به بهترین شکل ممکن این اتفاق را مدیریت کنید.اما معمولا چه اتفاقی می‌افتد؟ شما قبل از اینکه حادثه را به خوبی پشت سر گذاشته باشید؛ یعنی حین دست و پنجه زدن برای حل مشکل، با عصبانیت شروع به بوق زدن‌های ممتد و فریاد کشیدن بر سر راننده خاطی می‌کنید.

شعار سال: بدون شک مهمترین کار در آن زمان این است که کسی آسیب و صدمه‌ای نبیند، ولی حس نیاز به تنبیه طرف مقابل به ما اجازه منطقی فکر کردن نمی‌دهد. در این گونه موارد تمام فکر و ذکر ما این است که اشتباه طرف مقابل را با شدیدترین درجه ممکن و در کمترین زمان مجازات کنیم، حتی اگر به قیمت سلامتی خود ما تمام شود.

– مادری، فرزند کوچک خودش را به پارک برده است. در حین پیاده روی کودک به زمین می‌خورد و گریه می‌کند. مادر بدون در نظر گرفتن این نکته که طبیعت کودک در این سن و سال زمین خوردن و گریه کردن است، برای اینکه حس نیاز به مجازات خودش را ارضا کند، بلافاصله بدون هیچ تحلیلی شروع به فریاد زدن بر سر طفل کوچک می‌کند.

– در حال گفتگو با کارمندتان هستید. ایشان در حال توضیح دلیل کاهش عملکرد کاری اش می‌باشد. با توجه به اینکه شما میل شدید و فوری به تنبیه این کارمند دارید، در همان دقایق اولیه گفتگو به جمع بندی و نتیجه مورد نظر خودتان رسیده اید و سایر توضیحات آن کارمند فایده‌ای برای او نخواهد داشت، چون شما از آن به بعد توجه‌ای به دلایل شاید منطقی وی نخواهید کرد.

– با همسرتان سر ساعت مشخصی در یک رستوران وعده کرده اید. ایشان کمی دیرتر سر قرار می‌رسد. به محض دیدن وی با عصبانیت شروع به انتقاد و ملامت ایشان می‌کنید، بدون اینکه دلیل دیر آمدن وی را سوال کرده باشید. بله از نظر شما کار اشتباهی انجام شده است و وظیفه شما در آن لحظه فقط و فقط مجازات فوری فرد خاطی است. تنها اینگونه است که شما آرام می‌گیرید.

این مثال‌ها و مثال‌های بسیار زیاد دیگری که می‌توان مطرح نمود، بیانگر این است که خیلی از ما انسان‌ها در برابر اشتباهات افراد دیگر احساس نیاز شدید و فوری برای مجازات آن‌ها داریم؛ بنده این پدیده را “سندروم عطش مجازات” نام نهاده ام.

جمع‌بندی

۱) بسیاری از روانشناسان معتقدند در کنار پاداش، بایستی از ابزار تنبیه نیز به خوبی و در زمان مناسب استفاده نمود. بهترین زمان تنبیه نیز فاصله کمی بعد از انجام کار اشتباه عنوان شده است تا تاثیر بیشتری در جلوگیری از بروز آن اشتباه در آینده داشته باشد. مفهوم عطش مجازات با این نکته‌ای که بیان کردم، بسیار متفاوت است. در عطش مجازات ما به دنبال اصلاح رفتار فرد مقابل نیستیم، بلکه به دنبال ارضای حس نیاز خودمان به تنبیه و مجازات طرف مقابل هستیم. مادری که بر سر کودک خود فریاد می‌کشد مطمئنا می‌داند که این کار باعث تغییر رفتار آن کودک در آن سن نخواهد شد.

۲) برای خیلی از انسان‌ها تمایل به مجازات فوری، جذابیت بیشتری نسبت به تمایل به تشویق فوری دارد و این موضوع می‌تواند پیامد‌های منفی بسیاری داشته باشد.

۳) در خیلی از موارد بخشش و یا حتی بی تفاوتی، اثربخشی بیشتری از مجازات عجولانه خواهد داشت.

۴) افرادی که میزان عطش مجازات در آن‌ها بیشتر است، خودشان در آینده دچار مشکلات رفتاری بیشتری خواهند شد. اینکه ناخودآگاه همیشه منتظر اشتباه دیگران هستند و به تنها چیزی که فکر می‌کنند مجازات آن‌ها می‌باشد، رفته رفته آن‌ها را از نظر ذهنی بیمار خواهد کرد.

۵) خیلی وقت‌ها باید صبر و حوصله بیشتری به خرج داد و با در نظر گرفتن تمامی جوانب تصمیم گرفت و رفتار کرد. شاید دلیل دیر آمدن همسرتان این بوده است که در حین آمدن، ناگهان تصمیم گرفته است تا شاخه گلی برای شما بگیرد. زود واکنش نشان ندهید، چون چند دقیقه بعد، عذاب وجدان شما را دیوانه خواهد کرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از میررفیع، تاریخ انتشار: ۱۶بهمن ۱۳۹۹، mirrafie.com