شعار سال: یک نوزاد انسانی برای اینکه متولد شود باید 9 ماه در رحم مادر باشد.راه میان‌بری تاکنون برایش پیدا نشده است.

جنینی که زودتر از موعد به دنیا بیاید در معرض بیماری و مرگ است و با هزار زحمت شاید بتوان نجاتش داد.
 تولید مصنوعات بشری نیز راه‌های خاص خود را دارند. مثل پتروشیمی، آلومینیوم، فولاد و غیره.بشر در طول سالیان دراز فرمول‌هایی برای تولید اینها پیدا کرده است.

آلومینیوم یکی از فلزات ارزشمند و از تولیدات گرانبهای کشور است که رشد آن هم تابع همان اقتضائات است.
 آلومینیوم فلزی است که به روش هال-هرولت تولید می‌شود. این روش سال 1886 ابداع شده است.

آلومینا(ماده‌ی اولیه‌)را به همراه کریولیت،در یک دیگ مخصوص قرار می‌دهند و بوسیله‌ی الکترولیز به آلومینیوم تبدیل می‌کنند. خود آلومینا به روش بایر از سنگ بوکسیت به دست می‌آید.

 شما اگر بخواهید در تولید آلومینیوم جهش ایجاد کنید تنها یک راه دارید، باید تعداد دیگ‌هایتان را افزایش دهید. تقریباً راه دیگری که صرفه‌ی اقتصادی داشته باشد وجود ندارد. تعداد دیگِ بیشتر، یعنی ساخت کارخانه‌ی تازه. کارخانه‌ای که ما فعلا تکنولوژی‌ش را نداریم. اما رشد توليد آلومينيوم در ايران طي سال گذشته، به چه دلايلي بود؟  چهار کارخانه‌ در ایران آلومینیوم تولید می‌کنند؛

1 - کارخانه‌ی ایرالکوی اراک قدیمی‌ترین آنهاست. این کارخانه از سال 1346 تاکنون به صورتی تقریباً یکنواخت به کار خود ادامه داده است. با ظرفیت کنونی 190 هزار تُن که تا 350 هزارتن قابلیت توسعه دارد.

2- دومین کارخانه، کارخانه‌ی هرمزال و المهدی با هدف‌گذاری 330 هزار تُن در سال 1369 در بندرعباس افتتاح شد و تا 110 هزارتن تولید سالانه داشت.

این کارخانه در اوایل دولت اول حسن روحانی به بخش خصوصی واگذار شد. کم‌کم دیگ‌های تولید آلومینیوم یکی پس از دیگری خاموش شدند و تولید شمش آلومینیوم به شدت پایین آمد. مالکیت این شرکت در زمستان 97 به مپنا واگذار شد و از سال 98 دیگ‌ها یکی پس از دیگری وارد مدار شدند.

3- سومین کارخانه، آلومینیوم جاجرم است که فاز یک آن با ظرفیت 40 هزار تُن در تیرماه 98 رسماً بوسیله‌ی رییس جمهور افتتاح شد. این کارخانه برای 120 هزارتُن هدفگذاری شده است.

4- چهارمین کارخانه‌، آلومینیوم جنوب است که فاز یک آن در اردیبهشت 99 با ظرفیت 120 هزارتُن در لامرد فارس افتتاح شد. این کارخانه برای یک میلیون تُن تولید هدفگذاری شده است.

 همانطور که عرض شد پودر آلومینا ماده‌ی اولیه‌ی ساخت آلومینیوم است.

فقط یک چهارم نیاز کشور در داخل تولید می‌شود. 75 درصد بقیه باید وارد شود.

 پس از برجام و برداشته‌شدن تحریم‌ها واردات این پودر به ایران افزایش یافت. اما جهش تولید در این مقطع پس از افزایش تولید المهدی هرمزال، مرهون ساخت دو کارخانه‌ی تازه (جاجرم و جنوب) است که هردو بوسیله‌ی یک شرکت خارجی راه‌اندازی شدند.

بلافاصله بعد از امضای برجام شرکت سازنده، توانست وارد ایران بشود قرارداد ببندد و کار را شروع کند و گرنه تا قبل از آن، این دو کارخانه جز سازه‌ای خاموش و بی‌روح و مشتی ابزار و وسایل چیز دیگری نبودند.

غرض آنکه دستکم در جهش تولید آلومینیوم نقش برجام هم در تهیه‌ی خوراک، هم در تأمین قطعات و تکنولوژی، هم در فرایند 

ساخت و راه‌اندازی بارز و غیرقابل انکار است و بدون آن جهش تولید آلومینیوم در سال 99 امری محال بود.

و این جهش اگر وردی داشته باشد همان حرفهایی است که روحانی و ظریف در گوش اوباما و جان کری خواندند و نهایتاً برجام امضا شد.
 بدون ارتباط با جهان، ما به جایی نمی‌رسیم.

حتی گاهی وقتها یک آچار یا یک مته‌ی مناسب را بخاطر تحریم به ما نمی‌دهند.اگر بخواهیم چرخ را دوباره اختراع کنیم، 

زمان، سرمایه، دانش و تکنولوژی تازه‌ای نیاز داریم که حتی اگر داشته باشیم، مع‌الاسف جهان برای ما نمی‌ایستد.

 یک دیگِ تولید آلومینیوم تا 960 درجه‌ی سانتی‌گراد داغ می‌شود و کارگری با بنیه‌ی قوی می‌خواهد که پای این دیگ بایستد در حالی که گُرگُر عرق می‌ریزد، مذاب را به قالب ریخته‌گری منتقل کند. یک کارخانه نیازمند نیروی کار ماهر و سالم به تعداد کافی است. همه‌ی اینها به دانش و سازمان نیاز دارد. با هیچ وردی چنین سیستمی یک‌شبه راه نمی‌افتد. هرکاری زمان خود را می‌طلبد

محمدحسين غياثى ( تلخيص توسط مجله كارخانه دار)

پایگاه تحلیلی- خبری شعار سال، برگرفته از نشریه کارخانه دار