- اولتیماتوم ایران به عراق: ۱۰ روزه فرصت دارید تا نیرو‌های تروریستی مسلح را خلع سلاح کند
- حاضر جوابی یا دهن کجی سخنگوی وزارت صمت به انتقادات پلیس در خصوص کیفیت خودرو داخلی
- بازی با اعصاب مردم با تمدید و عدم تمدید طرح تقسیط خلافی خودرو، چرا دائمی نمی کنید!
- تامین امنیت به معنای سرکوب نیست، قبل از اعتراض چه کرده اید؟
پنجشنبه ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 25 
عملیات حمله به اچ ۳ یا همان حمله به پایگاه هوایی الولید را می‌توان از بزرگترین عملیات‌های هوایی جهان قلمداد کرد که تیزپروازان نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران توانستند در زمانی کمتر از پنج ساعت پرواز و با چهار بار سوختگیری هوایی و طی مسافتی بیش از هزار کیلومتر در سکوت مطلق هوایی، حماسه‌ای رقم زنند که همه کارشناسان هوایی را انگشت به دهان بگذارند و زخمی عمیق بر پیکر ارتش بعثی وارد کنند.
شعار سال: حمله به اچ ۳ یا همان عملیات اچ ۳ را که درواقع از بزرگترین عملیات‌های جهان بوده و به نام فانتوم‌ها ثبت شده، دلاورمردان نیروی هوایی جمهوری اسلامی رقم زدند. آنان در پانزدهم فروردین سال ۶۰ و در حمله به پایگاه هوایی الولید واقع در نزدیکی مرز عراق با اردن آن را به‌کلی نابود کردند.
خورشید در روز ۱۵ فروردین سال ۱۳۶۰ شاهد عملیاتی بی‌نظیر از سوی نیروی هوایی ایران بود که باعث شد ضربه محکمی به دشمن وارد شده و ۴۸ فروند هواپیما‌های شکاری، بمب افکن (شامل میگ ۲۱، میگ ۲۳، سوخو ۲۰، سوخو ۲۲، توپولف ۱۶ و میراژ) منهدم یا آسیب جدی دید.
این عملیات که از لحاظ فنی از پیچیده‌ترین عملیات‌های جهان محسوب می‌شود با چهار بار سوختگیری انجام شد و در طی آن جنگنده‌های ایرانی سه هزار و ۵۰۰ کیلومتر را طی کردند تا به محل عملیات برسند. در این عملیات سرلشکر خلبان شهید «حسین خلعتبری مکرم»، سرتیپ خلبان شهید «محمود خضرایی»، سرگرد خلبان شهید «علی خسروی»، سرگرد خلبان شهید «عبدالله رضایی» و سرگرد خلبان شهید «پورسرابی» از خلبانان جنگنده‌های ایرانی بودند که بعد‌ها به درجه رفیع شهادت دست پیدا کردند.
در آن روز‌ها منابع اطلاعاتی ایران متوجه شدند که عراق تعداد قابل توجهی از جنگنده‌های خود را در دورترین نقطه غربی عراق در اردوگاه‌های سه گانه اچ (اچ ۳ یا الولید) پنهان کرده تا از آتش نیرو‌های ایرانی دور بماند.
در صورت انجام معمول این عملیات، نیرو‌های هوایی ایران باید از مرز غربی ایران وارد آسمان عراق می‌شدند و از بالای شهر‌ها و تأسیسات جنگی به‌روز عراق می‌گذشتند و در این حالت احتمال پیروزی بسیار کم بود، در این بین باید جنگنده‌های عراقی را نیز بر شرایط دشوار این حمله اضافه کرد که احتمال پیروزی را حتی به صفر می‌رساندند، پس باید راهی انتخاب می‌شد که هزینه و مسیر بیشتری داشت، اما احتمال پیروزی در آن بیشتر بود، به این ترتیب عملیات فانتوم‌ها (حمله به اچ ۳) شکل گرفت.
در تاریخ چهارم آوریل سال ۱۹۸۱ (۱۵ فروردین سال ۱۳۶۰)، یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های هوایی جهان اتفاق افتاد که در طی آن هشت فروند جنگنده اف-۴ با دو مرحله سوختگیری هوایی موفق شدند از مرز مشترک هوایی عراق با ترکیه گذشته و از نقطه مشترک مرزی سوریه با عراق وارد محدوده هوایی عراق شده و عملیات را با موفقیت کامل به انجام برسانند.
عملیات به این شکل بود که این هشت جنگنده از پایگاه سوم شکاری نوژه به آسمان برمی‌خاستند، قرار بر این بود بر فراز دریاچه ارومیه از نقطه مرزی مشترک ایران، عراق و ترکیه به سوی هدف حمله کنند. در تمام طول مسیر هواپیما‌های ایرانی برای گریز از رادار‌های شناسایی باید با ارتفاع بسیار کم یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰ متری از سطح زمین پرواز می‌کردند و پس از پشت سر گذاشتن کوهستان‌های مرزی ترکیه و عراق خود را به مرز سوریه با عراق می‌رساندند و پس از یک نوبت سوختگیری در آسمان به سمت اچ ۳ حمله می‌بردند.
از آنجا که برد این عملیات سه برابر بیشتر از برد جنگنده‌ها بود، باید در طول عملیات حتماً چهار بار سوختگیری انجام می‌شد، به همین دلیل طبق برنامه باید ابتدا دو فروند بویینگ ۷۰۷ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها از فرودگاه تهران برخاسته و با آنان در بالای دریاچه ارومیه ملاقات و مرحله اول سوختگیری را انجام می‌دادند. همزمان دو فروند هواپیمای ۷۴۷ سوخت‌رسان دیگر از فرودگاه دمشق در سوریه بلند شده و مرحله دوم و سوم سوختگیری هوایی در خاک سوریه انجام می‌گرفت. طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از هر نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کردند تا فانتوم‌ها عملیات‌شان را بر فراز الولید انجام دهند و در راه بازگشت دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می‌داد.
در روز عملیات دو گروه چهار فروندی از جنگنده‌های ایرانی از فرودگاه همدان با نام‌های «البرز» و «الوند» به آسمان پرواز کردند و پس از سوختگیری، از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقه مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در همین حین هواپیما‌های مختلف نیروی هوایی از جمله اف-۴، اف-۵، اف-۱۴، سی-۱۳۰ و بونانزا در حال انجام ماموریت‌های گشت هوایی، دیده بانی بصری در نقاط کور راداری و شنود الکترونیکی بودند.
در طی این عملیات مهم و تحسین‌برانگیز در مجموع بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آن‌ها بمب‌افکن‌های روسی که شامل میگ ۲۳، سوخو ۲۰، تییو ۱۶، تییو ۲۲ بودند به کلی نابود شدند.
این حمله که با موفقیت کامل همراه بود از هر لحاظ یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات‌های جهان محسوب می‌شود و با توجه به دستاوردهای نظامی و نابودی کامل ۴۸ هواپیمای دشمن در رده بزرگترین و موفق‌ترین عملیات‌های نظامی جهان قرار می‌گیرد.
پس از حمله به اچ ۳ تنها تلی از خاکستر پشت سر گروه‌های الوند و البرز باقی‌مانده بود که تا چند دقیقه قبل از حمله پایگاه امن و مطمئنی به نام الولید یا همان اچ ۳ بود. در زمان انجام عملیات، نیرو‌های عراقی درمانده و مبهوت دست‌پاچه شده بودند و کاری از آن‌ها برنمی‌آمد، بر روی باند فرودگاه و پایگاه الولید آتش زبانه کشیده و جنگنده‌های عراقی را یکی پس از دیگری به کام خود می‌کشید و انفجار بدنه محکم آن‌ها را متلاشی می‌کرد. نیرو‌های درمانده و تکه‌های باقی‌مانده هواپیما‌های عراقی در میان آتش خشم ایرانیان می‌سوختند و دور شدند جنگنده‌های غیور ایران را تماشا کردند.
فانتوم‌ها باز به همان شیوه‌ای که آمده بودند خود را از دید رادار‌های عراقی پنهان کرده و در نقطه‌ی موعود پس از سوختگیری دوباره، پرواز خود را به سمت ایران ادامه دادند. هواپیمای سوخت‌رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت. قبل از عبور فانتوم‌ها از مرز عراق دفاع ضدهوایی این کشور که متوجه هواپیما‌های ایرانی شده بود به سمت آن‌ها شلیک کرد و یکی از هواپیما‌ها مورد اصابت قرار گرفت و دیگر نمی‌توانست تا رسیدن به پایگاه به پرواز خود ادامه دهد و با فرود بر جاده‌ای اتومبیل‌رو در آذربایجان غربی عجایب این حمله را کامل کرد و داغ آسیب رساندن به ایرانیان را بر دل عراقی‌ها گذاشت.
حمله و گریز برای سردرگمی دشمن
در حین انجام عملیات مخفیانه حمله به اچ ۳، دیگر هواپیما‌های ایرانی بار‌ها به عراق حمله کردند و عملیات‌های ایذایی را شکل دادند، بار‌ها به آسمان عراق حمله می‌بردند و پس از اینکه جنگنده‌های عراقی متوجه حضور آن‌ها می‌شدند، عراقی‌ها را به دنبال خود کشانده و به ایران می‌گریختند، در عملیات بازگشت جنگنده‌های ایرانی باز این حملات ایذایی شکل گرفت تا جنگنده‌های اصلی بتوانند بی سر و صدا به وطن بازگردند.
دشمن نمی‌دانست از کجا ضربه خورد
در ابتدا عراق تصور کرد که اسرائیل به الولید حمله کرده و با توجه به حمله اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ این گمانه‌زنی بیشتر جان می‌گرفت و کسی نمی‌توانست قبول کند که ایرانی‌ها بتوانند پس از طی کردن مسیری طولانی از چشم رادار‌ها و پدافند‌ها دور مانده و خود را به الولید رسانده باشند.
پس از گذشت مدتی عراقی‌های غافلگیر شده تازه دریافتند که یکی از پیچیده‌ترین و جسورانه‌ترین حملات تاریخ شکل گرفته و این حمله از سوی ایرانی‌ها بوده است. در آن شرایط که ایران تنها در مقابل استکبار جهان ایستاده بود و تنها با توکل و نیرو‌های مؤمن با دستانی تقریباً خالی به سمت دشمن حمله می‌برد تحقق چنین حمله عجیب و مهمی با به‌جا گذاشتن تلفات بسیار و بدون وارد شدن خسارت به نیرو‌های ایرانی بسیار شگفت‌آور بود و تمام کارشناسان نظامی غرب را انگشت بر دهان کرد.
پس از اتمام جنگ تحمیلی سرتیپ فرج‌الله برات‌پور، فرمانده این عملیات و سایر خلبان‌های ایرانی شرکت‌کننده در این حمله تحت عنوان «اسطوره‌های نیروی هوایی ایران» تجلیل شدند.
سال‌ها بعد از انجام این عملیات فیلم سینمایی «حمله به اچ ۳» بر اساس این عملیات ساخته شد، اما هنوز هم کسی نمی‌داند واقعاً این حمله چگونه انجام شد و عقاب‌های ایرانی چگونه خود را به اچ ۳ رسانده و از آنجا بازگشتند.
دستاوردهای عملیات اچ ۳
تلفات ایران: این عملیات برای ایران تلفاتی در بر نداشت.
تلفات عراق: خسارات و تلفات ارتش عراق در این حمله به صورت تقریبی قابل برآورد است و حداقل تلفات این حمله به این صورت است:
سه فروند هواپیما آنتونوف-۱۲
یک فروند بمب‌افکن توپولف-۱۶
پنج فروند سوخو-۱۷
چهار فروند میگ-۲۱
هشت فروند میگ-۲۳
دو فروند داسو میراژ اف ۱
چهار فروند هلیکوپتر
همچنین یازده فروند هواپیمای دیگر به گونه غیر قابل تعمیری خسارت دیدند که دو فروند از آن‌ها بمب افکن توپولف-۱۶ بود.
در این بین دو خلبان عراقی و چهارده پرسنل دیگر عراقی، سه فرد مصری و یک افسر آلمان شرقی کشته شدند و نوزده عراقی، چهار مصری و دو اردنی به‌شدت زخمی شدند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از جماران، تاریخ انتشار:۱۵ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۱۵۰۲۸۴۳، www.jamaran.news
خورشید در روز ۱۵ فروردین سال ۱۳۶۰ شاهد عملیاتی بی‌نظیر از سوی نیروی هوایی ایران بود که باعث شد ضربه محکمی به دشمن وارد شده و ۴۸ فروند هواپیما‌های شکاری، بمب افکن (شامل میگ ۲۱، میگ ۲۳، سوخو ۲۰، سوخو ۲۲، توپولف ۱۶ و میراژ) منهدم یا آسیب جدی دید.
این عملیات که از لحاظ فنی از پیچیده‌ترین عملیات‌های جهان محسوب می‌شود با چهار بار سوختگیری انجام شد و در طی آن جنگنده‌های ایرانی سه هزار و ۵۰۰ کیلومتر را طی کردند تا به محل عملیات برسند. در این عملیات سرلشکر خلبان شهید «حسین خلعتبری مکرم»، سرتیپ خلبان شهید «محمود خضرایی»، سرگرد خلبان شهید «علی خسروی»، سرگرد خلبان شهید «عبدالله رضایی» و سرگرد خلبان شهید «پورسرابی» از خلبانان جنگنده‌های ایرانی بودند که بعد‌ها به درجه رفیع شهادت دست پیدا کردند.
در آن روز‌ها منابع اطلاعاتی ایران متوجه شدند که عراق تعداد قابل توجهی از جنگنده‌های خود را در دورترین نقطه غربی عراق در اردوگاه‌های سه گانه اچ (اچ ۳ یا الولید) پنهان کرده تا از آتش نیرو‌های ایرانی دور بماند.
در صورت انجام معمول این عملیات، نیرو‌های هوایی ایران باید از مرز غربی ایران وارد آسمان عراق می‌شدند و از بالای شهر‌ها و تأسیسات جنگی به‌روز عراق می‌گذشتند و در این حالت احتمال پیروزی بسیار کم بود، در این بین باید جنگنده‌های عراقی را نیز بر شرایط دشوار این حمله اضافه کرد که احتمال پیروزی را حتی به صفر می‌رساندند، پس باید راهی انتخاب می‌شد که هزینه و مسیر بیشتری داشت، اما احتمال پیروزی در آن بیشتر بود، به این ترتیب عملیات فانتوم‌ها (حمله به اچ ۳) شکل گرفت.
در تاریخ چهارم آوریل سال ۱۹۸۱ (۱۵ فروردین سال ۱۳۶۰)، یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های هوایی جهان اتفاق افتاد که در طی آن هشت فروند جنگنده اف-۴ با دو مرحله سوختگیری هوایی موفق شدند از مرز مشترک هوایی عراق با ترکیه گذشته و از نقطه مشترک مرزی سوریه با عراق وارد محدوده هوایی عراق شده و عملیات را با موفقیت کامل به انجام برسانند.
عملیات به این شکل بود که این هشت جنگنده از پایگاه سوم شکاری نوژه به آسمان برمی‌خاستند، قرار بر این بود بر فراز دریاچه ارومیه از نقطه مرزی مشترک ایران، عراق و ترکیه به سوی هدف حمله کنند. در تمام طول مسیر هواپیما‌های ایرانی برای گریز از رادار‌های شناسایی باید با ارتفاع بسیار کم یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰ متری از سطح زمین پرواز می‌کردند و پس از پشت سر گذاشتن کوهستان‌های مرزی ترکیه و عراق خود را به مرز سوریه با عراق می‌رساندند و پس از یک نوبت سوختگیری در آسمان به سمت اچ ۳ حمله می‌بردند.
از آنجا که برد این عملیات سه برابر بیشتر از برد جنگنده‌ها بود، باید در طول عملیات حتماً چهار بار سوختگیری انجام می‌شد، به همین دلیل طبق برنامه باید ابتدا دو فروند بویینگ ۷۰۷ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها از فرودگاه تهران برخاسته و با آنان در بالای دریاچه ارومیه ملاقات و مرحله اول سوختگیری را انجام می‌دادند. همزمان دو فروند هواپیمای ۷۴۷ سوخت‌رسان دیگر از فرودگاه دمشق در سوریه بلند شده و مرحله دوم و سوم سوختگیری هوایی در خاک سوریه انجام می‌گرفت. طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از هر نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کردند تا فانتوم‌ها عملیات‌شان را بر فراز الولید انجام دهند و در راه بازگشت دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می‌داد.
در روز عملیات دو گروه چهار فروندی از جنگنده‌های ایرانی از فرودگاه همدان با نام‌های «البرز» و «الوند» به آسمان پرواز کردند و پس از سوختگیری، از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقه مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در همین حین هواپیما‌های مختلف نیروی هوایی از جمله اف-۴، اف-۵، اف-۱۴، سی-۱۳۰ و بونانزا در حال انجام ماموریت‌های گشت هوایی، دیده بانی بصری در نقاط کور راداری و شنود الکترونیکی بودند.
در طی این عملیات مهم و تحسین‌برانگیز در مجموع بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آن‌ها بمب‌افکن‌های روسی که شامل میگ ۲۳، سوخو ۲۰، تییو ۱۶، تییو ۲۲ بودند به کلی نابود شدند.
این حمله که با موفقیت کامل همراه بود از هر لحاظ یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات‌های جهان محسوب می‌شود و با توجه به دستاوردهای نظامی و نابودی کامل ۴۸ هواپیمای دشمن در رده بزرگترین و موفق‌ترین عملیات‌های نظامی جهان قرار می‌گیرد.
پس از حمله به اچ ۳ تنها تلی از خاکستر پشت سر گروه‌های الوند و البرز باقی‌مانده بود که تا چند دقیقه قبل از حمله پایگاه امن و مطمئنی به نام الولید یا همان اچ ۳ بود. در زمان انجام عملیات، نیرو‌های عراقی درمانده و مبهوت دست‌پاچه شده بودند و کاری از آن‌ها برنمی‌آمد، بر روی باند فرودگاه و پایگاه الولید آتش زبانه کشیده و جنگنده‌های عراقی را یکی پس از دیگری به کام خود می‌کشید و انفجار بدنه محکم آن‌ها را متلاشی می‌کرد. نیرو‌های درمانده و تکه‌های باقی‌مانده هواپیما‌های عراقی در میان آتش خشم ایرانیان می‌سوختند و دور شدند جنگنده‌های غیور ایران را تماشا کردند.
فانتوم‌ها باز به همان شیوه‌ای که آمده بودند خود را از دید رادار‌های عراقی پنهان کرده و در نقطه‌ی موعود پس از سوختگیری دوباره، پرواز خود را به سمت ایران ادامه دادند. هواپیمای سوخت‌رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت. قبل از عبور فانتوم‌ها از مرز عراق دفاع ضدهوایی این کشور که متوجه هواپیما‌های ایرانی شده بود به سمت آن‌ها شلیک کرد و یکی از هواپیما‌ها مورد اصابت قرار گرفت و دیگر نمی‌توانست تا رسیدن به پایگاه به پرواز خود ادامه دهد و با فرود بر جاده‌ای اتومبیل‌رو در آذربایجان غربی عجایب این حمله را کامل کرد و داغ آسیب رساندن به ایرانیان را بر دل عراقی‌ها گذاشت.
حمله و گریز برای سردرگمی دشمن
در حین انجام عملیات مخفیانه حمله به اچ ۳، دیگر هواپیما‌های ایرانی بار‌ها به عراق حمله کردند و عملیات‌های ایذایی را شکل دادند، بار‌ها به آسمان عراق حمله می‌بردند و پس از اینکه جنگنده‌های عراقی متوجه حضور آن‌ها می‌شدند، عراقی‌ها را به دنبال خود کشانده و به ایران می‌گریختند، در عملیات بازگشت جنگنده‌های ایرانی باز این حملات ایذایی شکل گرفت تا جنگنده‌های اصلی بتوانند بی سر و صدا به وطن بازگردند.
دشمن نمی‌دانست از کجا ضربه خورد
در ابتدا عراق تصور کرد که اسرائیل به الولید حمله کرده و با توجه به حمله اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ این گمانه‌زنی بیشتر جان می‌گرفت و کسی نمی‌توانست قبول کند که ایرانی‌ها بتوانند پس از طی کردن مسیری طولانی از چشم رادار‌ها و پدافند‌ها دور مانده و خود را به الولید رسانده باشند.
پس از گذشت مدتی عراقی‌های غافلگیر شده تازه دریافتند که یکی از پیچیده‌ترین و جسورانه‌ترین حملات تاریخ شکل گرفته و این حمله از سوی ایرانی‌ها بوده است. در آن شرایط که ایران تنها در مقابل استکبار جهان ایستاده بود و تنها با توکل و نیرو‌های مؤمن با دستانی تقریباً خالی به سمت دشمن حمله می‌برد تحقق چنین حمله عجیب و مهمی با به‌جا گذاشتن تلفات بسیار و بدون وارد شدن خسارت به نیرو‌های ایرانی بسیار شگفت‌آور بود و تمام کارشناسان نظامی غرب را انگشت بر دهان کرد.
پس از اتمام جنگ تحمیلی سرتیپ فرج‌الله برات‌پور، فرمانده این عملیات و سایر خلبان‌های ایرانی شرکت‌کننده در این حمله تحت عنوان «اسطوره‌های نیروی هوایی ایران» تجلیل شدند.
سال‌ها بعد از انجام این عملیات فیلم سینمایی «حمله به اچ ۳» بر اساس این عملیات ساخته شد، اما هنوز هم کسی نمی‌داند واقعاً این حمله چگونه انجام شد و عقاب‌های ایرانی چگونه خود را به اچ ۳ رسانده و از آنجا بازگشتند.
دستاوردهای عملیات اچ ۳
تلفات ایران: این عملیات برای ایران تلفاتی در بر نداشت.
تلفات عراق: خسارات و تلفات ارتش عراق در این حمله به صورت تقریبی قابل برآورد است و حداقل تلفات این حمله به این صورت است:
سه فروند هواپیما آنتونوف-۱۲
یک فروند بمب‌افکن توپولف-۱۶
پنج فروند سوخو-۱۷
چهار فروند میگ-۲۱
هشت فروند میگ-۲۳
دو فروند داسو میراژ اف ۱
چهار فروند هلیکوپتر
همچنین یازده فروند هواپیمای دیگر به گونه غیر قابل تعمیری خسارت دیدند که دو فروند از آن‌ها بمب افکن توپولف-۱۶ بود.
در این بین دو خلبان عراقی و چهارده پرسنل دیگر عراقی، سه فرد مصری و یک افسر آلمان شرقی کشته شدند و نوزده عراقی، چهار مصری و دو اردنی به‌شدت زخمی شدند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از جماران، تاریخ انتشار:۱۵ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۱۵۰۲۸۴۳، www.jamaran.news
برگزیده ها