شعار سال:  «سیدعباس حسینی» تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان با اشاره به احتمال موافقت دولت افغانستان با تشکیل دولت انتقالی  عنوان کرد: رییس جمهوری افغانستان در یک مقاله تازه که در نشریه فارین پالیسی آمریکا منتشر شده، به رغم موضع گیری‌های سرسختانه پیشین خود در مورد ضرورت برگزاری انتخابات برای انتقال قدرت سیاسی در افغانستان، در مورد کناره‌گیری از قدرت و ایجاد دولت انتقالی در این کشور چراغ سبز نشان داده است. البته این موضع رئیس‌جمهوری افغانستان پیش‌شرط‌هایی دارد و به عنوان یک حرکت انعطافی از سوی دولت این کشور برای باز کردن مسیر به بن‌بست خورده صلح افغانستان به حساب می‌‌آید. این موضع به عنوان کلید حل بن‌بست در روند صلح افغانستان به حساب می‌آید و منوط به تأمین آتش‌بس و توافق طالبان برای رسیدن صلح و امنیت پایدار در این کشور است. بر این اساس، در صورتی که همه توافق‌ها صورت بگیرد و تنها گزینه، توافق بر ایجاد دولت انتقالی و کنار رفتن محمد اشرف غنی باشد، او اعلام آمادگی کرده تا بدون برگزاری انتخابات از قدرت کنار برود.
 
وی ادامه داد: این نکته نیز قابل یادآوری است که به نوعی محمد اشرف غنی در تصمیم قبلی خود مبنی بر انتقال قدرت سیاسی صرفاً از طریق برگزاری انتخابات تنها ماند و سایر رهبران برجسته سیاسی در افغانستان، از جمله عبدالله عبدالله، متحد سیاسی او و رئیس شورای عالی مصالحه ملی و دیگران، نسبت به ایجاد دولت یا اداره انتقالی موافقت کرده بودند. در نهایت، رییس جمهوری افغانستان که به نوعی نتوانست اجماع فراگیر سیاسی در داخل این کشور را حول محور طرح خود به دست بیاورد، و تنها ماند، مجبور به عقب نشینی از مواضع قبلی خود شد. این در حالیست که پس از خروج شتاب‌زده و غیرمسئولانه آمریکایی‌ها، در حالی که انتظار می‌رفت این اقدام مسئولانه باشد، دولت افغانستان به خصوص به لحاظ نظامی بیش از پیش در موضع ضعف قرار گرفته است. همزمان با آغاز خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان، طالبان حملات خود را در ولایات مختلف شدت بخشیده و این حملات در برخی ولایات، در مراکز و شهرهای بزرگ ادامه دارد.
 
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: هرچند ارتش و پلیس افغانستان پاسخ‌های سختی به طالبان داده و تلفات بسیاری از این گروه گرفته، اما شدت حملات و گستردگی آن، همزمان با خروج نیروهای خارجی، بی‌سابقه بوده است. طالبان پیش از این به صراحت اعلام کرده‌ است که با زور یا از طریق صلح پیروز میدان افغانستان است و چنین تصویر کاذبی به صورت مستقیم در نتیجه اشتباهات استراتژیک امریکا در روند صلح افغانستان و نوع رویکرد این کشور با طالبان به دست آمده است. با به بن‌بست خوردن روند صلح و عدم قبول خواسته‌های طالبان، از جمله آزادی هفت هزار زندانی دیگر و خروج نام رهبران این گروه از لیست سیاه، تحریم‌های بین‌المللی، بدون حتی توافق روی آتش‌بس و امضای توافق صلح از یک سو و آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان از سوی دیگر، حالا طالبان به این نتیجه رسیده تا از طریق زور و حملات نظامی، کار نظام و دولت افغانستان را یک سره کند.
 
حسینی افزود: هرچند آمریکا در مواردی مجبور شد مواضع طالبان را نیز مورد حملات هوایی قرار دهد، اما وضعیت کنونی افغانستان به لحاظ نظامی و امنیتی بسیار شکننده است. در این بین، تقابل این روزهای دولت افغانستان با پاکستان نیز می‌تواند عامل تحریک‌کننده طالبان برای تشدید جنگ در افغانستان و دور شدن از روند صلح باشد. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد اختلافات جدی میان تیم مذاکره‌کننده و سیاسی طالبان با معاونت نظامی این گروه وجود داشته باشد و چند دستگی طالبان و عدم اطاعت از یک رهبری واحد و فرمان برداری از آن، مسیر صلح را شکننده کرده است. قطعاً به لحاظ حیثیتی برای امریکا، طالبان توان گرفتن افغانستان با زور را ندارند. تا به این جای کار، نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان این توان را داشته‌اند که جلوی طالبان را بگیرند، اما اگر وضعیت به همین منوال پیش برود و نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان توانایی لازم را برای دفع حملات طالبان از دست بدهند، ممکن است آمریکا و ناتو در خروج از افغانستان مجبور به تجدید نظر شوند و فشارهای نظامی بر طالبان افزایش یابد.
 
این پژوهشگر مسائل جنوب‌شرق آسیا گفت: اخیراً به دنبال حمله موشکی طالبان به فرودگاه نظامی قندهار که محل حضور نیروهای آمریکایی به شمار می‌رود، فرمانده نظامیان آمریکا و ناتو در افغانستان هشدار داد که سوءاستفاده طالبان از شرایط خروج نیروهای خارجی و عدم استفاده از آن به عنوان یک فرصت، قطعاً تراژدی را برای گروه طالبان به همراه خواهد داشت. هرچند کشورهای مطرح منطقه و قدرت‌های جهانی در نشست مسکو و پس از آن، در نشست دوحه تأکید کردند که مخالف به قدرت رسیدن طالبان از طریق زور هستند و خواسته‌های طالبان را رد کردند، اما باید توجه داشت که اشتباهات استراتژیک گذشته آمریکا و دیگر قدرت‌ها و کشورهای منطقه در برخورد با طالبان سبب شد که امروز این گروه یکه تاز میدان و عنصر تعیین کننده در جنگ و صلح افغانستان باشد.
 
وی در پایان خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی، ادامه بن‌بست در روند صلح افغانستان، عدم انعطاف پذیری این گروه، نپذیرفتن آتش بس و خروج غیرمسئولانه نیروهای خارجی از افغانستان از یک سو، و عدم اجماع سیاسی در داخل افغانستان از سوی دیگر، آینده حیات سیاسی و امنیتی این کشور را شکننده و بسیار آسیب‌پذیر کرده است. به نظرم راه حل، اعمال فشار نظامی بر گروه طالبان از یک سو و تضعیف جایگاه سیاسی این گروه از سوی دیگر، برای برگشت به پای میز مذاکرات و قبول بدون قید و شرط آتش بس است. در این زمینه، رویکرد دوگانه پاکستان و عدم همراهی باطنی این کشور در روند صلح افغانستان هم نباید نادیده گرفته شود.

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری  ایلنا، تاریخ انتشار: 18 اردیبهشت 1400، کدخبر: 1072874، www.ilna.news