منتظر افزایش شدید قیمت گوشت باشید

با توجه به کاهش بارش نسبت به دوره نرمال و هشدار‌های مکرر سازمان هواشناسی مبنی بر بروز خشک‌سالی ضعیف تا شدید در اکثر استان‌ها، تشکل‌ها هشدار‌های متعددی نسبت به تأمین نهاده‌های دامی دادند که متأسفانه به‌رغم گذشت چندماه از این هشدارها، مسئولان تدبیری نیندیشیدند که این امر به‌واسطه کم‌بارشی و کمبود آب به بحرانی جدی تبدیل شده است، به‌طوری‌که طی روز‌های اخیر گزارش‌هایی از تلفات دام در استان خوزستان داشتیم.

شعار سال:بنا بر آمار، میزان خوراک و جیره غذایی دام سبک و سنگین به عوامل متعددی همچون زمان، مکان، آب و هوا و ژنتیک بستگی دارد، اما به‌طور متوسط گاوهای شیری پرتولید روزانه 18کیلو و دام سبک یک کیلو کنسانتره بدون احتساب علوفه خشبی مصرف می‌کنند که کمبود و گرانی نهاده‌های دامی ناشی از شرایط خشک‌سالی، هزینه‌های تولید را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است و عدم سنخیت بین قیمت تمام‌شده با نرخ فروش، دامدار را مجبور به کشتار دام‌های مولد و آبستن کرده که استمرار این روند به قیمت نابودی صنعت دامپروری تمام می‌شود‌.

بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود افزایش هزینه‌های خرید کنسانتره و علوفه‌های خشبی از دولت آینده انتظار می‌رود که با حذف سامانه بازارگاه و ارز ترجیحی و همچنین پایان دادن به پرداخت یارانه از جیب دامدار به مشکلات این صنعت پایان دهد، در غیر این صورت با افزایش کشتار، تأمین گوشت به یک چالش جدی تبدیل می‌شود.

این پایان ماجرا نیست، چرا که بنا بر آخرین برآوردهای مرکز پژوهش‌های اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، قیمت تمام‌شده هر کیلو دام بالای 90هزار تومان است که با آزادسازی صادرات و حذف ارز ترجیحی تا حدودی به این قیمت افزوده می‌شود و با این وجود معلوم‌نیست که قیمت گوشت در بازار به چه نرخی می‌رسد.

با این وجود، این سوال مطرح است که آیا دولت سازکار و مکانیزمی برای حمایت از اقشار و دهک‌های ضعیف و حقوق‌بگیر جامعه دارد یا خیر؟ چرا که با یک محاسبه سرانگشتی در شرایط کنونی که قیمت خرید هر کیلو دام درب دامداری 40 تا 50هزار تومان است، گوشت به‌واسطه سودجویی دلالان و واسطه‌ها با نرخ 130 تا 150هزار تومان عرضه می‌شود که با افزایش قیمت دام به مرز 100هزار تومان، معلوم‌نیست که گوشت با چه نرخی در بازار عرضه شود.

حال به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم‌ تا از آخرین جزئیات جیره غذایی دام، تأثیر خشک‌سالی و گرانی نهاده‌ها بر قیمت تمام شده و بازار محصولات باخبر شویم.

قیمت تمام‌شده هر کیلو دام زنده 80هزار تومان

در همین ارتباط مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور با اشاره به میزان مصرف خوراک و نهاده‌های دامی، اظهار کرد: میزان خوراک دام و جیره غذایی به عوامل مختلفی همچون زمان، مکان، آب و هوا و ژنتیک بستگی دارد و به طور دقیق نمی‌توان برآورد دقیقی از میزان مصرف دام داشت.

مجتبی عالی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بنا بر آمار، 10 تا 15درصد نهاده‌های دامی با نرخ مصوب و مابقی از بازار آزاد تأمین می‌شود.

عالی متوسط جیره غذایی گاوهای شیری پرتولید در روز را 18کیلو کنسانتره اعلام کرد و گفت: در برخی جاها بسته به نژاد و شرایط آب و هوایی تا 22کیلو هم گاوهای پرتولید کنسانتره می‌خورند که 50درصد آن شامل جو و ذرت، 25 تا 30درصد شامل سویا و کلزا و مابقی را فیبر شامل سبوس، تفاله چغندر و مکمل‌ها تشکیل می‌دهد.

این مقام مسئول با بیان این‌که 9کیلو از 18کیلو کنسانتره جیره غذایی دام در روز را ذرت و جو تشکیل می‌دهد، گفت: در روز دو تا سه بار به گاو غذا می‌دهند که بنا بر محاسبات صورت گرفته هزینه خوراک روزانه 200هزار تومان تمام می‌شود.

وی با بیان این‌که گاو شیری پر تولید 40کیلو در روز شیر می‌دهد، افزود: با فروش هر کیلو شیر به نرخ پنج‌هزار تومان چیزی سهم دامدار نمی‌شود، ضمن این‌که تولید هزینه‌های دیگر همچون نگهداری، واکسن و دارو هم دارد.

مدیرعامل اتحادیه دامداران قیمت تمام‌شده هر کیلو شیر خام را هشت‌هزار و 500تومان اعلام کرد و گفت: بنابر محاسبات صورت گرفته، قیمت تمام‌شده هر کیلو دام زنده 75 تا 80هزار تومان است که هم‌اکنون به سبب کمبود و گرانی نهاده و نبود تناسب میان هزینه تولید با نرخ فروش، شاهد کشتار بی‌رویه دام هستیم.

وی با بیان این‌که قیمت خرید تضمینی شش‌هزار و 400تومان به ازای هر کیلو شیر خام‌ جوابگوی هزینه‌های تولید نیست، افزود: گرچه وزیر جهاد کشاورزی در روزهای پایانی دولت نرخ شش‌هزار و 400تومان را مصوب کرد، اما این نرخ جوابگوی هزینه دامداران نیست و باید برای افزایش مقطعی قیمت شیر خام یا کاهش هزینه‌های تولید از یک تا دو سال قبل برنامه‌ریزی می‌شد.

عالی با انتقاد از این مسأله که به دام سبک نهاده‌ای تخصیص داده نمی‌شود، بیان کرد: دامدار دام سبک ناچار به تأمین نهاده از بازار آزاد است و میزان مصرف آن بسته به میش یا بره تفاوت دارد، اما به‌طور متوسط دام سبک نیم تا یک کیلو کنسانتره می‌خورد.

انتقاد دامداران دام سبک از عدم‌تخصیص نهاده با نرخ مصوب

مدیرعامل اتحادیه دام سبک هم درباره آخرین وضعیت جیره غذایی دام سبک اظهار کرد: بنا بر بخشنامه معاونت امور دام، سال گذشته به ازای هر روز نگهداری دام 130گرم خوراک دام و کنسانتره جدای از علوفه خشبی تعیین شد، درحالی‌که این‌میزان کفاف دام را نمی‌دهد.

افشین صدر دادرس افزود: بنا بر برآورد مرکز پژوهش‌های اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و بررسی و تحقیق اساتید علوم دامی، تغذیه دام در زمان‌های مختلف متفاوت است؛ به‌عنوان مثال میش آبستن در چهار ماه نخست 300گرم، میش ماه آخر آبستنی یک کیلو و 700 گرم، بره‌ها 600 گرم، قوچ‌های گله دو کیلو و بره‌های پروار دو کیلو در روز کنسانتره نیاز دارند.

صدر دادرس در واکنش به عدم‌ تخصیص نهاده به دامداران دام سبک بیان کرد: با وجود اعلام معاونت امور دام مبنی بر تخصیص 130گرم نهاده در روز، اما نهاده‌ای در اختیار دامدار دام سبک قرار نگرفته که همین موضوع منجر به ایجاد معضلاتی در بخش دام سنگین شده است و دامداران به هر طریقی به دنبال حذف دام از گله‌هایشان هستند.

مدیرعامل اتحادیه دام سبک قیمت کنونی هر کیلو جوی دولتی را یک‌هزار و 900تومان اعلام کرد و گفت: قیمت کنونی نهاده در بازار سیاه بالاست، به‌طوری‌که هر کیلو جو با نرخ شش‌هزار و ذرت پنج تا شش‌هزار تومان به دست دامدار می‌رسد.

وی با بیان این‌که هزینه کنسانتره بسیار بالاست، گفت: علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته، وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت دامداران غیرعشایر کاری نکرده و همچنان ساکت مانده است.

این مقام مسئول قیمت تمام‌شده دام زنده را بالای 90هزار تومان اعلام کرد و گفت: بنا بر برآورد مرکز پژوهش‌های وزارت جهاد، در یک ماه گذشته قیمت تمام‌شده هر کیلو دام بالای 90هزار تومان بوده است، در حالی‌که با افزایش قیمت جو، کنجاله و ذرت در بازار آزاد نرخ تمام‌شده به بالای 100هزار تومان رسیده.

وی متوسط قیمت کنونی هر کیلو دام در خراسان جنوبی را 35هزار و در استان‌های غربی 42 تا 43هزار تومان اعلام کرد و افزود: هم‌اکنون فاصله قیمت فروش با نرخ تمام‌شده تولید بالاست که این موضوع منجر به نابودی دامدار می‌شود و در نهایت دولت آینده را با چالش سنگینی در تأمین گوشت روبه‌رو می‌کند.

این مقام مسئول ادامه داد: اولویت نخست وزارت جهاد تأمین نهاده با حجم گسترده، حذف ارز دولتی و سامانه بازارگاه است که منجر به ایجاد رانت و فساد شده.

مدیرعامل اتحادیه دام سبک با تأکید بر این مسأله که دولت آینده باید به پرداخت یارانه از جیب دامدار خاتمه دهد، بیان کرد: با آزادسازی صادرات، قیمت شیر و گوشت عادلانه می‌شود. دولت باید مکانیزم و سازکاری طراحی کند که فشاری به دامدار وارد نشود، چرا که طی سال‌های مختلف پرداخت یارانه از جیب دامدار، این صنعت را در معرض ورشکستگی قرار داده است.

صادرات دام، راهی برای حمایت از دامداران

رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام‌ زنده هم با اشاره به این‌که هزینه خوراک دام سنگین دو برابر دام سبک است، اظهار کرد: بنا بر آمار، هزینه تولید هر کیلو دام زنده برای دامدار بالای 55هزار و با احتساب سود حدود 70هزار تومان تمام می‌شود.

منصور پوریان مقایسه قیمت تمام‌شده گله 100هزار رأسی گوسفند با گله 100هزار رأسی گوساله را امری نادرست دانست.

پوریان قیمت کنونی خرید هر کیلو دام زنده را 55هزار تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید نه تنها سودی عاید دامدار نمی‌شود، بلکه انباشت ضرر از نظر اقتصادی تولید دام را گرفتار کرده است.

رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام در پایان تصریح کرد: با توجه به مازاد تولید دام و ضرر و زیان دامداران در فروش، از دولت انتظار می‌رود که با خرید حمایتی و صادرات دام از ضرر و زیان دامدار جلوگیری کند.

گفتنی است با توجه به شرایط خشک‌سالی و کمبود علوفه در مراتع، دامداران با مشکلات متعددی در تأمین نهاده روبه‌رو هستند، چرا که به رغم اذعان مسئولان مبنی بر ذخایر مناسب نهاده در بنادر، اما بخش اعظم نهاده از بازار سیاه تأمین می‌شود که این موضوع در کنار افزایش روزمره قیمت علوفه‌های خشبی هزینه تولید را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در نهایت نبود تناسب میان هزینه‌های تولید با نرخ فروش کار را به جایی رسانده که دامداران ناگزیر به کشتار دام‌های مولد و آبستن خود هستند و بدین ترتیب آینده روشنی پیش روی صنعت دامپروری نیست.

**** مدیرعامل اتحادیه دام سبک: هم‌اکنون فاصله قیمت فروش با نرخ تمام‌شده تولید بالاست که این موضوع منجر به نابودی دامدار می‌شود و در نهایت دولت آینده را با چالش سنگینی در تأمین گوشت روبه‌رو می‌کند

******* مدیرعامل اتحادیه دامداران: گاو شیری پر تولید 40کیلو در روز شیر می‌دهد که با فروش هر کیلو شیر به نرخ پنج‌هزار تومان چیزی سهم دامدار نمی‌شود، ضمن این‌که تولید هزینه‌های دیگر همچون نگهداری، واکسن و دارو هم دارد