شعار سال: آیا در ایران مالیات خودور برای رفع چالشهای آلودگی هوا و مشکلات محیط زیستی هزینه میشود؟
قرار است سازمان امور مالیاتی به سراغ افرادی برود که ارزش روز خودرو آنها در بازار بالای یک میلیارد تومان باشد. اما آیا به مانند تجربه جهانی مالیاتستانی، رفع چالش آلودگی هوا و حل دیگر مصیبتهای زیست محیطی در اخذ مالیات خودرو در ایران جایی دارد؟
اساس و فلسفه مالیاتگیری در ایران مسیری متفاوت را طی میکند. عوارض سبز خودرو هم که دی ماه پارسال به اجرا درآمد، به گواه کارشناسان چندان مطابقتی با اقتصاد سبز ندارد و سوالات و، اما و اگرهای زیادی درباره آن مطرح است.
مالیات از آلایندگی خودرو در ایران آنگونه که در دیگر کشورهای جهان گرفته میشود، تعجب کارشناسان را به همراه داشته است. چرا که در کشورهای پیشرفته به مصرفکننده حق انتخاب داده میشود تا در دوراهی خودرویی که پُرمصرف است و باید مالیات آلایندگی آن داده شود و خودرویی که کممصرف و دارای سوخت پاک است و مالیاتی در پی ندارد، یکی را برگزیند. اما در بازار انحصاری خودروی ایران خبری از حق انتخاب نیست.
مساله دومی هم که توسط صاحب نظران بازار خودرو مطرح میشود، این است که قرار است این مالیات کجا هزینه شود؟ بررسیها نشان میدهد که مالیاتی که در کشورهای دیگر گرفته میشود، در راه توسعه حمل و نقل عمومی و استفاده از انرژیهای نو، پاک و تجدیدپذیر استفاده میشود و رنگ و بوی محیط زیستی دارد. اما در ایران همواره شائبهی جبران کسری بودجه مطرح است.
کافیست نگاهی به آمارها و اطلاعات رسمی بیاندازیم. با وجود اینکه خبرهایی از افزایش مالیاتستانی منتشر میشود، در تهران ۲هزار و ۲۰۰ اتوبوس فعال، ولی فرسوده و ۳هزار اتوبوس غیرفعال و فرسوده وجود دارد. یک هزار و ۴۶۷ واگن مترو کسری داریم، ۵۲درصد دستگاه تاکسی فرسوده و همچنین ۱۰۰ درصد دستگاه ون فرسوده و عمر بالای ۱۰ سال دارند! بنابراین اصلاح نحوه هزینهکرد مالیات همواره مطرح بوده است.
در بخش انرژیهای تجدیدپذیر هم، با وجود اینکه ظرفیت فوقالعادهای در این زمینه در ایران وجود دارد و دولت سیزدهم وعده تولید ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر را داده، اما حمیدرضا صالحی- نایبرئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران- سهم تجدیدپذیرها در تولید برق را یک درصد اعلام کرده است.
ناگفته نماند که بیتوجهی به الزامات محیط زیستی تنها در بحث مالیات خودرو مطرح نیست. بلکه با وجود سهم ۶۵ درصدی خودروها در آلودگی هوای پایتخت، از آنجایی که مهمترین شرط ورود خودرو به کشور شرط قیمتی دانسته شده، نگرانیهایی در این بخش هم وجود دارد.