شعار سال: انتشارات لوگوس کتاب «زن و سینما» نوشته مرضیه بهرامی برومند را به تازگی روانه بازار نشر کرده است.  روند کلی سینمای ایران نشان داده که در دوره‌های مختلف، بازنمایی جلوه‌های مختلف اجتماعی در فیلم و سینما نیز تغییر کرده است. زن نیز به عنوان یکی از عناصر فیلم‌های سینمایی، تحت تأثیر این تغییرات به شکل‌های مختلفی بازنمایی شده است. بعد از انقلاب سینما به عنوان بهترین ابزار برای ترویج پیام انقلاب و ایدئولوژی و قوانین اسلامی قرار گرفت. در دهه شصت همزمان با وقوع جنگ میل به فاصله‌گیری از زندگی سرمایه‌دارانه و مصرف‌گرایانه، فرهنگ شهادت بر فرهنگ زندگی غلبه یافت. از این رو جامعه بیشتر به روح‌های بی بدن خود تاکید می‌کرد تا بر بدن‌های زنده بی‌روح. مفهوم شهادت نماد پیروزی روح بر بدن بود. زهد و ریاضت بر بدن بر شکل پوشش و لباس آدم‌ها هم قابل تشخیص بود.

بهرامی برومند در کتاب جدید خود تلاش کرده تا این تطور بدن زنانه را طی تاریخ نشان دهد. او در بخشی از مقدمه کتاب می‌نویسد: «ایدئولوژی و گفتمان زندگی در دوران جنگ، فضای سینمای ایران را هم تحت شعاع خود قرار داده بود و سینمای دفاع مقدس «گفتمانی مردانه» داشت که در مواردی هم با فیلم‌هایی بدون زن عجین بودند.  حضور زنان درسایه کاراکتر مردان قهرمان جنگ گم می‌شدند و مردان برای جنگیدن نیازی به حضور زنان نداشتند و زنان با نشانگان حجاب و عفاف در چارچوب خانه و کانون خانواده در فیلم‌های دفاع مقدس همراه شد. با شروع نوسازی بعد از جنگ، «توجه به بدن» جای خود را به «ریاضت به بدن» داد و بدن مرکز توجه شد.

در اواخر دهه ۶۰ و نیمه اول دهه ۷۰ جنگ تازه تمام شده بود و آثار جنگ در جامعه مشهود بود و جامعه در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و فرهنگی نیاز به بازسازی داشت.  زنان برهنه و نیمه برهنه دهه ۵۰ که با فرهنگ اسلامی و ایدئولوژیک مردسالار دوره جنگ و بعد از انقلاب همخوانی نداشت در دهه ۶۰ تقریباً به طور کامل حذف و از پرده سینما محو شدند، با تمام شدن جنگ و آغاز نوسازی و مدرنیزاسیون در دوره سازندگی بار دیگر مورد توجه قرار گرفتند و ستاره‌سازی زنان در سینما از سر گرفته شد.
 
بدن‌هایی که در دوران جنگ وجهی سربازگونه و مقدس داشتند بعد از پایان جنگ و آغاز دوران نوسازی، تلاش داشت مفهوم بدنِ رها را پرورش دهد. این بدن‌ها بودند که مفهوم جنگ را برای ما قابل درک ساختند؛ بدن‌هایی در قالب رزمندگان، شهیدان، قربانی‌ها، اسیران، فرماندهان و آزادگان و ... که بر اساس تعریف اخلاقی و مردانه شکل می‌گرفت.

ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ و ﺳﭙﺮی ﺷﺪن ﺳﺎلﻫﺎیﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ دوران ﺟﻨﮓ ﻛـﻪ ﺑﺤﺮانﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎعی در اوج ﺧﻮد ﻗﺮار داﺷﺖ وارد دورانی از سازندگی و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﺻی از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺼﺮفﮔﺮاﻳی و بازنمایی بدن ﻣـیﺷـﻮﻳﻢ و ارزشﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪای ﻛﻪ در دوران جنگﺣﻮل ﻣﺤﻮر ﻣﺴﺎﺋﻞ و ارزش‌های ﻣﻌﻨﻮی ﺑﻮد ﺑﻪ ارزشﻫﺎیﻣﺎدی و تنانه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ.  عقلانی سازیِ مصرف گرایی و نمایش زندگی خصوصی و خاص بودن تجربه روزمره، فرهنگ توده را متأثر ساخت و ذائقه مردم را تغییر داد. پیامد مصرف گرایی و طبقه جدید شهری، نظم نوین اجتماعی بود که تغییر در مقوله فرهنگ، سبک زندگی و آزادی انتخاب در شیوه‌های جدید زیستن و ازدواج و گفتمان برابری خواهانه از مهمترین مطالبات این طبقه و نظم جدید به شمار می‌آمد و ماحصل این نظم گفتمانی را می‌توان کم کم در سینمای بعد از جنگ با حضور پررنگ و بدنمند زنان شاهد بود.»

در پشت جلد کتاب هم آمده است: «مفهوم بدن در دوران پساجنگ با اقتصاد، سرمایه و مصرف گره خورد و جایگاه مقدس و نمادین آن جای خود را به جنسی شدن داد. به بیان فوکویی، بدن جولانگاه بروز و ظهور قدرت می‌شود و رسانه تلویزیون و سینما در فرایند ساخت و بازتولید این بدنِ جنسی‌شده و نمایشی، گفتمانی دیگر از سوژه زنانه را آغاز می‌کند. ازاین‌رو، تصویر نمازی نزدیک زن برای اولین‌بار در فیلم «عروس» که جزو اولین فیلم‌های جاده‌ای بعد از انقلاب بود نشان داده شد. تا قبل از آن زنان در قالب رویداد‌های زندگی روزمره که محورشان روابط درون خانه است نمایش داده می‌شدند، ولی حضور زن در فیلم عروس به طور نمادین محصول فضای باز رسانه‌ای و آغاز نوسازی بعد از جنگ در حوزه سینما است که در آن توجه به بدن و پوشش اهمیت پیدا کرده، سینما در پیوند مشترک بین مردسالاری و اقتصاد سرمایه‌داری نوسازی رونق پیدا کرد: سوژگی بدن زنانه.»

انتشارات لوگوس کتاب «زن و سینما» نوشته مرضیه بهرامی برومند را در ۱۱۹ صفحه به قیمت ۷۵ هزار تومان منتشر کرده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایبنا، تاریخ انتشار:8 دی ۱۴۰۱، کدخبر: 330636، www.ibna.ir