شعار سال: هر شهر و استانی برای خودش نشانه هایی دارد که به نحوی شناسنامه آن شهر محسوب می شوند. از صنایع دستی گرفته تا مکان های گردشگری و غذاهای محلی، همه و همه نمادی از یک شهر و استان محسوب می شوند که اتفاقا مردمان آن منطقه تعصب خاصی نسبت به آنها دارند. البته گاهی به دلیل سیر و سفرهایی که همیشه باب بوده، این تحفه ها دست به دست چرخیده و به شهرهای دیگر قرض داده شده اند. برای مثال غذاهای محلی هر شهر و استانی، ممکن است در مکان هایی دیگر پخته و استفاده شوند و حتی دست مایه تغییر شده باشند. اما باید این نکته را به خاطر سپرد هر غذایی شناسنامه و اصالتی برای خودش دارد که همیشه با آن باقی می ماند.

استان‌های جنوبی کشور و به خصوص بوشهر، فرهنگ غذایی بسیار ویژه‌ای دارند که روحیه‌ی گرم و مهمانواز مردم جنوبی را به خوبی نمایان می‌کند.

استان بوشهر به لحاظ فرهنگی، رژیم غذایی و آشپزی یکی از مناطق غنی ایران به شمار می‌رود و با وجود شهرت و رواج غذاهای بوشهری اما متاسفانه کمتر درباره آنها تحقیقی شده و یا رساله‌ای مستقل نوشته شده است. این استان دارای اقلیم حاره‌ای و رتبه ممتاز در تولید و کشت نخلیات، شیلات و مرکبات است و به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد و روابط مردم آن با کرانه‌های عرب‌نشین حوضه جنوبی خلیج فارس فرهنگ و رژیم غذایی آنان تا حدودی تحت تاثیر رژیم غذایی اعراب، قرار گرفته است. به عنوان مثال رواج کلمه عربی "قلیه” یا همان خورش فارسی با مصرف زیاد ادویه، خصوصا فلفل و زردچوبه، ناشی از همین تاثیر می‌باشد.

غذاهای بوشهری طعم و مزه ی جادویی دارد که با یک بار چشیدن، عاشق این غذا ها می شوید. از تعدادی از این غذاهای ناب،می توان به قلیه ماهی، قلیه میگو، قیمه بوشهری،شکر پلو،رنگینک، یتیمک بوشهری، دمی لخ لاخ، نان قراپیچ، حلوای انگشت پیچ و ... اشاره کرد که در ادامه برای آشنایی بیشتر مهمانان نوروزی در بوشهر،به معرفی این غذا ها می پردازیم.

جا دارد مسافران نوروزی که به استان بوشهر سفر می کنند حتما خوردن یک وعده از این غذاها را از دست ندهند و کدبانوهای ایرانی که به ظاهر سفره و طعم غذاهایشان اهمیت زیادی می‌دهند و می‌خواهند برای مهمانانشان سنگ تمام بگذارند، با یادگیری غذاهای سنتی و خوشمزه‌ی استان بوشهر هنر خود را به همه نشان دهند.

*دمپخت ماهی بوشهری (لخ لاخ)

مگه میشه بوشهری باشی و این غذای خوشمزه و تند و معرکه رو دوست نداشته باشی. تازه غیر از بوشهریا هم همه عاشقشن. امیدوارم شما هم این غذا رو درست کنید از مزه خوبش لذت ببرید.لخلاخ از کلمه عربی لخلخه به معنای بوی خوش می‌آید. این غذا از سواحل عربی خلیج همیشه فارس گرفته شده و بیشتر در سواحل ایران جا افتاده است. مردم محلی معمولا این دمی را با ماهی‌هایی مثل هامور- سنگسر - سبیتی و سرخو تهیه می‌کنند. برای تهیه‌ی این غذای خوشمزه علاوه بر ماهی، از برنج، سیر، پیاز، کره یا روغن، شوید (شبت) و ادویه‌جات نیز استفاده می‌کنند. البته گاهی در کنار شوید، گشنیز و مقدار کمی شنبلیه هم در پخت آن به کار می‌برند. این پلو در بوشهر از محبوبیت زیادی برخوردار است.

*یتیمک بوشهری

یتیمک یکی از غذاهای سنتی بوشهری و بدون گوشت است که به دلیل وجود موادی همچون لوبیا، ارزش غذایی و رژیمی بالایی دارد. یکی دیگر از موادی که در بوشهر و جنوب کشور جزئی از فرهنگ غذایی به شمار می‌رود، تمر هندی است که یکی از مواد اصلی یتیمک را تشکیل و به همراه بادمجان طعمی بسیار لذیذ به آن می‌دهد. ویژگی اصلی این غذا تند بودن آن است که اغلب غذاهای جنوبی چنین مشخصه‌ای دارند. اگر بتوانید از قبل لوبیا را پخت کنید و در یخچال بگذارید، می‌توانید به عنوان غذایی نسبتا سریع روی یتیمک حساب باز کنید. این غذا با یتیمچه که در برخی از نقاط ایران به روش‌های مختلفی طبخ می‌شود، تفاوت دارد. مواد تشکیل‌دهنده‌ی اصلی یتیمک شامل بادمجان، لوبیا چشم‌بلبلی، پیاز و تمر هندی می‌شود.

*گمنه یا للک

گمنه یا للک (بلغور ریز دانه گندم) یکی از غذاهای سنتی مورد علاقه مردم بوشهر است که از گندم تهیه می‌شود؛ گندم به جای آنکه آنقدر آسیاب شود که تبدیل به آرد شود، با یک درجه کمتر آسیاب شده و للک تولید می‌شود.

مواد اولیه‌ی آن شامل للک یا گمنه، پیاز و روغن است. در یک روش دیگر که طعم بهتری هم دارد، از گوجه، رب گوجه، لوبیا چشم‌بلبلی و شوید خردشده هم استفاده می‌کنند.

للک به جای برنج و نان همراه با غذا مصرف می‌شود؛ مردم بوشهر، للک را معمولا با غذاهایی همچون ماهی و میگو و یا قلیه ماهی و میگو و یا بادمجان مصرف می‌کنند.

برای پختن للک، ابتدا پیاز داغ درست کرده، بعد به آن آب می‌زنند. بعد از جوش آمدن آب، گندم را که قبلاً بو داده‌اند به آن می‌افزایند و مانند برنج دم می‌کنند. به دلیل استفاده از بلغور، این غذا برای کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماری‌های قلبی، جلوگیری از دیابت (به دلیل وجود فیبر فراوان)، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش سرطان پستان در خانم‌ها مفید است.

*قلیه ماهی

قلیه ماهی از غذاهای پرآوازه و خوشمزه بوشهر است که با چاشنی ترشی به نام تمر هندی تهیه می‌شود.برای تهیه قلیه‌ماهی، ابتدا پیاز و سیر را سرخ کرده سبزی ماهی یا گشنیز به آن افزوده و ماهی را روی آن سرخ می‌کنند. ادویه‌جات فلفل و نمک و زردچوبه نیز به آن می‌افزایند. سپس آب تمرهندی و مقداری آرد به آن می زنند.

*قلیه میگو

ماهی و میگو پای ثابت بیشتر غذاهای جنوبی هستند. قلیه میگو یکی از غذاهای سنتی بسیار خوش‌طعم و پرطرفدار استان‌های بوشهر، خوزستان و هرمزگان است که البته طرز تهیه آن در هر کدام از این استان‌ها با دیگری کمی تفاوت دارد.

میگو در استان بوشهر به روش‌های مختلف و متنوعی طبخ و مصرف می شود که یکی از خوشمزه‌ترین غذاهایی که با میگو تهیه می شود، قلیه میگوی بوشهری است.

روش تهیه قلیه میگو شبیه روش طبخ قلیه ماهی است ولی به جای ماهی از میگو در این غذا استفاده می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده‌ی این غذای لذیذ سبزی ماهی (گشنیز، شنبلیله)، میگو، سیر، پیاز، تمر هندی، آرد، روغن و ادویه ماهی است. البته طبق دستور پخت‌های مختلف می‌توان از گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و رب گوجه‌فرنگی هم استفاده کرد که بستگی به سلیقه‌ی خودتان دارد. از آنجایی که غذاهای جنوبی تند هستند، بهتر است طعم تندی به این غذا بدهید. میگو سرشار از امگا ۳، سلنیوم و آهن است به همین دلیل در پیشگیری از ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند افزایش فشار خون، سرطان روده بزرگ، انواع سرطان خون مانند لوسمی، آلزایمر و کم‌خونی تاثیر بسزایی دارد. این غذا را می‌توانید همراه با گمنه سرو کنید.

*میگو سوخاری و میگو پلو

یکی از غذاهای سنتی و مورد علاقه بوشهری‌ها، میگوی سوخاری یا میگو پلو می باشد که دارای ارزش غذایی بسیار زیادی است. میگو به موادی همچون تخم‌مرغ، آرد سوخاری، جوش شیرین، زعفران و نمک آغشته می شود و سپس در روغن سرخ می‌شود و سپس با سبزیجات لابه‌لای برنج قرار می‌گیرد.

*قیمه بوشهری

قیمه بوشهری برخلاف اسمش با قیمه‌های معمولی تفاوت زیادی دارد.این نوع قیمه هم از نظر ظاهری و هم از نظر مزه با دیگر قیمه‌ها متفاوت است.

عمده این تفاوت مربوط به له کردن گوشت می‌شود. برای تهیه‌ی این قیمه، گوشت را با گوشت‌کوب له می‌کنند و باید طوری گوشت آن له شده باشد که با زدن قاشق کش بیاید. این غذا طعمی شور و ترش دارد. لپه، پیاز، گوشت قرمز، رب گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، دارچین، زرچوبه، گرد لیمو عمانی، زعفران و نمک مواد اولیه‌ی این غذا را تشکیل می‌دهند. در بوشهر این غذا را اغلب همراه با شکرپلو که یکی دیگر از غذاهای سنتی استان است، سرو می‌کنند.

قیمه بوشهری و شکر پلو یکی از غذاهای رسمی مراسم‌های محرم و صفر در استان بوشهر است و معمولا برای نذری پخته می‌شود که تهیه آن در حجم زیاد دارای سختی‌های خاص خود است.

*شکر پلو

شکرپلو یکی از غذاهایی است که در بوشهر و برخی از شهرهای جنوبی به همراه قیمه‌ی بوشهری در مجالس و ضیافت‌ها و عزاداری‌ها سرو می‌شود. طعم شیرین این غذا ممکن است با هر سلیقه‌ای سازگار نباشد اما در کنار قیمه‌ی بوشهری که طعمی ترش و شور دارد، ترکیبی مناسب را می‌سازد. شکرپلو را می‌توان همان شیرین‌پلوی سایر شهرهای ایران نامید اما با تفاوت‌هایی که آن را متمایز می‌کند. به علاوه رنگ زرد و زیبای این پلو که ناشی از وجود زعفران در ترکیبات آن است، ظاهر زیبایی به سفره‌ی کدبانوهای ایرانی می‌دهد. محتویات اصلی این پلوی لذیذ بوشهری شامل برنج، شکر و زعفران است. البته در حالت سنتی برای تزئین آن از خلال پسته هم استفاده می‌کنند.

*دوقوس ماهی

یکی دیگر از غذاهای سنتی استان بوشهر و بندر دیلم دوقوس ماهی است. دیلمی‌ها این غذا را با ماهی حلوای سفید (در زبان محلی زبیدی) که یکی از بهترین ماهیان جنوبی است، درست می‌کنند اما می‌توان آن را با فیله ماهی شیر یا ماهی‌های بدون استخوان طبخ کنید. توضیح اینکه زبیدی به معنای برتر است و به دلیل کیفیت و قیمت بالای این ماهی، چنین نامی به آن داده‌اند. با توجه به ذائقه‌ی جنوبی‌ها، دوقوس ماهی طعمی بسیار تند دارد. مواد اولیه‌ی این غذای لذیذ شامل ماهی زبیدی، رب گوجه‌فرنگی، پیاز، سیر، ادویه‌جات (نمک، فلفل و زردچوبه)، روغن، آب لیموترش، تخم گشنیز، آرد سفید و ادویه ماهی می‌شود. البته برای اینکه مانند مردم دیلم به طعم اصیل این غذا دست بیابید، بهتر است به ماهی آرد سفید نزنید. این غذا سر سفره‌ی دیلمی‌ها و مردم استان بوشهر به همراه پلو سرو می‌شود.

*دال عدس

دال یه غذای بوشهری، هندی هست که با دو نوع سیلقه دوستش دارن با دانه های مشخص عدس قرمز و دیگری ناپیدا بودن دانه های عدس. دال عدس سرشار از بتاکاروتن (پیش‌ساز ویتامین آ) است، از این رو مصرف این منبع غنی غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و قوه‌ی بینایی فواید بسیاری دارد. علاوه بر این مصرف دال عدس برای تقویت سلول‌های مغزی و حافظه و برای افراد کم‌خون (به دلیل وجود آهن) مفید است. این نوع عدس در فرهنگ غذایی مردم جنوب ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر روزی به بوشهر سفر کردید و مهمان مردم محلی شدید، احتمالا یکی از غذاهایی که برای پذیرایی از شما سر سفره حاضر خواهد بود، دال عدس است. برای تهیه‌ی این غذای خوشمزه از دال عدس، سیر، پیاز، سیب زمینی، رب گوجه فرنگی، روغن و تمر هندی استفاده می‌کنند. مصرف این غذا به همراه ترشی و سبزی خوردن لذت زیادی به همراه دارد.

*کبه

کبه در واقع غذایی عربی است که به شکل‌های بسیار متفاوتی در ایران هم پخت می‌شود. مانند یتیمک، بلغور ریز گندم یا للک شالوده‌ی اصلی این غذا را تشکیل می‌دهد. مواد اصلی تشکیل‌دهنده‌ی این غذا با توجه به روش‌های مختلف طبخ شامل گوشت چرخ کرده، بلغور ریز گندم، پیاز، گشنیز، عدس قرمز، دارچین، فلفل سیاه، آبلیمو، گردوی خرد شده، بادام زمینی خرد شده، زرشک و کشمش استفاده می‌کنند. البته بسته به سلیقه خودتان می‌توانید از مواد متنوع دیگری هم استفاده کنید. کبه را می‌توان با سیب‌زمینی و برنج هم تهیه کرد. این غذا به دلیل اینکه باید در روغن داغ غوطه‌ور شود، شاید برای برخی مناسب نباشد. البته میزان جذب روغن به مواد اولیه هم بستگی دارد. این غذا با ظاهر زیبایش می‌تواند سفره‌ی شما را مزین و سلیقه‌تان را به خوبی نمایان کند.

*رنگینک

یکی از خوشمزه‌ترین مواد غذایی که با خرما تهیه می‌شود، رنگینک است که دارای گونه‌های مختلفی است. رنگینک جزو شیرینی هایی است که در عین خوشمزگی، بسیار ساده تهیه می شود، به همین خاطر طرفداران زیادی دارد.

برای تهیه رنگینک، پس از اینکه هسته خرما خارج شد، دانه‌های خرمای پر شده با گردو، در یک ظرف چیده می‌شود و آردی که در روغن سرخ شده است، بر روی خرما ریخته می‌شود.

رنگینک یکی از پایه‌های ثابت سفره ناهار مردم استان بوشهر است که علاوه بر شیرینی و خوشمزگی، دارای کالری بسیار بالایی است و به عنوان یک غذای پرانرژی محسوب می‌شود.

*مسقطی جنوبی

یکی از شیرینی‌های جنوبی به خصوص بوشهر مسقطی است که با استفاده از گلاب، هل و زعفران، شکر، کره و مغز پسته تهیه می‌شود.

*لگیمات

یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین شیرینی‌های سنتی استان بوشهر است که در جنوب استان بوشهر علاقمندان بسیار زیادی دارد و به وفور تهیه می‌شود.

این شیرینی چون از شیره خرما درست می‌شود در واقع یک نوع شیرینی سالم است و به‌ویژه برای بچه‌ها مفید و پرکالری، پر انرژی و خون‌ساز و همچنین بسیار خوشمزه و خوش خوراک است.

*حلوای انگشت‌پیچ

حلوای انگشت پیچ یکی از غذاهای مجلسی و لذیذ است و برای تهیه آن نیاز به وقت و حوصله و سلیقه است. وقتی خوراک اصلی قلیه ماهی باشد به‌علت اینکه طبع ماهی سرد است و آن را تند و تیز هم درست می کنند؛ اکثرا حلوا خرمایی یا رنگینک و یا حلوای انگشت پیچ را هم کنار آن سرو می کنند.

*نان‌ها

در استان بوشهر پختن دو نوع نان معمول است؛ یکی در تنور و دیگری روی تابه . نان تنوری ضخیم است که به گرده مشهور است و روی آن را کنجد می‌پاشند و در تنور می‌پزند.

نان روی تابه، نان نازکی است که با ابزاری به نام تیر روی صفحه‌ تخته‌ای به نام خون پهن می‌کنند سپس آن را روی تابه می‌پزند. نوع این نان نازک و خشک تا ماه‌ها قابل نگهداری است.

روی تابه نان نرم و کوچکتری به نام مشتک یا بلبل نیز تهیه می‌شود که بیشتر برای صبحانه صرف می‌شود. انوان نان‌های دیگری به نام نان شیرین، قراپیچ پادرازک نیز تهیه می‌شود.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری دانشجو نیوز، تاریخ انتشار: 9 فروردین 1396، کد مطلب: 90284:www. daneshjonews.ir