نمای داخلی تربت خانه گنبد سلطانیه

تربت خانه در ضلع جنوبی گنبد واقع است که ارتفاع آن تا طبقه دوم ادامه دارد.

شعار سال: درباره تربت خانه نیز صاحب نظران آراء متفاوتی دارند از جمله دیولافوا آن را مربوط به دوره صفوی دانسته و از طرح خود حذف کرده است .

دکتر میر فتاح ساخت تربت خانه را تقریباً همزمان با گنبد دانسته و می نویسد : ... با وجود عدم یکپارچگی بین تربت خانه و گنبد و جدید بودن آن محققین بر این باورند که تربت خانه بین سالهای 714و 715 ه..قساخته شده است.

بنای تربت خانه دارای ابعاد واقعی 17.60متر طول 7.80 عرض و 16 متر ارتفاع داردو پوشش سقف آن از سه طاق و تویزه ساخته شده است ،، طاق مرکزی بزرگتر و به طول 9 متر و طاقهای طرفین حدود سه متر قطر دارند .

تربت خانه در دیوار ضلع جنوبی دارای محرابی است که تزئینات کاشیکاری و مقرنس کاری بسیار زیبایی داشته و اینک فرو ریخته است و محل ایجاد این تزئینات هنوز به چشم می خورد . در ارتفاع 3.40 متری از کف کتیبه زیبایی در دو قلم ریز به خط کوفی مشجر و قلم درشت به خط ثلث با آیاتی از قرآن کریم سوره الملک نگارش یافته و اطراف کلمات را تزئینات اسلیمی پرکرده است .

از دیگر عناصر تزئینی تربت خانه کاشیکاری است که شامل تکراریک طرح اسلیمی و در اطراف در اصلی تربت خانه قرار دارد . این کاشیکاری دارای لعاب هایی به رنگهای سفید ، لاجوردی و فیروزه ای با تکنیک معرق کاری است .

ادامه این نقوش با کاشی های هندسی شش گوش و طرحهایی شامل اشکال گل و بوته که دارای رنگهای طلایی (تکنیک مینایی) بوده است ، اجرا شده است . بر اساس برخی روایات ،وجه تسمیه نام تربت خانه ،استفاده ار تربت کربلا در ساخت آن می باشد.