پرسش از معنای وجود

کتاب «مسائل اساسی پدیدارشناسی»، مجموعه درس گفتارهای هایدگر در دانشگاه هامبورگ است که توسط «فریدریش فن هرمن»، هایدگرشناس برجسته، گردآوری و با نظارت خود هایدگر منتشر شده‌است.

شعارسال:کتاب «مسائل اساسی پدیدارشناسی»، مجموعه درسگفتارهای هایدگر در دانشگاه هامبورگ است که توسط «فریدریش فن هرمن»، هایدگرشناس برجسته، گردآوری و با نظارت خود هایدگر منتشر شده‌است.این اثر اخیراً با ترجمه دکتر پرویز ضیاء شهابی و از سوی انتشارات «مینوی خرد» روانه بازار نشر شد. 23 شهریور‌ماه، سرای اهل قلم میزبان دکتر محمد رضا بهشتی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دکتر شمس‌الملوک مصطفوی، عضو هیأت علمی دانشگاه و از اساتید اصطلاح‌شناسی فلسفی و دکتر محمد زارع شیرین‌کندی نویسنده کتاب «تفسیر هایدگر بر هگل» (برنده جایزه کتاب فصل) شد تا کتاب «مسائل اساسی پدیدار شناسی» را به نقد و بررسی نشینند. نشستی که کاملاً تخصصی برگزار شد.

در ابتدای این نشست ضیاء شهابی به سیر فکری هایدگر در این درسگفتارها اشاره کرد و آنها را در سه بخش نشاند. به زعم او، هایدگر در این مباحث کوشیده ‌است نخست بحثی «پدیدارشناسانه – نقادانه» در باب وجود ارائه‌‌ کند. در ادامه پرسش‌هایی «هستی شناسانه» را پیش بکشد و سرانجام در بخش سوم به روشی علمی در باب هستی‌شناسی برسد. دکتر بهشتی دیگر سخنران این نشست، زیر بار ترجمه چنین اثری رفتن را منوط به داشتن همتی بلند و جدی دانست و بر این باور است که گاه خود آلمانی زبان‌ها نیز در درک و فهم آرا هایدگر مشکل دارند. استاد فلسفه دانشگاه تهران با بیان اینکه فلسفه برای هایدگر، هستی‌شناسی عام پدیدارشناسانه است، گفت: «فهم و تعریف هایدگر از فلسفه باعث شده مسائل بنیادین برای او مهم‌شود و از این جهت است که نقطه عزیمت خود را هرمنوتیک دازاین قرار داده‌است» از این رو، این کتاب را از آن جهت که شیوه مواجهه را با پرسش‌ از معنای هستی تبیین می‌کند، قابل تأمل دانست. وی همچنین با‌وجود اینکه به دشواری ترجمه این اثر اذعان داشت اما بر این باور است که گاه مترجم برای حفظ فارسی سره، فهم مسائل را دشوار می‌کند. شمس‌الملوک مصطفوی، هایدگر را در سنت پدیدارشناسی نشاند و معتقد است که هایدگر در بحث پدیدارشناسی ابتدا از هوسرل تبعیت می‌کند اما در ادامه از «پدیدارشناسی آگاهی» که مدنظر هوسرل است، فاصله گرفته و به سمت «پدیدار‌شناسی وجود» متمایل می‌شود. در واقع به زعم او، هایدگر دقیقاً از جایی شروع می‌کند که هوسرل آن را به حالت تعلیق درمی‌آورد و آن بحث از وجود است. او بحث از پدیدارشناسی وجود را در کتاب «وجود و زمان» در پی می‌گیرد اما آن را ناتمام باقی می‌گذارد. دکتر محمدزارع شیرین کندی، عضو هیأت علمی بنیاد دانشنامه جهان اسلام، دلایل دشواری ترجمه آثار هایدگر را دشواری فهمیدن هایدگر دانست و افزود: «پیچیدگی متون هایدگر به این دلیل است که وی تمام تحولات اروپا مانند رنسانس و فلسفه‌های قرن نوزدهم را در آثار خود بررسی کرده است. از این رو، هر عبارتی که هایدگر در آثار خود به کار می‌برد، از اندیشه‌ای حکایت می‌کند» وی بر این باور است که تنها کسی می‌تواند به ترجمه آثار هایدگر بپردازد که با اندیشه‌های او همدل باشد و در کنار این همدلی به تاریخ فلسفه غرب آشنایی کامل داشته ‌باشد. این نشست تخصصی و سنگین در حالی به پایان رسید که سؤالات بسیاری را در ذهن حضار ایجاد کرده‌ بود که به دلیل ضیق وقت فرصتی برای طرح آن فراهم نشد.