پنجشنبه ۲۵ ارديبهشت ۱۴۰۴ - 2025 May 15 
برنامه‌های ماهواره به دليل نياز بالاي جامعه به دريافت اطلاعات، اخبار، سرگرمي و...خيلي زود جاي خود را در بين خانواده‌های ایرانی باز كرده است و در هر خانواده از كوچك و بزرگ بيننده‌اي دارد كه در ساعات مختلف شبانه روز پاي آن مي‌نشينند و به تبع آن خواسته یا ناخواسته تجملات زیادی بر خانواده تحمیل می‌شود.
شعار سال: بسیاری از جامعه شناسان فرهنگی ارتباط بسیار تنگاتنگی را مابین تماشاي سريال‌هاي ماهواره‌ای با تغییر سبك زندگی جامعه ایرانی و اسلامی عنوان می‌کنند.
يعني رسانه به عنوان يك منبع قوی مي‌تواند در نحوه زندگي انسان‌ها مانند شیوه لباس پوشیدن، چیدمان منزل ، آداب معاشرت و... تاثيرگذار باشد.
با توجه به این که رسانه‌هايي همچون اينترنت و ماهواره بر جهاني سازي تاكيد مي‌كنند بايد گفت با استفاده از اين رسانه‌ها قلمروهاي متعلق به كشورها ديگرحد و مرز تعريف شده‌اي ندارد و جهاني سازي در ابعاد اقتصادی، سياسي و فرهنگي سيطره خود را بر كشورها مستولي مي‌كند و شايد مهم ترين بعد جهاني سازي در حوزه و حيطه فرهنگ جوامع است.
امروزه با ظهور و گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، شهروندان با طیف گسترده‌ای از انتخاب‌ها مواجه هستند و تنوع گزینش باعث شده است که دنیای مدرن نیز تولیدات خود را با خواسته‌ها و سلایق آنها مطابقت دهد.
هر فرد با مراجع مختلف و متنوعی برخوردار است که هر کدام ارزش‌های خاص و سبک زندگی خاصی را ترویج می‌کنند.
سیده محبوبه موسوی، جامعه شناس فرهنگی در گفت‌وگو با ایکنا معتقد است: در مرحله اول اجتماعي كه انسان‌ها در آن زندگي مي‌كنند و در مرحله دوم رسانه‌ها تشکیل دهنده سبک زندگی افراد است. در واقع می توان گفت رسانه‌ها در جوامع ذائقه و سلیقه مخاطبان را عوض کرده و آنها را با خود همسو می‌کنند.
وی افزود: در این میان رسانه ماهواره به عنوان یک ابر رسانه با همه توان اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برای در اختیار گرفتن همه چشم‌ها، گوش‌ها و زبان‌ها می‌کوشند تا دنیا را آن گونه که خود می‌خواهند نشان دهند و وقتی در این کار موفق شدند با رواج مصرف گرایی و تجمل گرایی شهروندان را به سوی خود جلب می کنند.
موسوی ادامه داد: جلب و جذب شدن شهروندان به سوی کمپانی‌های تولید کننده محصولات باعث می‌شود که روز به روز بی توجهی به فرهنگ خودی شیوع یافته و افراد فرهنگ خود را در مقابل فرهنگ بیگانه از دست بدهند.
جامعه شناس فرهنگی ادامه داد: وقتی در سریال‌های ماهواره‌ای ستاره‌های سینما و سلبریتی‌ها از یک نوع لباس و کالای خاصی استفاده می کنند و با شوهای متنوع و جذاب آن را ارائه می کنند در نتیجه جوانان هم که مشتاق و علاقه مند این نوع فرهنگ هستند در مقابل آنها زود تغییر عقیده می‌دهند.
وی معتقد است: سبك زندگي تجملاتی که مهم ترین علامت آن استفاده از کالاهای لوکس و غیر ضروری در زندگی است روز به روزی به فاصله طبقاتی در جامعه منجر شده و باعث گسست نسل‌ها نیز می‌شود.
موسوی با اشاره به رابطه تنگاتنگ رسانه تلویزیون و تجارت خاطرنشان کرد: تولیدکنندگان کالاهای لوکس و تجملاتی می‌دانند که تلویزیون به دلیل ظرفیت‌های بالای خود در شکل دهی به ارزش‌ها و هنجارها و حتی سبک زندگی بسیاری از مردم دنیا، آثار تأمل برانگیزی دارد. در نتیجه با صرف هزینه‌های هنگفت و سرسام آور اعتبارات زیادی را در جهت تبلیغات انواع محصولات لوکس صرف می کنند تا از شبکه‌های مختلف ماهواره ای تبلیغ شود و به همین منظور نقش تبلیغات در سریال‌های ماهواره ای از لحاظ اقتصادی پررنگ‌تر شده است.
با راه‌اندازی تلویزیون‌های ماهواره‌ای، تبلیغات، سرتاسر دنیا را فراگرفته و تکنولوژی تلویزیون‌های ماهواره‌ای و دیگر رسانه‌های جدید، فرهنگ‌های ملی را از هم می‌پاشند و این ارتباط متقاطع، به هر حال تهدیدی است برای هویت ملی که حکومت‌ها برای مقاصد شخصی خود، سعی درحفظ و انتشار آن دارند.
اعیانی بودن منزل مسکونی، زندگی درخانه اجاره اما مرفه ، تزئین دکورمنزل با لوازم لوکس، کسب عزت و اعتبار با سوارشدن به خودرو گرانقیمت، خرید لوازم جدید برای خانه و تمایل به نشان دادن آن به اطرافیان، خرید لباس‌های مارکدا ، از جمله رفتارهای تجملاتی که این جامعه شناس به آن اشاره می‌کند.
جامعه شناس فرهنگی با اشاره به نتایج تحقیقاتی که در دانشگاه‌های مختلف در مورد رابطه تماشای سریال‌های ماهواره‌ای با افزایش تجمل گرایی می‌گوید: دردانشگاه‌های مختلف دانشجویان زیادی در این زمینه تحقیقات گسترده‌ای انجام داده‌اند و به جرات می‌توان گفت هر چقدر میزان تماشای سریال‌های ماهواره‌ای خارجی افزایش یابد به همان اندازه میزان تجمل گرایی در بین شهروندان و مخصوصا زنان جامعه افزایش پیدا می کند.
وی معتقد است: در اثر افزایش تجملات در جامعه افزایش مصرف گرایی و مد گرایی و استقبال از مدهای روز بیشتر می‌شود و در واقع زنان و دختران خیال می‌کنند با مصرف کالاهای تبلیغ شده می‌توان به هر آن چیزی که در رسانه‌ها اعلام می شود دسترسی پیدا کرد. در حالی که رسانه‌ها نمود واقعی ان کالا و محصول را به درستی در معرض دید عموم قرار نمی دهند.
موسوی ادامه داد: تبلیغات رسانه‌ای در واقع نوعی به استثمار کشیدن ذهن‌ها و افکار است تا بتوانند در سایه آن اقتصاد و تجارت کشورهای پیشرفته را توسعه داده و کشورهای کمتر توسعه یافته را همچنان در عقب ماندگی نگه دارند.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازخبرگزاری بین المللی قرآن ، تاریخ انتشار 19آذر 96، کدمطلب:۳۶۷۱۰۲۰، www.ikna.ir
برگزیده ها