شنبه ۱۶ تير ۱۴۰۳ - 
در گفتگو با صادق حقیقت؛
تفاوت روشنفکری دینی و نواندیشی دینی در این است که روشنفکران دینی، چون عقل متجددانه را حجت می‌دانند نیازی به اجتهاد به شکل حوزوی ندارند، اما نواندیشان دینی در گفتمان اصولگرایی معتقدند که اجتهاد ابزار فهم است بنابراین اگر من می‌گویم که جهاد ابتدایی در اسلام وجود ندارد طبق صناعت فقه باید استدلال کند که چرا وجود ندارد.
کد خبر: ۳۶۷۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۵
ریچارد داوکینز و پندار خدا
یکی از جریان‌های فکری معاصر که در محافل دانشگاهی و روشنفکری جهان بسیار تأثیرگذار بوده و در گسترۀ وسیعی تبلیغ و ترویج می‌شود جریان موسوم به “الحاد نوین” یا “خداناباوری جدید” یا “اتئیسم نو” است. در آغاز لازم است به تاریخچۀ این تفکر “بی‌خدایی جدید” (New Atheism) اشاره شود تا باب آشنایی با این جریان فلسفی- الهیاتی (و در واقع ضد الهیاتی و ضد دینی) هر چه بیشتر گشوده گردد و به فهمی درست از ان نایل آییم.
کد خبر: ۳۶۶۶۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
رسالت نبوغ:
مراد من از این نوشته کوتاه، بررسی همه جانبه و جانانه دیدگاه مهم، ارزشمند و متفاوت ویتگنشتاین در باب فلسفه و فیلسوف نیست. در این نوشتار تنها نمونه‌هایی از چگونگی نگاه او به فلسفه و فیلسوف بیان شده است. باری، ویتگنشتاین از آبرودهندگان به فلسفه در قرن بیستم است. بسیاری از فقرات نوشته‌های او زبانزد فیلسوفان بزرگ است. ویتگنشتاین فیلسوف امید و نومیدی، شکست و پیروزی و جنگ و صلح است، کوله بار فلسفه‌اش آکنده از میراث تجربه‌های شخصی‌اش است. اوج‌های جاودانه او در فلسفه‌ورزی‌اش برای قرن‌ها مورد بحث و گفتگو میان اهالی فلسفه خواهد بود.
کد خبر: ۳۶۶۶۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
مهم‌ترین کتابهای خلیل کدامند؟
خلیل درباره نواندیشان و تجددخواهانی همچون سیدجمال الدین اسدآبادی، محمد عبده، حسن العطار و رفاعه طهطاوی معتقد بود که گرچه تلاش‌های این افراد ستودنی است، اما رویکردشان به متون مقدس چندان تفاوتی با سلفی‌های سنتی ندارد. تجددخواهی آنان سطحی، کم مایه و بدون مراجعه انتقادی به متون مقدس بود و برای اثبات مدعای خودشان یا گزینشی عمل می‌کردند و یا متن مقدس را با زحمت به نفع خود تأویل می‌نمودند در حالی که تأویل و تفسیرشان منطبق بر دانش زبانی دقیقی نبود. مانند تفسیر محمد عبده از جن و ملائک که با دانش زبانی همخوانی نداشت. خلیل، اما رویکرد خودش را مبتنی بر مراجعه انتقادی به نص مقدس و شکستن هیمنه متن مقدس و سیطره شخصیت‌های شبه اسطوره‌ای بر عقل و خرد می‌داند.
کد خبر: ۳۶۶۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
سیدمصطفی محقّق داماد؛
آنچه در پی می‌آید، سحنرانی آیت الله آقای دکتر سیدمصطفی محقق داماد عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در مدرسه عالی شهیدمطهری است که به مناسبت روز جهانی فلسفه (۱۹ آبان ۱۴۰۰) ایراد شده است.
کد خبر: ۳۶۵۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
لزوم آموزش درباره احساسات کودکان
بسیاری از مشکلات روحی بزرگسالان ریشه در کودکی و چگونگی ابراز احساسات در کودکی دارد. والدین ما در تربیت فرزند اشتباهاتی کرده‌اند؛ اما مشکل اصلی فقدان آموزش و سواد در خصوص احساسات و عکس‌العمل نشان دادن به عواطف کودکان است. والدین آموزش ندیده‌اند که در مقابل احساسات کودک چه رفتاری نشان دهند و چگونه با او همدردی کنند.
کد خبر: ۳۶۵۲۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۴
اندیشه آیت‌الله سیستانی؛
در اندیشه آیت‌الله سیستانی، شریعت تفصیل عقل است. بنا بر این نقش پیامبران را پنددهی، یادآوری و همچنین زدودن غبار از فطرت انسان دانسته و شرایع را نیز تبیین کننده قانون فطری می‌داند. قانونی که حقوق‌دانان آن را قانون طبیعی نامیده‌اند و آیت‌الله سیستانی به آن «قانون فطری» می‌گوید.
کد خبر: ۳۶۴۴۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵
موضعی پدیدارشناسی؛
زیست چندفرهنگی و چندمنبعی را پیشه کردن؛ ذهن و روان را برای پذیرش تجارب و فضا‌های جدید، آماده و پذیرا کردن؛ به سختی‌ها و مصائبِ حیات، نگاه گذران داشتن؛ و نگاه «طولی» به فرهنگ‌ها و جوامع را رها کردن؛ و از مقایسه شرایط موجود فعلی با شرایط مطلوب پیشین دست کشیدن. با این تدابیر می‌توان ضربات مهاجرت را مهار یا کمینه کرد و اجازه نداد سختی‌های بزرگترین تصمیم هر فرد در زندگی او را با پرسش‌ها و بحران‌های وجودشناسیک روبرو سازد.
کد خبر: ۳۶۴۴۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵
قرآن پژوه و دین پژوه برجسته شیعی لبنانی؛
پروفسور ایوب در موضوع تکثرگرایی دینی تحت تاثیر آیت الله سیدمحمود طالقانی بود و در سخنرانی‌ای که در ۱۹۹۸ در دانشگاه ارتدکس بلمند لبنان القا کرد پس از اشاره به تفاسیر علمای سنی و شیعه از آیات ۱۲۳ و ۱۲۴سوره نساء با بیانی شورمندانه به سراغ سیدمحمود طالقانی می‌رود و می‌گوید اکنون می‌خواهم به سراغ مفسری ایرانی و شیعی بروم که چندان شناخته نیست، اما از ژرف اندیش‌ترین مفسران قرآن است و این آیه را به گونه‌ای متفاوت تفسیر کرده است.
کد خبر: ۳۶۴۴۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵
یادداشت
تحقیقات نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۱ تعداد افرادی که از شغلشان استعفا داده‌اند یا در آیندۀ نزدیک قرار است استعفا بدهند، بی‌سابقه بوده است. با این مقدمه، سوال اینجاست که چگونه می‌توان میان کار کردن و زندگی کردن تناسب ایجاد کرد؟ برای پیدا کردن نسبت میان شغل و زندگی باید اول از همه مشخص کنیم که هدفمان از کار کردن چیست؛ شاید شغل منبعی است برای خوشحالی ما؛ منبعی که معمولاً از نظرمان پنهان است؛ و ظاهراً در همه‌گیری کرونا اهمیتش بیش از پیش نمایان شده است. شغل یکی از بخش‌های هویت‌بخش شخصیت ماست و به احساس خوشبختی ما ارتباط مستقیم دارد. اگر از خودتان بپرسید چه کسی هستید، در بخشی از پاسخ، خودتان را با شغلی که دارید تعریف می‌کنید.
کد خبر: ۳۶۴۲۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۲
استارتاپ اسلامی؛
خدمات اپلیکیشن Shezlong در بستری برای ارائه روان‌درمانی آنلاین ارائه شده و برای هر کسی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که سلامت روان خود را در خطر می‌بیند، قابل استفاده است. این خدمات از طریق جلسات درمانی ویدئوکنفرانس و چت‌روم‌های آنلاین ارائه می‌شود.
کد خبر: ۳۶۳۸۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۸
مجید مرادی؛
در روز پنجشنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۰ دکتر حسن حنفی (۱۹۳۵-۲۰۲۱) چشم بر جهان فروبست. در جریان سفری که در سال ۱۳۷۸ به مصر داشتم نخستین بار در دفتر کارش در دانشکده فلسفه دانشگاه قاهره با او دیدار کردم و سپس در سال ۱۳۹۰ در بیروت و زمانی که به دعوت انستیتوی آلمانی مطالعات شرقی برای بزرگداشت اقبال لاهوری به لبنان آمد و در تالار یونسکو سخنرانی به یادماندنی‌ای در باره اقبال کرد و روز بعد در انستیتوی مطالعات شرقی سخنرانی‌ای در جمع پژوهشگران کرد و در آن جا از شاگردش نصر حامد ابوزید یاد کرد و گفت که او شهید شتابزدگی اش شد و نباید چنین می‌کرد.
کد خبر: ۳۶۳۳۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۲
مرتضی کریمی‌نیا؛
در مطالعات تفسیری با پرسش‌های مختلفی مواجه‌ایم: چرا قرآن یا هر کتاب محوری دیگر نیازمند تفسیر شده است؟ نخستین دغدغه‌های تفسیری متوجه کدام بخش‌های متن قرآنی شد؟ نخستین گونه‌ها و رویکرد‌های تفسیری به ترتیب پیدایش چه بودند؟ ابزار‌ها و روش‌های تفسیری سه قرن نخست در تفسیر قرآن چه بود؟ در پاسخ هیچ کدام از این پرسش‌ها نمی‌توان گفت: «واضح و مبرهن است که …»، زیرا هیچ امری بدون نیاز بدان واقع نمی‌شود و هیچ واقعه‌ای بدون علت روی نمی‌دهد.
کد خبر: ۳۶۳۳۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۲
منحنی اخلاق در حوزه سیاست؛
در طول زمان، در منحنی زوالِ اخلاق و فضیلت در حوزه سیاست قرار گرفتیم و در این ۴۱ سال، نموداری از زوال اخلاق و فضیلت و دوری از مسیر سعادت را شاهد بوده‌ایم.
کد خبر: ۳۶۲۹۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۸
فقه پژوهی و نواندیشی دینی؛
سروش دباغ: اثر پیش رو، متضمنِ جستار‌هایی است که طیِ نه سال گذشته، درباره نسبت میان اخلاق و احکام فقهی اجتماعی نگاشته و در ترازوی اخلاق توزین کرده‌ام.
کد خبر: ۳۶۲۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۸
علی شیروانی؛
روزی در کتابفروشی اشراق که به انتشار و فروش کتابهای فلسفی و عرفانی اختصاص داشت و بعدها نیز مجموعه دروس شرح اشارات استاد علامه حسن زاده آملی را در یازده جلد منتشر کرد علامه حسن زاده را دیدار کردم.
کد خبر: ۳۶۱۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۵
احمد پاکتچی؛
نسبت فقه و اخلاق، نه تنها از دیرباز محل تأمل عالمان دینی بوده و ذهن آنان را مشغول ساخته است، بلکه در شرایط امروز، به دلیل تحولات اجتماعی و فرهنگی گسترده در زندگی بشر و تغییرات رخ داده در سبک زندگی، نیاز حس شده به توسعه‌ی فقه و نیاز به پاسداشت از جایگاه اخلاق در حیات اجتماعی، بازنگری در این مسئله ضرورتی افزون یافته است.
کد خبر: ۳۶۱۹۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۵
آمالیا هولست؛
هولست هنگام نوشتن کتابش از موانع تحصیل زنان به شدت ناامید شده بود و به همین دلیل، کتابش را با نام واقعی خود منتشر کرد. ادعای اصلی کتاب او این است که اهداف عصر روشنگری هرگز حاصل نخواهند شد مگر اینکه مردان بر سر راه ما زنان مانع نسازند بلکه با مهربانی به ما کمک کنند تا در کنار آن‌ها از نردبان بالا رویم.
کد خبر: ۳۶۱۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۱
نعیمه پورمحمدی:
«دین‌پژوهیِ معلولیت‌نگر» شاخه‌ای از دین پژوهی است که به ارزیابی نقادانه سنت‌های دینی و علوم دینی از چشم‌انداز «مطالعات جدید معلولیت» می‌پردازد. در این نشست، من با نقطه‌نظرِ مطالعات معلولیت، مجموعه علوم اسلامی از جمله کلام، فلسفه، حدیث، فقه، عرفان، تصوف، رجال، تفسیر قرآن و تاریخ اسلام را از نظر می‌گذرانم. وقتی از زاویۀ مطالعات جدید معلولیت به علوم اسلامی نگاه کنیم، پاره‌ای از علوم اسلامی، همچون کلام و فلسفه و حدیث و فقه را نیازمند بازنگری جدی خواهیم دانست و همزمان در پاره‌ای دیگر از علوم اسلامی همچون عرفان و تصوف و آیات قرآن کریم و رجال وتاریخ و سیره، امکان‌های نویدبخشی برای تولید «علوم اسلامی معلولیت‌نگر» بازخواهیم یافت.
کد خبر: ۳۶۰۸۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۵
کتاب «الرسالة الثانیة من الاسلام»؛
محمود محمد طه معتقد است در دوران معاصر رسالت فرعی اسلام جوابگو نیست و باید شریعتی نو مبتنی بر رسالت اصلی اسلام ایجاد شود. طه در مهم‌ترین کتابش «الرساله الثانیه من الاسلام» (۱۹۶۷) این مفهوم را توضیح داده است. مسئلۀ اصلی این کتاب، مانند بسیاری از ایده‌های همزمان با آن، نحوۀ مواجهۀ اسلام با جامعۀ مدرن و مفاهیم و ارزش‌های جدید است،
کد خبر: ۳۶۰۶۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۳