شعارسال : سرشماری سال 1390 جمعیت آذربایجان شرقی نشان می دهد که جمعیت استان در آن سال سه میلیون و 724 هزار و 620 نفر بوده که در این مدت این رقم از سه میلیون و 800 هزار نفر فراتر رفته است.

اما آنچه در این آمار قابل تامل است، جمعیت 262 هزار و 891 هزار نفری بالای 65 سال است که حدود 7 درصد کل جمعیت استان را تشکیل می دهد.

از سوی دیگر بررسی آمار سرشماری 1390 آذربایجان شرقی حاکی از این واقعیت است که 110 هزار نفر از جمعیت سالمند استان بالای 75 سال دارند.

تحلیل این نتایج نشان می دهد که جمعیت سالمند آذربایجان شرقی و تبریز در سال 1390 در مقایسه با سال 1385 افزایش قابل ملاحظه ای یافته است به نحوی که جمعیت استان در این پنج حدود 100 هزار نفر افزایش پیدا کرده که 40 هزار نفر از آنان را جمعیت بالای 65 سال تشکیل می دهد.

با این روند انتظار می رود آمار جمعیت سالمند آذربایجان شرقی در سال 1395 از مرز 300 هزار نفر عبور کند که معادل 10 درصد کل جمعیت استان بوده و نشانه به صدا درآمدن زنگ خطر پیری جمعیت در این خطه از کشورمان است.

بدیهی است تبریز به عنوان قلب تپنده آذربایجان شرقی نیز از این قاعده مستثنی نیست و پیش بینی می شود آمار جمعیت سالمند آن در سال 1395 نزدیک به 150 هزار نفر باشد.

نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده درباره بافت جمعیتی آذربایجان شرقی از منظر هرم سنی نشان می دهد که هر روز به جمعیت سالمند استان افزوده می شود که ناشی از عوامل متعددی مانند افزایش سن امید به زندگی افراد و کاهش زاد و ولد در استان می باشد.

تحولات جمعیتی پیش رو نشان می دهد که ادامه این روند موجب می شود تا 25 سال آینده نزدیک به 15 درصد جمعیت آذربایجان شرقی را سالمندان تشکیل دهند.

کارشناسان مسایل اجتماعی با اشاره به تغییر اصل توسعه جوامع از ذخایر زیرزمینی به نیروی انسانی بالنده و آموزش دیده می گویند که پیری جمعیت و جایگزین نشدن آن با نسل جوان یا کندی این رویکرد می تواند اجتماعات بشری را با خطر انقراض و عقب ماندگی مضاعف مواجه کند.

از این منظر آذربایجان شرقی نیز که در دهه 1360 و اوایل دهه بعدی از آن رشد جمعیت بالای 4 درصدی را تجربه کرد، امروز با تهدیدی به نام پیری جمعیت و تبعات جبران ناپذیر آن روبرور است که در صورت ادامه می تواند چرخ های توسعه این خطه از کشورمان را از حرکت بازدارد.

هر چند پیر شدن جمعیت از زاویه بالا رفتن سن امید به زندگی، ارتقای سطح رفاه و افزایش شاخص خدمات بهداشتی، امتیاز مثبتی تلقی می شود، اما از دیگر سو هر گونه سستی در اتخاذ تدابیر تشویقی برای افزایش جمعیت به معنای رشد زاد و ولد و جایگزین شدن جمعیت پیر با جمعیت جوان می تواند این استان صنعتی را با خلاء نیروی انسانی مولد و خلاق مواجه کند.

علاوه بر این پیری نامتوازن جمعیت می تواند هزینه های تامین رفاه این قشر از جمعیت را به شکلی نجومی بالا برد و پر نشدن جای خالی آنان توسط نیروی کار فعال نیز می تواند هزینه های مضاعف بودجه ای را بر دولت تحمیل کند.

ارشدزاده خاطرنشان کرد: هم اکنون حدود 700 تخت خالی در مراکز نگهداری سالمندان استان وجود دارد و آماده پذیرش سالمندان هستیم.

کارشناسان مسایل جمعیت در تبیین چرایی پیری جمعیت آذربایجان شرقی می گویند که کاهش آمار ازدواج، افزایش طلاق و کاهش زاد و ولد از جمله متغیرهای تاثیرگذار در تند شدن ضرباهنگ پیری جمعیت استان است که باید با تکیه بر شیوه های علمی، کاری برای آن شود.

جعفری آذر با بیان اینکه در شش ماه نخست امسال شاهد کاهش 4.5 درصدی فوت ، 7.6 درصدی ازدواج و 5.6 درصدی طلاق در استان نسبت به مدت مشابه پارسال بودیم، به طور ضمنی به رشد شاخص های پیری جمعیت در آذربایجان شرقی اشاره می کند.

تک فرزندی از دیگر نمودهای عینی پیری جمعیت در آذربایجان شرقی است که می تواند به تغییر ساختارهای فرهنگی و اجتماعی در استان به ویژه تبریز مرکز آن منجر شود.

با توجه به اینکه 45 درصد از جمعیت بیش از سه میلیون و 800 هزار نفری آذربایجان شرقی و سه درصد جمعیت کشور در تبریز هستند، تغییرات جمعیتی در این کلان شهر، نقش چشمگیری در تحولات مربوط به جمعیت استان دارد.

اکبر پورفتحی، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات استانداری آذربایجان شرقی با اشاره به سرشماری تبریز در سال 1390 معتقد است در شهر تبریز خانواده های یک و دو نفره افزایش یافته و در مقابل خانواده های 5 و 6 نفره کاهش یافته است.

پورفتحی می گوید: در آخرین سرشماری جمعیت شهری افزایش یافته و ساختار اجتماعی و فرهنگی در شهرها و روستاهای استان تغییر یافته است.

پورفتحی ادامه داد: 45 درصد جمعیت استان در تبریز مستقر و جمعیت تبریز به سمت پیر شدن در حال حرکت است و شهر تبریز شاهد جمعیت سالمندی در میان کلانشهرها خواهد بود.

در نهایت می توان گفت که آذربایجان شرقی با معضلی به نام پیر شدن جمعیت مواجه است که برون رفت از آن نیازمند اتخاذ راهکارهای علمی و عملی و اعطای مشوق های کارآمد به جوانان برای تشکیل خانواده و خانواده ها برای افزایش زاد و ولد است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از تبریز فردا ، تاریخ انتشار چهارشنبه 22 مهر 1394 ، کد مطلب : 60 : www.tabrizefarda.com