شعار سال: فعالیت در بخش کشاورزی به علت اتکای زیاد به طبیعت و وابستگی آن به عوامل و شرایط جوی و محیطی، فعالیتی همراه با ریسک محسوب می‌شود و تولیدکنندگان این بخش همواره با خسارات ناشی از بروز حوادث قهری و بلایای طبیعی روبه‌رویند و زندگی اقتصادی آن‌ها در معرض خطرات جدی قرار دارد، به طوری که این امر موجب می‌شود کشاورزان و دامداران همواره نگران بازپرداخت هزینه‌های مختلف تولید و حتی هزینه‌های ضروری زندگی و معاش خود باشند. از این‌رو بقا و دوام فعالیت‌های تولیدی در این بخش نیازمند حمایت‌های جدی از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران این بخش است. در بین سیاست‌های مختلف حمایتی، بیمه محصولات کشاورزی به عنوان راه حل مفید و مناسب جهت مقابله با این خطرات همواره مورد توجه و تأکید بوده است. بیمه محصولات کشاورزی به کشاورزان کمک می‌کند تا به منظور کاهش ریسک، بهترین برنامه‌های مدیریتی و استراتژی‌های پایدار را به کار ببرند. باا ین حال سازکار بیمه در کشور ما با چالش‌هایی مواجه است که آن‌ها را با کارشناسان و مسئولان به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

برای توسعه صنعت بیمه باید از نظام فکری کشاورزان استفاده کنیم

ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف‌آباد، تیران و کرون در مجلس شورای اسلامی، گفت: به دلیل پرداخت نکردن غرامت‌ها بیمه محصولات کشاورزی تأثیری در توسعه این بخش ندارد و کسی هم از آن استقبال نمی‌کند. نماینده مردم نجف‌آباد، تیران و کرون در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: باید بانک اطلاعات کشاورزی و کشت و کار محصولات را راه بیندازیم. حالا که دولت بودجه لازم را ندارد، باید هزینه‌ها را کمتر کرده و از نظام فکری کشاورزان نیز استفاده کنیم. بانک اطلاعاتی باید تقویت شود و فقط محصولات مورد نیاز تولید شوند و از کشت محصولاتی که نیازی به آن‌ها نداریم، خودداری کنیم. مثلاً به جای دورریز سیبی که امسال داشتیم، می‌شد به مردم طرز تهیه سرکه سیب را آموزش داد که خواهان زیادی در دنیا دارد و درست کردن آن به‌راحتی امکان‌پذیر است؛ یا مثلاً امسال تولید هندوانه به‌قدری زیاد بود که آن را جلوی احشام ریختند. ترابی برای ترغیب کشاورزان به بیمه‌کردن محصولات خود، گفت: باید یک بانک اعتباری داشته باشیم که نیاز زیادی به خرج‌کرد مالی نداشته باشد و در حال حاضر با بیمه محصولات کشاورزی فقط اعتماد کشاورزان را سلب می‌کنیم، چون حق بیمه پرداخت می‌کنند، ولی تعداد کمی از آن‌ها می‌توانند غرامت دریافت کنند و این‌گونه می‌شود که اعتمادشان سلب می‌شود. برای بهبود وضعیت صنعت بیمه بهتر است نه پولی دریافت شود و نه پولی داده شود.

مسئولان کمک کنند تا غرامت بیمه کشاورزان به‌موقع پرداخت شود

اصغر سلیمی، نماینده مردم سمیرم و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، نیز گفت: بیمه محصولات کشاورزی در بسیاری از کشورها به نام «بیمه سبز» معروف است و نباید با نگاه سوددهی آن را دید، بلکه یک صنعت استراتژیک است و قطعاً اگر بتوانیم یارانه سبز (همان بیمه محصولات) را در اختیار کشاورزان قرار دهیم، نتیجه بهتری در تولید، صادرات و... خواهیم داشت. نماینده مردم سمیرم عنوان کرد: بخشی از هزینه بیمه محصولات را کشاورز و بخش بیش‌تری را دولت می‌پردازد که اگر در این زمینه کشاورزان اطمینان‌خاطر داشته باشند، قطعاً به فکر تولید مرغوب‌تر و باکیفیت‌تر خواهند بود و نگرانی درباره سرمازدگی، گرمازدگی و وزش بادهای شدید، سیل و غیره نخواهند داشت. سلیمی گفت: اگر مجلس در بودجه سال ۹۷ ردیف اعتباری خاصی را برای بیمه محصولات کشاورزی اختصاص دهد، کشاورزان با فراغت بال و راحت‌تر می‌توانند محصولات خود را بیمه کنند و نگران سرمایه‌شان نخواهند بود، ولی متأسفانه بیمه محصولات کشاورزی در کشور ما نهادینه و بهینه نشده است.

وی در ادامه تأکید کرد: کشاورزی یک امر استراتژیک برای کشورهاست و باید به آن توجه شود و فقط صرفاً سوددهی آن را نباید در نظر گرفت. دولت و مجلس هم باید کمک کنند تا غرامت بیمه کشاورزان به‌موقع پرداخت شود تا آنان با دغدغه کمتری محصولات مرغو‌ب‌تر و باکیفیت‌تر و قابل رقابت تولید کنند. همچنین باید موضوع بازاریابی، صادرات و برند‌سازی محصولات را در اولویت قرار دهیم، زیرا محصولات کشاورزی کشور ما قابلیت‌های برند‌سازی در دنیا را دارند؛ مانند سیب سمیرم، زعفران و... که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید پیگیری‌های لازم را داشته باشند.

بهترین تشویق و ترغیب برای بیمه‌کردن محصولات درست عمل‌کردن است

محمدرضا صباغیان بافقی، نماینده مردم بافق، مهریز و ابرکوه و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، نیز گفت: خشک‌سالی‌های اخیر و تغییرات آب و هوا نیاز کشاورزان به بیمه را بیش‌تر کرده است، ولی متأسفانه شاهد این بوده‌ایم که محصولات بیمه می‌شوند، ولی در زمان بحران بیمه‌ها به خوبی عمل نمی‌کنند. اگر صندوق بیمه کشاورزی ضوابط، توانمندی و مدیریت خوبی داشته باشد، می‌تواند برای کشاورزان مفید باشد.

نماینده مردم بافق، مهریز و ابرکوه اظهار کرد: بهترین تشویق و ترغیب برای کشاورزان درست عمل‌کردن است؛ بدین معنی که پرداخت به‌موقع و کامل غرامت تحت نظارت دولت باعث می‌شود کشاورزان خود محصولاتشان را بیمه کنند، در غیر این‌صورت اثر منفی خواهد داشت. صباغیان بافقی تأکید کرد: به دلیل مشکلات اقتصادی دولت نمی‌تواند سهم خود را به‌موقع پرداخت کند و دیگر این‌که مجلس مصوبه‌ای دارد که در توان دولت نیست و این موضوع باعث می‌شود کشاورزان ما از پرداخت دیر غرامت خود ناراضی باشند.

برای ترغیب کشاورزان به بیمه، باید غرامت آن‌ها به‌موقع پرداخت شود

نادر قاضی‌پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، گفت: بیمه باعث محافظت از اموال می‌شود؛ مانند بیمه کردن خانه و... . قصد کشاورز از بیمه‌کردن این است که سود ببرد؛ البته نه به این منظور که بخواهد از بیمه پول بگیرد. تعداد کالاهای تحت پوشش بیمه در ایران متأسفانه کم است و بعضی محصولات منطقه‌ای است. باید به آن کشاورز اجازه داد تا آن منطقه کشاورزی را بیمه کند، ولی متأسفانه این‌طور نیست. امسال بیمه پول را از کشاورزان گرفت، ولی غرامت آن‌ها را دیر پرداخت کرد و سبب بروز بی‌اعتمادی شد. نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: آدم‌هایی باید در رأس کار باشند که سازمان را دوست داشته و به آن وفادار باشند. انتظار داریم وزارت جهادکشاورزی اولویت اولش تأمین معیشت مردم باشد و در همین راستا تولیدکنندگان برنج، گوشت، قند و شکر، روغن و... باید تحت حمایت قرار گیرند. این محصولات حتماً باید بیمه شوند و به مردم با لطف باید نگاه کرد تا مجبور نشویم دستمان را سوی کشورهای دیگر دراز کنیم و اگر تحریم کردند، آزار نبینیم. قاضی‌پور اظهار کرد: برای ترغیب کشاورزان به بیمه، باید غرامت آن‌ها به‌موقع پرداخت شود. همان‌طور که بیمه‌گذار به‌موقع پول را می‌دهد، انتظار دارد که در مواقع بحران هم خسارت خود را به‌موقع دریافت کند. همچنین هزینه بیمه نباید آن‌قدر زیاد باشد که بیمه‌گذار نتواند آن را پرداخت کند. وی افزود: برای پرداخت به‌موقع سهم دولت، نمایندگان باید از وزیر جهاد کشاورزی بخواهند غرامت‌ها به‌موقع پرداخت شود و سهم مجلس این است که باید این موضوع را در قانون برنامه پنج‌ساله بنویسد و بودجه سنواتی بیاورد.

بیمه‌کردن محصولات کشاورزی الزامی و ثمربخش است

یوسف سجادی، عضو انجمن خرمای استان کرمان و رئیس کمیسیون تخصصی خرمای اتحادیه بنکداران، هم در زمینه بیمه محصولات کشاورزی گفت: بیمه‌کردن محصولات کشاورزی 100 درصد الزامی و ثمربخش است و نظر به بلایای طبیعی که کشور ما در معرض آن قرار دارد، بیمه می‌تواند مأمن قابل قبولی برای کشاورزان باشد. عضو انجمن خرمای استان کرمان افزود: در حوزه تخصصی بنده که خرماست، اخیراً صنعت بیمه دستاوردهای خوبی داشته، ولی هنوز مشکلات زیادی در این سیستم و سازکارش وجود دارد که همین مشکلات اثر مستقیمی روی کشاورز و بازدهی‌اش دارد. همان‌طور که درباره بیمه اتومبیل حق بیمه و غرامت به‌روز تعیین می‌شود و همه‌چیز واضح و روشن است، در بیمه کشاورزی هم باید به همین شیوه اقدام شود. ضمن این‌که در بیمه‌های دیگر، بیمه‌گر حق تعیین سقف بیمه را به بیمه‌گذار می‌دهد، ولی در این بیمه، چنین نیست. سجادی در ادامه بیان داشت: صندوق‌های بیمه کشاورزی همان‌طور که تاریخ پرداخت حق بیمه را مشخص و قطعی می‌کنند، باید تاریخ پرداخت غرامت و مبنای دقیق آن را هم اعلام کنند؛ حال آن‌که غرامت‌های بسیاری پرداخت‌نشده مانده و کشاورزان همچنان چشم‌انتظار هستند و برای دور بعد کشت خود درگیر کمبود بودجه شده‌اند. حتی امسال به کشاورزان اعلام شد درصورت پرداخت حق بیمه سال آینده، غرامت‌های عقب افتاده گذشته پرداخت می‌شود. کشاورزان حق بیمه یک سال بعد را هم پیش‌پرداخت کردند؛ اما هنوز غرامتی دریافت نکرده‌اند. وی تصریح کرد: مهم‌ترین راهکار برای بهبود عملکرد بیمه کشاورزی، افزایش سطح آگاهی کشاورزان است. کشاورز باید دقیقاً به حق خود آگاه باشد و بداند که غرامت به چه مبلغی، در چه بازه زمانی و به چه صورت پرداخت می‌شود. سجادی در انتها به نقش مهم مجلس به عنوان قانون‌گذار در کارآمد شدن صندوق بیمه کشاورزی اشاره کرد و افزود: با توجه به نقش مهم بخش کشاورزی در تولید ملی و ارزآوری، توجه ویژه به آن لازم است؛ به عنوان مثال سالانه یک میلیون و 200 هزار تن خرما تولید می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد با وجود نیاز به شعب حمایتی بیش‌تر، قوانین باید به‌گونه‌ای تصویب و اجرایی شود که صندوق بیمه کارآمدتر شود و کشاورزان از فواید آن بهره‌مند شوند. در این میان نقش مجلس به عنوان یک حلقه گمشده مطرح می‌شود و نبود قوانین درست سبب ناشنیده ماندن درخواست‌های کشاورزان شده است.

وجود صندوق‌های بیمه کشاورزی براساس قانون بهره‌وری لازم است

غلامرضا تقوی، مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان دارویی و قارچ معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی، نیز در مصاحبه با خبرنگار «سبزینه» وجود صندوق‌های بیمه کشاورزی را براساس قانون بهره‌وری لازم دانست و با اشاره به نقش این صندوق‌ها در کاهش ریسک صنعت کشاورزی، به‌ویژه در زمینه محصولات باغی، عملکرد بیمه را به‌طور کلی مثبت ارزیابی کرد. وی افزود: اگر سازکار صندوق‌های بیمه به نحوی بشود که اطمینان لازم را در قشر کشاورز ایجاد کند، با توجه به تهدیدات اقلیمی موجود در کشور ما، استقبال بیش‌تری از بیمه صورت می‌گیرد. درصورتی که موارد شمول بیمه توسعه پیدا کند و مواردی مثل باغ‌های مختلط نیز دقیق‌تر مورد توجه قرار بگیرند و نواقص موجود رفع شود نیز اقبال به صنعت بیمه بیش‌تر خواهد شد؛ به عنوان مثال، پرداخت به‌موقع غرامت‌ها و حمایت بیش‌تر از کشاورز برای شروع مجدد پس از آسیب دیدن از بلایا راهبرد مفیدی است.

مدیر کل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان دارویی و قارچ معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی بیان داشت: مهم‌ترین کاری که صندوق‌های بیمه می‌توانند انجام دهند، پیشگیری از آسیب‌های ناشی از بلایاست؛ مثلاً در محصولات گلخانه‌ای تجهیز سازه و تأسیسات و در باغ‌ها، استفاده از توری‌های ضدتگرگ و استفاده از تجهیزات به‌روز و برپایی ایستگاه‌های هواشناسی بیش‌تر راهگشاست. با توجه به این‌که غرامت محصولات کشاورزی معمولاً مبالغ بالایی را شامل می‌شود و صندوق‌های بیمه از اعتبارات دولتی به‌اندازه و به‌وقت بهره‌مند نمی‌شوند، اگر حتی‌الامکان حق بیمه‌های دریافت شده در صندوق بماند یا در صورت نیاز به خرج‌کردن، تشخیص گلوگاه‌های خطر و سرمایه‌گذاری برای رفع آن‌ها در اولویت باشد، صندوق‌های بیمه از پرداخت‌های دولتی بی‌نیاز یا نسبت به آن کم‌نیاز می‌شوند؛ به عنوان مثال همان‌طور که در بیمه اتومبیل با بررسی الگوی تصادف‌ها، اعتباراتی برای تعبیه سرعت‌گیر یا کاهش شیب جاده یا نصب علائم هشدار تخصیص می‌یابد، با بررسی الگوهای خطر و خسارات قبلی در نواحی مختلف می‌توان اقدام مشابهی صورت داد و از میزان خسارت وارده بر اثر وقوع بلایا کم کرد. تقوی در پایان با اشاره به نقش مهم مجلس در زمینه بیمه کشاورزی تصریح کرد: کمیسیون‌های مربوط به کشاورزی، با توجیه نمایندگان و دیگر کمیسیون‌ها می‌توانند اعتبار تخصیص یافته به بخش کشاورزی را افزایش دهند و پرداخت به‌موقع آن را به صاحبان صنعت کشاورزی مدیریت کنند.

صندوق بیمه محصولات کشاورزی باعث ایجاد امنیت شغلی بین کشاورزان می‌شود

محمد معلم، رئیس اتحادیه آبزیان خوزستان، هم بیمه را پوشش مناسبی برای بخش کشاورزی برشمرد و افزود: عملکرد مناسب صندوق بیمه محصولات کشاورزی باعث ایجاد امنیت شغلی بین کشاورزان می‌شود و در این زمینه بسیار مفید و موثر خواهد بود. وی بیان داشت: صندوق بیمه کشاورزی وقتی شروع به کار کرد، در سال‌های اول پوشش حمایتی بهتری داشت، ولی در سال‌های اخیر عملکرد ضعیف‌تری از خود نشان داده و حتی نمی‌تواند مزارعی که در معرض ریسک بالایی قرار دارند، تحت حمایت بگیرد، که این خود برای کشاورز بسیار دلسرد‌کننده است؛ ضمن این‌که تأخیر در پرداخت غرامت آسیب‌دیدگان حتی به یک یا چند سال رسیده است، که این خود باعث می‌شود آسیب‌های سنگین‌تری به کشاورز وارد شود و عملاً از ادامه تولید باز بماند. مشکل دیگری که خودنمایی می‌کند، این است که اخیراً حق بیمه‌ها افزایش پیدا کرده، درحالی‌که میزان غرامت‌ها به نسبت کاهش یافته است. به این صورت که کشاورز خودش 30 درصد از سهم بیمه را پرداخت می‌کند و دولت 70 درصد مابقی را برعهده دارد، ولی مبلغی که به کشاورز پس از وقوع حادثه بابت غرامت اعلام می‌شود، حتی کم‌تر از 30 درصد خودش است که آن هم هنوز پرداخت نشده. معلم تصریح کرد: صندوق بیمه کشاورزی هنوز موفق به وصول مطالباتش از دولت نشده و به نظر می‌رسد این صندوق از جانب دولت رها شده و با توجه به این‌که تنها نهاد حمایتی از کشاورز است، باید گفت رها شدن این صندوق از سوی دولت به معنی رها شدن صنعت کشاورزی است. این باعث شده که صندوق بیمه مجبور به عملکرد انتفاعی شود و زمین‌های زراعی پرخطر را مورد حمایت قرار ندهد. رئیس اتحادیه آبزیان خوزستان، نقش مجلس را در این میان به عنوان قانون‌گذار و ناظر حیاتی برشمرد و گفت: مجلس باید به موازات وضع قانون برای صندوق‌های بیمه کشاورزی درباره انجام دقیق تعهدات، برای تخصیص مبلغ مناسب و به‌موقع اعتبارات نیز اقدام عملی صورت دهد.

بیمه باعث می‌شود میزان ریسک تولید‌کننده کاهش یابد

محمدعلی کمالی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی، نیز گفت: بیمه همیشه باعث می‌شود میزان ریسک تولید‌کننده کاهش یابد، زیرا به‌خاطر مشکلاتی که برای دام و طیور وجود دارد (مانند بیماری یا حوادث غیرمترقبه و غیره) سبب می‌شود میزان ریسک بالا رود و بیمه نتواند آن را به‌موقع پرداخت کند. مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران مرغ گوشتی عنوان کرد: صندوق بیمه عملاً تا پارسال مستقل نبود و وابسته به بخش کشاورزی بود. زمانی که حوادث غیرمترقبه پیش می‌آید، خسارت وارد شده به محصولات یا دام و طیور بالا می‌رود که این موضوع باعث می‌شود بیمه نتواند آن را پرداخت کند. این موضوع حائز اهمیت است که کشاورز حق بیمه خود را به‌موقع و بلافاصله پرداخت می‌کند، ولی دولت سهم خود را به‌موقع پرداخت نمی‌کند، به خاطر همین کشاورزان راغب به بیمه‌کردن محصولات خود نیستند. کمالی سروستانی افزود: برای حل این مشکل باید دولت اولویتی قائل شود تا سرمایه کشاورز با نقصان مواجه نشود و باقی بماند. برای ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان باید دولت و صندوق بیمه در پرداخت هزینه‌ها و غرامت‌ها خوش‌قول باشند. وی اظهار کرد: در سال گذشته به بخش طیور (مرغ تخم‌گذار) به دلیل بیماری آنفلوآنزا خسارت زیادی وارد شد که دولت و صندوق بیمه سهم خود را به‌موقع پرداخت نکردند. کمالی سروستانی در پایان اظهار داشت: باید آموزش را توسعه بدهیم و فواید بیمه را گوشزد کنیم و دولت با جدیت در رفع مشکلات صندوق بیمه تلاش کند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 3بهمن 96، کدمطلب:35731، www.sabzineh.org