بازار دلار، پیچیده، رازآلود و تاریک

در هشتمین روز شهریور ماه پارسال بود که ساعت 24 پیش بینی کرد بازار ارز با توفان مواجه خواهدشد .

شعارسال: این پیش بینی درست بود و دولت و بانک مرکزی برای سامان دادن به بازار ارز به بیراهه رفتند و از روش سنتی فروش دلار به قیمت ارزان وبسیار پایین تر از نرخ بازار اقدام کردند. اگرچه هرگز به اطلاع شهروندان نرسید که چه میزان دلار از این مسیر به بازار تزریق شد و ترکیب خریداران چگونه بود و آن دلارها از کجا تامین می شد اما این کار انجام شد و نتیجه ای هم نداشت. در حالی که بانک مرکزی و دولت درک نکردند توفان بزرگ ارز یا همان شورش دلار در روزهای پس از نوروز 1397 درراه است ،این اتفاق اما رخ داد . در آشوب ارزی پدیدار شده، ناگهان نرخ تبدل هر دلارآمریکا ر به ریال ایران با شتابی باورنکردنی به بالای 50 هزارریال رسید . دولت حسن روحانی شاید دربرابر این آشوب ارزی چاره ای جز سرکوب نداشت. این روش سرکوب در همه دوه ها براین پایه بوده است که دولت نرخی را برای خرید و فروش اعلام می می کند و به بازیگران بازار به ویژه بازیگران خرده پا اعلام می گوید خرید و فروش ارز با نرخی بالاتر ازاین نرخ جرم است و قاچاق به حساب می آید و هر فرد حقیقی و حقوقی اقدام به این کار کند مجازات خواهد شد. در حالی که دولت ادعا دارد با این سرکوب ارزی بازار آرام شده است و هر نرخی که اعلام می شود کذب است اما از گوشه و کنار اخبار غیررسمی منتشر می شود که خرید و فروش دلار ادامه دارد و تاقبل از اعلام خروج آمریکا از برجام تا مرز هردلار معادل 7 هزار تومان نیز گزارش شد. روزنامه کیهان از تندروترین رسانه های منتقد دولت تاقبل از داستان خروج ترامپ درتیتر نخست خود از دلار 7200 تومانی نیز خبر داد. حالا برخی اخبار غیررسمی حاکی از رسییدن نرخ تبدیل هردلار به 7500 تومان دارد که البته با تکذیب شدید رییس بانک مرکزی مواجه شده است. درصورتی که همان دلار 7200 تومانی را معیار قرار دهیم یک محاسبه ساده نشان می دهد تفاوت معناداری در اندازه بزرگ 70 درصدی با نرخ رسمی بانک مرکزی دلار دارد. این میزان تفاوت راه را برای پذیرش ریسکی که اندازه آن نامشخص است هموار می کند و دارندگان دلار را به جایی می رساندکه دلار در اختیار خود را با نرخ بازار آزاد به شبکه خریداران که صرافان نیز بخشی از این شبکه هستند به فروش برسانند. اگر معلوم می شد آیا مجازات اعمال شده واقعی برای خریداران و فروشندگان دلار در بازار آزاد چیست شاید بیمی دردلها راه می یافت اما این کارنشده است و معلوم نیست چه اتفاقی می افتد. گروهی از متخصصان و اقتصاددانان باوردارند اگر بانک مرکزی برای خرید دلار با قیمتی بالاتر از قیمت 4200 تومان اقدام کند شاید دارندگان دلارهای کوچک که شمارشان قابل اعتناست راهی برای تبدل دلار به ریال را بیابند و از رو به رو شدن با ریسک اجتناب کنند. هرچه فاصله این نرخ با بازار آزاد کمتر باشد بازار ارز از پیچیدگی و اسرارآمیز شدن خارج می شود. این یک سیاست منطقی اقتصادی است که می تواند شفافیت بازار ارز را تضمین کند واین بازار را از تاریکی که درآن افتاده است نجات دهد. بانک مرکزی نیز با اطلاع رسانی نیرومندتر و سریع تر در باره کارنامه نیما دراین چند روز گذشته به حجم اطلاعات بازار ارز اضافه کند تااز جم پنهانی بودن بازارکاسته شود و این بازار به سوی شفافیت برود. تجربه نشان داده است به میزانی که سرکوب بازار ارز به هردلیل بیشتر و عمیق تر باشد به همان میزان نافرمانی از سیاستهای رسمی بیشتر خواهد شد و برشمار بازیگران پنهان کار افزوده می شود و کنترل نیز سخت تر خواهد شد. درروزها و هفته های آینده برابعاد پیچیدگی و راز آلودگی بازار ارز به دلیل تشدید درگیریهای اقتصادی ایران با آمریکا افزوده خواهد شد و بدترین کاراین است که با دست خود بازار را رازآلود تر و رانتی تر سازیم. انعطاف در قیمت از سوی خریداراصلی یعنی بانکهای دولتی و افزایش رقابت در این بازار یک راه حل موثر است که به نظر می رسد باید دردستور کار قرارگیرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24 ، تاریخ انتشار: 22 اردیبهشت 1397 ، کدخبر: 352791 ، www.saat24.news