شعار سال: ۲۶ دی سال ۱۳۹۵ بود که جوجه یک‌روزه برای نخستین‌بار به تالار نقره‌ای قدم گذاشت. در این روز ۲۰ هزار قطعه جوجه یک‌روزه در تالار فرعی بورس کالای ایران عرضه شد و از آن زمان تاکنون روند عرضه و معاملات این کالای زنده سیر صعودی را طی کرده است. بر اساس آمار سال ۹۶ بورس کالا نیز هفت میلیون و ۶۵۷ هزار عدد جوجه یک‌روزه گوشتی در گروه کشاورزی این بورس مورد معامله قرار گرفت. برای بررسی معامله این محصول در بورس کالا با سعید اصغری‌فرد، رئیس انجمن جوجه یک‌روزه، گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

هدف از عرضه جوجه یک‌روزه در بورس کالای ایران چه بوده است؟ این اتفاق چگونه پیگیری شد و به سرانجام رسید؟

از آن‌جایی که بازار جوجه یک‌روزه تابعی از یک بازار سنتی بود، همواره نیاز به وجود بازاری با مکانیسم کشف قیمت به‌روز و کارآمد احساس می‌شد. از این رو، انجمن جوجه یک‌روزه با مشاهده ‌سازکار مناسب و مکانیسم کشف قیمت در بورس کالا بر آن شد که از این ظرفیت استفاده کند. در واقع این خود ما بودیم که پیشنهاد عرضه جوجه یک‌روزه به بورس کالا را مطرح و امور مربوط به آن را پیگیری کردیم؛ به عبارت دیگر، با توجه به حجم تولید و پتانسیل بالای جوجه یک‌روزه و همچنین ظرفیت‌های بورس کالا برای ساماندهی این بازار، نسبت به عرضه آن در بورس پیش‌قدم شدیم. این اقدام از سال ۹۵ آغاز شد و به مرور با افزایش پذیرش واحد‌های تولیدکننده در بورس کالا بازار این محصول در تالار کشاورزی رونق گرفت. در این میان یکی از بزرگ‌ترین اقدامات ما در این راه، عادت دادن معامله‌گران به سازکار بورس کالاست؛ تولیدکنندگانی که تا دیروز با خرید و فروش مستقیم و تلفن زدن امور خود را به انجام می‌رساندند، حالا باید وارد سیستم فروش جدیدی شوند که خو گرفتن با شرایط آن نیاز به فرهنگ‌سازی و جاانداختن دارد. متأسفانه در کشور ما صنایع مرتبط با بخش کشاورزی اصولاً با بازار‌های مدرن بیگانه بوده‌اند؛ البته بورس کالا نیز عمر خیلی زیادی ندارد و سال‌های سال مکانی برای شکل‌گیری چنین بازاری چه در کشاورزی و چه در سایر بخش‌های تولیدی کشور وجود نداشت. اکنون ۱۰ سال از تأسیس بورس کالا می‌گذرد و این بازار اکنون به بلوغ رسیده است. امروز بازاری داریم که می‌توانیم روی آن حساب باز کنیم و معاملات محصولات مختلف را در یک بستر شفاف و قاعده‌مند به انجام برسانیم. پس باید از این امکان استفاده و شرایط را برای توسعه عرضه محصولات مختلف فراهم کنیم.

چه انگیز‌ه‌ای سبب شد که تولیدکنندگان محصول خود را به بورس بیاورند؟

دو نکته در این مورد حائز اهمیت است؛ یک در امان بودن از نوسانات بازار و دوم اطمینان از بابت تسویه. در واقع بسیاری از تولیدکنندگان حاضرند محصول خود را با قیمت پایه کمتر از نرخ روز در بازار عرضه کنند تا در صورت رقابت با قیمت مناسبی به فروش برود؛ چرا که از یک طرف خیالشان از بابت تسویه راحت است و از سوی دیگر از نوسانات بازار در امان خواهند بود؛ به عبارت دیگر، تولیدکنندگان نسبت به این‌که محصول خود را با قیمت پایه برای فروش بگذارند و رقابت آزاد و معقولی روی آن انجام شود رضایت بیش‌تری دارند تا این‌که بخواهند با قیمت بالاتر، اما نامطمئن کالای خود را به فروش برسانند؛ در یک جمله باید گفت تولیدکنندگان قیمت بازار را به قیمت‌های دستوری ترجیح می‌دهند. در این میان شبکه کارگزاران بورس کالا نیز برای افزایش تقاضا و بازاریابی باید فعالیت بیش‌تری داشته باشند و تشکل‌های مرغداران گوشتی را به سمت بورس کالا هدایت کنند. ناگفته نماند که باید اذعان کرد که حذف واسطه‌ها و دلالان از بازار از دیگر مزایای عرضه جوجه در بورس کالا به شمار می‌رود.

عرضه جوجه یک‌روزه در بورس کالا را از ابتدا تاکنون چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از تیرماه سال گذشته بیش از ۱۰ درصد کل تولید جوجه یک‌روزه کشور در بورس کالا عرضه شده است. از سوی دیگر از ۴۶۰ واحد تولید جوجه‌ یک‌روزه فعال در کشور تاکنون ۱۲۷ واحد تولیدی کد بورسی اخذ کرده‌اند که بیش‌تر آن‌ها از بزرگان این صنعت به شمار می‌روند. این موضوع نشانگر حضور موفق جوجه یک‌روزه در بورس کالا بوده است؛ هر چند با هدف نهایی، یعنی ایجاد یک بازار مستمر و موازی در کنار بازار سنتی فاصله زیادی داریم. در واقع با توجه به این‌که کشف قیمت در بورس کالای ایران به صورت عادلانه و شفاف انجام می‌شود، عرضه کل جوجه یک‌روزه کشور یعنی 100 درصد تولید انجمن در بورس کالای ایران ضرورت دارد و ما در حال رسیدن به این هدف هستیم. در حال حاضر موضوع جدی، ورود متقاضیان برای خرید به بورس کالاست؛ چرا که به دلیل نوپا بودن عرضه گسترده جوجه یک‌روزه در بورس کالا، مقاومت‌هایی از سوی خریداران و مرغداران گوشتی برای ورود به این بازار وجود دارد که به مرور با شفاف‌شدن مزایای بورس برای آن‌ها، این مقاومت‌ها نیز به حداقل رسیده است. پیش از ورود جوجه یک‌روزه به بورس کالای ایران نیز مقاومت‌هایی از سوی مزارع مرغ مادر وجود داشت؛ اما به مرور زمان و با آگاهی یافتن از مزیت‌های این طرح، مقاومت‌ها از بین رفت. در خرید و فروش‌های خارج از بورس معمولاً احتمال نکول در معامله وجود دارد؛ اما عرضه در بورس امکان این اتفاق را به صفر می‌رساند؛ در این بین برخی از مزارع مرغ مادر امکان تضامین بورس و پتانسیل مالی لازم برای این امر را ندارند که باید برای این موضوع چاره‌اندیشی صورت گیرد.

فکر می‌کنید چه اقدامی از سوی مسئولان برای گسترش عرضه جوجه یک‌روزه در بورس کالا ضروری است؟

به اعتقاد من در نظر گرفتن مشوق برای عرضه‌کنندگان جوجه در بورس کالا، می‌تواند سبب رغبت هرچه بیش‌تر تولیدکنندگان نسبت به عرضه محصولشان و همچنین خریداران نسبت به حضور در معاملات بورس کالا باشد؛ به‌طور مثال، وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند به واحد‌هایی که محصولشان را در بورس عرضه می‌کنند، خوراک طیور را با قیمت پایین‌تری بدهد. همچنین بهره‌گیری از سازکار‌های موجود در بورس و ایجاد بازار‌های مالی و آتی برای این کالا می‌تواند موجب افزایش تعداد متقاضیان خرید در بورس کالا شود. اقداماتی از این دست به مرور زمان فعالان صنعت را به سمت این بازار هدایت خواهد کرد. با بالا رفتن سطح فرهنگ‌سازی در این زمینه به‌طور قطع شاهد توسعه معاملات جوجه یک‌روزه در بورس کالا خواهیم بود و من این امید را دارم که بتوانیم در سال جاری حجم و تعداد عرضه‌کنندگان در بورس کالا را افزایش دهیم.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 1خرداد 97، کدمطلب: 44424 ، www.sabzineh.org