شعارسال: صنعت نساجی و پوشاک در ایران پیشینه چندین هزار ساله دارد اما به دلیل واردات بی رویه پوشاک و قاچاق عدم توجه به سلیقه مشتری و کم کاری و کم توجهی مسئولان امر به این بخش اکنون کشور ما به یکی از واردکنندگان و مصرف کنندگان بزرگ پوشاک خارجی تبدیل شده است.

صنعت نساجی جزو صنایعی است که زنجیر وار وابسته به صنایع دیگر است مانند ریسندگی، بافندگی و رنگرزی تا محصول نهایی که همان پوشاک و لباس است به دست مصرف کننده برسد، در این میان توجه و برنامه ریزی های دولتمردان و مسئولان به این صنعت مهم را طلب می کند تا با بهره گیری از این بخش علاوه بر تامین بخش عمده ای از نیاز ارزی کشور گرهی از مشکلات اقتصادی و بیکاری نیز بگشاید.

پوشاک به عنوان دومین نیاز اساسی انسان پس از خوراک است و این نشان از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های این حوزه برای فعالیت و سرمایه‌گذاری دارد و بازار بزرگ و پایان ناپذیری را پیش روی تولید کنندگان قرار می دهد کشورهایی مانند ترکیه، چین، بنگلادش و کره به ارزش بزرگ این بازار پی بردند و بخش قابل توجهی از تجارت بزرگ جهانی پوشاک را در اختیار گرفته اند اما افسوس که سهم ایران از این بازار بزرگ نزدیک به صفر و تقریبا هیچ است.

کشور ما با مشکلات بزرگ اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند و بیکاری به یکی از دغدغه‌های اصلی دولتمردان و مسئولان تبدیل شده است صنعت پوشاک به عنوان صنعتی اشتغالزا و ارزآور در صورت سرمایه‌گذاری و حمایت می تواند علاوه بر تامین بخشی از نیاز ارزی کشور در ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان نقش مهم داشته باشد.

وضعیت صنعت پوشاک در استان اردبیل

استان اردبیل در صنعت پوشاک و نساجی کشور تقریبا هیچ جایگاهی نداشت و تولیدات استان بیشتر به کارگاه های کوچک محدود می شد که آنها هم به تامین بخشی از نیاز پوشاک استان اکتفا کرده بودند.

تا اینکه با افتتاح یکی از بزرگترین و مدرنترین کارخانجات نساجی خاورمیانه در سال 86 باعث شد تا نگاه ها به آینده نساجی استان و کشور روشن تر شود و این مجموعه عظیم هم مشکل اشتغال استان و حتی استان های همجوار را رفع کند و هم به قطب تولید و صادرات پوشاک ایران در خاورمیانه تبدیل شود.

این کارخانه که از 7 کارخانه هماهنگ و هم عرض تشکیل شده است ظرفیت تولید سالانه ۳۵ میلیون قطعه پوشاک را دارد که در صورت کار کردن با تمام ظرفیت کامل خود توان اشتغال زایی مستقیم برای بیش از ۴۵۰۰ نفر را دارد.

قصد داشتیم در این گزارش به جهت اطلاع از آخرین وضعیت این کارخانه و بررسی مشکلات و جایگاه استان در زمینه نساجی و پوشاک با مدیر عامل اداره کل صنعت و معدن و تجارت استان اردبیل مصاحبه ای داشته باشیم که متاسفانه موفق به انجام آن نشدیم.

استاندار اردبیل در خصوص آخرین وضعیت کارخانه نساجی اردبیل اظهار داشت: این کارخانه هم اکنون با ظرفیت ۶۰۰ نفر و به صورت استیجاری در حال فعالیت می باشد.

وی گفت: با توجه به وضعیت پوشاک در داخل کشور و استان این واحد که در آن از مدرنترین و به روزترین دستگاههای پیشرفته دنیا استفاده شده است با تولید محصولات باکیفیت می تواند علاوه بر تامین نیاز داخلی محصولات خود را به خارج از کشور نیز صادر کند.

استاندار اردبیل تصریح کرد: این مجتمع عظیم هم اکنون در اختیار اداره کل ورشکستگی قوه قضائیه قرار دارد و چندین خریدار متقاضی خرید و راه اندازی دوباره کارخانه هستند و با توجه به رفع موانع حقوقی درونمای خوشی برای فعال شدن آن وجود دارد و دولت نیز آماده کمک برای احیا و رونق دوباره کارخانه است.

مبارزه با قاچاق عزم همگانی می طلبد

مدیرکل دفتر بازرگانی و اقتصادی استانداری اردبیل گفت: صنعت نساجی هنوز نتوانسته در جایگاه اصلی خود قرار گیرد که مهم ترین عامل این وضعیت افزایش بی رویه واردات و قاچاق انواع محصولات به خصوص پوشاک است.

ارژنگ عزیزی برنامه همکاری و مشارکت آحاد مردم و مسئولان در مبارزه با پدیده شوم قاچاق به ویژه در پوشاک اشاره کرد و اظهار داشت: در شرایط فعلی کشور نیازمند یک انقلاب و تحول اقتصادی در حوزه مبارزه با قاچاق است و لازمه این امر حضور و مشارکت آحاد مردم جامعه است چرا که اگر قرار باشد مسئله فقط از طریق دولت و دستگاه‌های اجرایی دنبال و با عدم همراهی و همگانی مردم دنبال شود موفقیتی حاصل نخواهد شد.

وی افزود: بر اساس آمارهای موجود بخش کوچکی از محصولات وارداتی موجود در بازار ایران به صورت قانونی وارد کشور می‌شود و بخش اعظم آن قاچاق است.

مدیرکل دفتر بازرگانی و امور اقتصادی استانداری اردبیل بر ضرورت سیاستگذاری و برنامه ریزی های دولت در جهت حمایت از تولید و عرضه محصولات داخلی تاکید کرد و گفت: متاسفانه هر یک از متغیرهای اصلی کلان کشور در چند سال گذشته به مرور به سمت حمایت بیشتر از واردات قانونی و غیر قانونی به جای حمایت از تولید داخلی سوق یافته است.

عزیزی افزود: در این ارتباط می‌توان به نرخ ارز، تورم، نرخ سود تسهیلات، نظام بانکی، نظام بیمه‌ای ناکارآمد و... اشاره داشت که روز به روز هزینه‌های تولید در کشور رو به افزایش و در مقابل هزینه واردات به ویژه واردات غیرقانونی به نسبت تولید داخل رو به کاهش است.

وی تصریح کرد: در این شرایط دولت باید از یک طرف با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان اقتصادی کشور به شکل صحیح و کاربردی به دنبال حمایت از تولید داخل باشد و از طرف دیگر سایر دستگاه‌های اجرایی هم با برنامه ای منسجم و راهبردی در تحقق مبارزه با قاچاق و حمایت از تولید داخل همت نمایند.

مدیرکل دفتر بازرگانی و اقتصادی استانداری اردبیل به برنامه‌ریزی‌های دولت برای حمایت از واحدهای تولیدی خرد و کوچک پوشاک اشاره کرد و بیان داشت: با توجه به تفاهم نامه هایی که در سطح کشور و استان منعقد شده سیاست دولت و مسئولان استان این است که کارگاه های تولیدی کوچک مخصوصاً در مناطق روستایی زیر چتر واحدهای بزرگ صنعتی قرار گرفته و از نظر طراحی، ارتقای کیفیت تولید و بازاریابی مورد حمایت و پشتیبانی قرار گیرند.

بازاریابی حلقه مفقوده در صنعت پوشاک

یکی از شرایط موفقیت بنگاه های بزرگ اقتصادی در دنیای تجارت جهانی امروز توجه به مقوله بازاریابی صحیح و کارآمد و شناسایی بازار هدف برای محصولات بنگاه‌های تولیدی است و این امر هم در چرخه تولید و هم در چرخه مصرف نقش مهم و کلیدی ایفا می‌کند و شاید بتوان گفت بدون بازاریابی معقول و کارآمد نوعی ناهماهنگی بین عرضه و تقاضا به وجود آمده و فضا را برای ورود محصولات رقیب باز می‌کند.

محمد باشکوه کارشناس اقتصادی از اردبیل با تاکید بر نقش مهم و اساسی بازاریابی و شناخت نیاز و سلیقه مصرف کنندگان قبل از ورود به چرخه تولید گفت: صنعت پوشاک یکی از صنایعی است که بدون داشتن تحقیقات بازاریابی و آگاهی از خواسته‌ها و سلایق مصرف کنندگان موفقیتی در آن حاصل نخواهد شد.

وی با اشاره به اینکه بزرگترین ضبط در تولیدات داخلی در صنعت پوشاک کشور نداشتن تحقیقات بازاریابی است افزود: متاسفانه بسیاری از واحدهای تولیدی پوشاک در کشور قبل از انجام تحقیقات بازاریابی و مطالعه بازار دست به تولید می‌زنند ولی باید توجه داشت که کشورهای توسعه یافته و پیشرو در زمینه پوشاک به اهمیت این موضوع پی برده اند و بعد از شناسایی سلایق و خواسته‌های مصرف‌کنندگان دست به تولید زده و روی تسخیر این بازارها هدف سرمایه گذاری می کنند.

این کارشناس به تجربه کشور ترکیه در زمینه صنعت پوشاک اشاره کرد و اظهار داشت: در ترکیه تولید کنندگان پوشاک به دلیل برخورداری از سیاست های و بسته های تشویقی و حمایتی دولت دست به تولید پوشاک با کیفیت قابل قبول اما با قیمت بسیار پایین زده اند چرا که نیاز و سلیقه و نوع رفتاری پوششی مصرف‌کنندگان بازار هدف محصولات خود را بررسی و شناسایی کردند.

تولید مبتنی بر دانش و تکنولوژی و مدیریت کار آمد لازمه موفقیت صنعت پوشاک

باشکوه با اشاره به این که صنعت پوشاک از صنایع تکنولوژی محور بوده و باید از تکنولوژی و دانش و دستگاههای به روز و پیشرفته برای تولید پوشاک استفاده شود بیان داشت: عمده ترین مشکل صنعت نساجی و پوشاک کشور عدم به کارگیری تکنولوژی روز دنیا در واحدهای تولیدی پوشاک است که موجب افزایش هزینه تمام شده محصول می‌شود که این امر خود و کیفیت تولید نیز اثر منفی دارد.

وی تصریح کرد: البته در کنار این امر وجود مدیریت داخلی منسجم با برنامه و آینده نگر همراه با تحقیقات بازاریابی در کنار بهره گیری و استفاده از تکنولوژی و دستگاهها و فناوری روز دنیا برای موفقیت و رقابت پذیر بودن صنعت پوشاک داخلی الزامی است.

کارشناس اقتصادی به سنتی بودن بیشتر واحدهای تولیدی پوشاک اشاره کرد و گفت: از آنجا که بیشتر تولیدات در زمینه پوشاک در واحدهای کوچک و کارگاهی که حالت سنتی دارند تولید می شود روشن است که این تولیدات از کیفیت مطلوب و مشتری پسندی برخوردار نخواهند بود و هزینه تمام شده این واحدها افزایش خواهد داشت و توان رقابت با تولیدات دیگر را نخواهند داشت.

باشکوه اظهار داشت: دولت باید در قالب سیاست های حمایتی و کاهش تعرفه های بانکی به این قبیل از تولید کنندگان آنها را نسبت به صنعتی سازی و تولید مبتنی بر پایه تکنولوژی روز تشویق نماید.

فروش تولید داخل با نام و برچسب کالای خارجی

در سالهای اخیر گرایش به استفاده از کالا و پوشاک با نام و برند خارجی در بین مصرف کنندگان به شدت رواج یافته است و این موجب بروز پدیده ای به نام مارک دوزی در بین تولید کنندگان پوشاک را باعث شده است.

بسیاری از تولیدکنندگان به علت استقبال نکردن مصرف کنندگان از کالای ایرانی و تمایل به استفاده و پوشیدن برندهای معتبر خارجی ناچارند لباس های تولید خود را با نصب مارک تولیدکننده های خارجی تولید و روانه بازار کنند.

رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان پوشاک اردبیل  با اشاره به اینکه 450واحد تولید پوشاک پروانه دار در زمینه تولید پوشاک در شهر اردبیل فعال هستند، گفت: متاسفانه برای مردم و به خصوص جوانان این گونه جا افتاده که جنس خارجی از کیفیت و مرغوبیت خوبی برخوردار است و به دلیل وجود پوشاک بی کیفیت برخی از تولید کننده ها در بازار نوعی بی اعتمادی به پوشاک داخلی در بین مردم به وجود آید.

رضا اکبری اظهار داشت: در چند سال اخیر و به ویژه در سال جاری توجه خاصی به افزایش و ارتقای کیفیت تولید داخلی صورت گرفته است اما به دلیل نبود تبلیغات و حمایت های گسترده و جامع از طرف مسئولان و مردم از صنعت پوشاک کشور و استان این صنعت با مشکلات عدیده ای روبروست که حمایت بیش از پیش همه را طلب می کند.

وی تصریح کرد: از دلایل دیگری که باعث شده مشتری به سمت کالای ایرانی نرود عدم اطمینان مشتری از کیفیت و طراحی پوشاک داخلی است و به دلیل ضعف خودباوری در میان مصرف کننده ها امروز شاهد تبلیغات منفی علیه کالای ایرانی به ویژه پوشاک هستیم که همین موضوع مانع رقابت خریداران پوشاک ایرانی می شود.

رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان پوشاک اردبیل افزود: افزایش سالیانه مالیات بر ارزش افزوده، افزایش میزان حقوق و دستمزد و حق بیمه کارگران، هزینه تعمیر و نگهداری ماشین آلات و هزینه‌های جاری دیگر موجب بالا رفتن هزینه تمام شده لباس شده و این موضوع باعث می شود تولیدکنندگان پوشاک داخلی نتوانند با پوشاکی که به صورت قاچاق وارد و به بازار عرضه می‌شود رقابت کنند.

یکی از تولیدکنندگان پوشاک ایرانی نیزبا اشاره به اینکه پوشاک ایرانی با مارک خارجی با قیمت بسیار بالا به فروش می‌رسد گفت: خریداران تمایل چندانی به خرید پوشاک داخلی ندارند و اگر بگوییم لباس تولید داخل است حتی از لحاظ کیفیت و رنگ ضمانت می کنیم کسی از ما خریداری نمی کند ولی با نصب برچسب برند خارجی روی این لباس ها به راحتی آنها را به فروش می رسانیم.

این تولیدکننده پوشاک بچه گانه افزود: متاسفانه اعتماد به کالای ایرانی در سطح بسیار پایینی قرار دارد و حتی لباس هایی که ما تولید میکنیم از نظر کیفیت قابل رقابت با پوشاک ترک هستند اما مردم به دلیل عدم فرهنگ سازی و تبلیغ استفاده از کالای داخلی بیشتر سراغ اجناس ترک را از ما می گیرند و ما تولید کننده ها ناگزیر به استفاده از مارک و نشان برند مشابه تولید خارجی روی محصولات خود هستیم.

مارک دوزی در دراز مدت به ضرر تولید کننده است

کارشناس اقتصادی و بازرگانی گفت: کیفیت پایین تولیدات داخلی، مدیریت ناکارآمد و قاچاق موجب بروز پدیده ای به نام مارک دوزی یا به اصطلاح "سرقت مارک دیگران" توسط تولید کنندگان شده است که اگرچه در کوتاه مدت به نفع تولید کننده بوده و موجب فروش تولیدات آنها می شود ولی در دراز مدت موجب حذف خود به خودی آنها از چرخه اقتصاد خواهد شد.

باشکوه افزود: تولید کنندگان مادامی که از مارک برندهای خارجی بر روی تولیدات خود استفاده می کنند در واقع به صورت رایگان تبلیغ این برندها را انجام می دهند و اگر بخواهند زمانی تولیدات خود را به برند تبدیل کنند مستلزم صرف هزینه و زمانی به اندازه وقتی خواهد بود که این امر از صبر و حوصله و توان هزینه ای تولیدکنندگان خارج است.

وی بر زمان بر و هزینه بر بودن فرایند برند سازی اشاره کرد و بیان داشت: با توجه به این امر تولید کننده های معتبر نیز که اجناسی با کیفیت قابل قبول و مرغوب تولید میکنند برای رسیدن به منافع کوتاه مدت سریعترین و کوتاهترین راه که همان استفاده از مارک و نشان تولیدات خارجی است را استفاده می کنند.

در آخر اینکه صنعت پوشاک برخلاف صنایع های تک مانند نفت و پتروشیمی که برای ایجاد اشتغال در این صنایع نیاز به سرمایه گذاریهای هنگفت داشته و منابع آن باید از خارج از کشور تامین شود با کمترین سرمایه گذاری می توان زمینه اشتغال چند نفر را به وجود آورد ضمن اینکه مواد اولیه مرغوب به وفور در داخل کشور وجود دارد فقط کمی حمایت و سیاست گذاریهای هدف دار و آینده نگر دولتمردان و مسئولان دخیل در این امر را طلب می کند.

و ما مصرف کنندگان برای ارتقا و توسعه صنعت کشور باید از تولید داخلی خود حمایت کنیم و خرید کالای با کیفیت و مرغوب ایرانی را افتخاری برای خود بدانیم.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: 24تیر1397، کدخبر: 6588280: www.yjc.ir