شعارسال: با حمایت ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشک‌سالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی؛ طرح الگوی ایجاد آب‌بندان و سد ترکیبی زیرزمینی و ارائه مدل اقتصادی با اندازه‌گیری کمیت و کیفیت جریان آب، به‌منظور افزایش مقادیر ذخایر آب زیرزمینی در مناطق خشک عملیاتی شد.

بر اساس این گزارش؛ سد زیرزمینی یک روش ساده و کاربردی برای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک است، این سدها در بستر رودخانه‌ها و ترجیحاً خشکه رودها ساخته می‌شوند و معمولاً تا سنگ‌بستر نفوذناپذیر ادامه میابند. با به‌کارگیری این روش جریان زیرسطحی رودخانه توسط سد متوقف‌شده و در مخزن آبرفتی بستر رودخانه یک سفره آب زیرزمینی محدود تشکیل می‌شود.

در این سدها با خاک‌برداری بستر رودخانه و پر کردن آن با خاک‌ها و مواد نفوذناپذیر، لایه نفوذناپذیری در مقابل جریان آب زیرزمینی ایجاد می‌کنند که منجر به تشکیل مخزن آب زیرزمینی می‌شود.

اصولاً محل و موقعیت سدهای زیرزمینی در شرایط گوناگون، متفاوت است. این سدها گاهی در سواحل دریا برای جلوگیری از ورود آب زیرسطحی شیرین به دریا و گاهی در حواشی کویر برای جلوگیری از ورود آب شیرین به سفره‌های آب‌شور کویری و یا در مناطقی برای جلوگیری از نشت آب زیرسطحی و یا پیش‌گیری از نفوذ فاضلاب و آلودگی‌های زیرسطحی از طریق جریانات آب زیرزمینی مطالعه و اجرا می‌شوند.

ضخامت، عمق و ترکیب سنگ‌شناسی سنگ کف و سطح آب زیرزمینی، از اطلاعات اساسی موردنیاز در طراحی سد زیرزمینی است. با داشتن ضخامت آبرفت و مشخصه‌های بافتی، میزان تخلخل و همچنین عمق سنگ کف و سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی می‌توان حجم آب موجود و ظرفیت ذخیره سد زیرزمینی را محاسبه کرد.

آگاهی از لیتولوژی سنگ کف نیز ارزیابی اثران را بر کیفیت آب‌های زیرزمینی میسر می‌سازد، طرح الگوی ایجاد آب‌بندان و سد ترکیبی زیرزمینی و ارائه مدل اقتصادی با اندازه‌گیری کمیت و کیفیت جریان آب ازجمله طرح‌های حمایت‌شده از سوی ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشک‌سالی، فرسایش و محیط‌زیست است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تاریخ انتشار: 27مرداد1397 ، کدخبر: 36874: www.isti.ir