شعار سال: شهر کرمان یکی از شهرهای تاریخی کشور است این قطب گردشگری کشور مهد تاریخ شرق ایران است اما سال ها بسیاری از بناهای تاریخی در این کلانشهر به حال خود رها شده است با این وجود اخیرا برخی از این بناها مرمت شده و وارد چرخه گردشگری شهر کرمان شده همین امر موجب شده است میزان سفر به کرمان افزایش یابد و این شهر به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده است.

کرمان دارای ۷۰۰ اثر ثبت ملی است که بسیاری از این آثار مرمت نشده و به حال خود رها شده است، این بناها اگر در شهرهای دیگر کشور بودند وضعیتی بسیار مطلوب تر از حال کنونی خود داشتند.

باغ های تاریخی کرمان گنجینه ای که باید احیا شود

طبق شواهد و آثار موجود کرمان یکی از مراکز اصلی باغ های تاریخی است در این شهرستان باغ بیرم آباد، باغ شاهزاده، باغ فتح آباد و باغ کلانتر نیز قرار گرفته است که البته به جز این باغ ها چندین باغ دیگر در مناطق مختلف شهر کرمان قرار گرفته که درب بسیاری از آن ها به روی مردم بسته مانده و یا در حال تخریب هستند.

یکی از بارزترین این باغ ها نام سالار کلانتر دارد و در یکی از محله های پایین شهر کرمان قرار گرفته است که البته یکی از خوش آباد و هواترین محله های کرمان و البته عقب مانده ترین به لحاظ زیر ساخت های شهرنشینی است که کمتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته است با این وجود از منابع آبی سرشاری برخوردار است.

متاسفانه باغ کلانتر که ۱۴۰ سال قدمت دارد و از زیباترین بناهای تاریخی کرمان است سالها به حال خود رها شده است، چون بسیاری از بناهای تاریخی کرمان موقوفه هستند کمتر مورد توجه میراث فرهنگی برای مرمت قرار گرفته اند و همیشه اختلافاتی برای حل مشکل این بناها وجود دارد و حالا این مشکلات گریبان کلانتر را هم گرفته است.

طی ماه گذشته یک گزارش و یک فیلم از وضعیت نابسامان باغ کلانتر منتشر شد که با عکس العمل های مختلف و گسترده ای مواجه شد، باغی که با ۱۴۰ سال قدمت حالا به سبزی فروشی تبدیل شده است و بر روی درب و دیوارش تبلیغ فروش بادمجان و گوجه و ریحان و نعناع نوشته شده است در برابر چشمان مردم و مسئولان این شهر در حال تخریب است و عرق شرم بر چهره اش نشسته است.

باغ های کرمان در واقع بخش عمده ای از معماری تاریخی شهر و میراث این شهر محسوب می شود، این اماکن بخش عمده ای از میراث گران بهای به جای مانده از گذشتگان است. بعضی از باغ ها از جمله باغ شاهزاده کرمان از شهرت جهانی برخوردار است.

درب باغ بیرم آباد به روی مردم باز شود

اما باغی مانند فتح آباد نیز که سال ها به عنوان یک باغ مخروبه در حومه کرمان به حال خود رها شده بود سرانجام پس از پیگیری های مداوم رسانه ای مرمت شد و حالا این باغ هم به مکانی برای حضور گردشگران تبدیل شده است و باغ بیرم آباد هم هر چند صحبتهایی در خصوص مرمتش مطرح شد اما هنوز دربهایش به روی مردم بسته است و به نظر هم نمی رسد متولیان این باغ قصدی برای بازگشایی آن داشته باشند. باغ کلانتر هم سرنوشتی تلخ داشته است.

باغ بیرم آباد از دوره صفوی، باغ کلانتر قاجار و باغ فتح آباد نیز از دوره قاجار به جای مانده است هر چند معاون استاندار کرمان دو سال قبل از آغاز مرمت باغ کلانتر سخن گفته بود اما مشاهدات خبرنگار مهر بعد از بازدید از این بنا نشان می داد بسیاری از گچ بری های اتاقهای باغ تخریب شده است، دربهای چوبی از بین رفته است، سقف بسیاری از حجره ها تخریب شده و نما در حال تخریب شدن است.

اتاق های اطراف این بنا به انبار نگهداری محصولات کشاورزی تبدیل شده است و در منظر باغ نیز چند خانه و آلونک ساخته شده است، زمینهای اطراف بنا در فاصله چند متری شاهد کشت سبزی قرار گرفته و کپری هم برای فروش این سبزی های ساخته شده است.

یکی از ساکنان خیابان سرآسیاب به خبرنگار مهر می گوید: قرار بود این باغ توسط مردم محلی بازسازی و مدرسه ای در این محوطه احداث شود و موجب رونق این محله شود اما میراث فرهنگی ورود پیدا کرد و اجازه ساخت و ساز نداد.

وی بیان کرد: کارشناسان میراث گفتند که این بنا ثبت ملی است و باید به زودی مرمت شود اما نه تنها اینگونه نشد بلکه شبها به مکانی برای تجمع معتادان تبدیل شود و کسی نیست که به این باغ سامان دهد.

وی گفت: گفتند می خواهند این بنا را مرمت کنند اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاد و در نهایت عنوان شد که به بخش خصوصی کرایه داده می شود و بخش خصوصی از محل درآمدها بنای مرکزی را مرمت کند اما من از مسئولان اوقاف و میراث فرهنگی می پرسم چه کسی این بنا را به سبزی فروشی کرایه داده است. چگونه این بنا با این کاربری رونق می گیرد و مرمت می شود؟

حالا پس از پیگیری های ماخبرهای خوشی در راه است و بعد از انتشار این گزارش جلسات مکرری بین میراث فرهنگی، اوقاف و مستاجر این بنا برگزار شده است و قرار شده در روزهای آینده باغ کلانتر مرمت و به یکی از قطب های جذب گردشگر در شهر کرمان تبدیل شود.

محمد افضلی روابط عمومی میراث فرهنگی کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: این بنا ثبت میراث فرهنگی شده اما در مالکیت اوقاف است و به همین دلیل مشکلاتی در مسیر مرمت بنا قرار گرفته است که با رسانه ای شدن وضعیت بنا جلساتی برای رفع این مشکلات برگزار شده است.

وی بیان کرد: بسیاری از بناهای تاریخی شهر کرمان موقوفه هستند که نیاز به همکاری دو دستگاه برای رونق مجدد آنهاست که نمونه موفق این همکاری را می توان در باغ فتح آباد مشاهده کرد.

افضلی گفت: مسلما میراث فرهنگی آمادگی همکاری برای مرمت این بناها را دارد که یکی از بناها باغ کلانتر است.

مرمت باغ کلانتر کلید خورد

محسن روحی، معاون میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کرمان نیز گفت: در روزهای اخیر توافقاتی با اوقاف و مستاجر این بنا شده است و به نظر می رسد با برنامه ریزی که انجام شده است مرمت این بنا در مرداد ماه شروع خواهد شد.

وی بیان کرد: هزینه های مرمت این بنا با همکاری اوقاف تامین می شود.

روحی گفت: بنا هم اکنون در اختیار مستاجر است و اختلافات بین مستاجر و اوقاف موجب تاخیر در مرمت شده است. جلسات ما مثمر ثمر بوده است و مشکلات در حال رفع شدن است.

وی گفت: خوشحالیم که از تفاهم نامه ای تنظیم شده است و امیدوار هستیم با مرمت باغ کلانتر یکی از جاذبه های تاریخی کرمان وارد چرخه گردشگری شده است.

با وجود تمام این توافقات هنوز مشخص نیست که کاربری این بنا در آینده چه خواهد بود؟ و دقیقا چه زمانی از ادامه کشت و زرع در باغ کلانتر جلوگیری می شود؟ و آب هایی که در اطراف این بنا رها می شود چقدر می تواند استحکام این گنجینه تاریخی را به خطر اندازد و چه خسارت هایی را تاکنون وارد کرده است؟

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار 30 مرداد 97، کد مطلب: 4376543، www.mehrnews.com