رئیس جمهوری در آن زمان در تماس تلفنی با «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه از بسته پیشنهادی اروپا انتقاد کرد و گفت: این بسته پیشنهادی دربرگیرنده همه خواسته‌های ما نیست، انتظار ما از اروپا ارائه یک برنامه عملیاتی روشن و دارای زمان بندی تا بتواند نقشی جبران کننده در قبال خروج آمریکا داشته باشد.

بعد از گذشت حدود دو ماه از این موضوع، محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی در بیانیه‌ای مشترک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، خبر از توافق دست کم هفت بانک مرکزی اروپایی برای ایجاد راهکار ویژه مالی با ایران خبر دادند.

بر اساس این گزارش، پنج شنبه شب گذشته فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که در حال کار بر روی ساز و کار پرداخت مالی مستقیم با ایران هستیم و به زودی آن را اجرایی می‌کنیم.

باتوجه به اینکه در آستانه ۱۳ آبان (اعمال تحریم‌های آمریکا عیله کشورمان) قرار داریم و از دولت انتظار می‌رود علی رغم اینکه قریب به ۴ ماه از زمان اراپه بسته پیشنهادی و فرصت ایران به اروپا می‌گذرد، اما اروپایی‌ها تا کنون وقت‌کشی و فرصت سوزی کردند اما باید روند خسارت‌بار معطل ماندن برای بسته خالی اروپایی‌ها متوقف شود و دولتمردان آستین همت بالا زده و با استفاده از ظرفیت‌های فوق‌العاده داخلی، مشکلات را حل کنند.

درهمین راستا، الف گفتگویی با ابولفضل ظهره‌وند کارشناس مسایل هسته‌ای و سیاست خارجی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

*طبق گفته‌ اروپایی‌ها به زمان راه حل‌های عملیاتی در مورد بسته پیشنهادی که به ایران داده‌اند نزدیک می‌شویم، به نظر شما اروپایی‌ها اقدامات عملی در این خصوص انجام خواهند داد؟

چندی پیش اروپایی‌ها بسته‌ای را برای حفظ برجام آوردند که طبق گفته حسن روحانی رییس جمهور و محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان رضایت‌بخش نبود، و ایران فرصت دوباره‌ای به اروپایی‌ها در این خصوص داد.

در بسته پیشنهادی که اروپایی‌ها به ایران اراپه دادند، جزییات آن همچنان روشن نیست و تضمینی هم برای اجرایی شدن آن وجود ندارد؛ بیشتر وعده‌ و ادعاهایی است که مقامات اروپایی همواره مطرح می‌کنند. بارها این نکته را گوشزد کردم که اروپا اگر هم بخواهد برای ایران کاری انجان دهد و در برجام بماند اراده‌ای برای آن ندارد؛ چراکه شرکت‌های اروپایی منافعشان به آمریکا گره خورده است و نقطه امن خود را در آمریکا می‌دانند، لذا اصلا نمی‌توان به اظهارات مقامات اروپایی اطمینان داشت.

اروپا نمی‌تواند به شرکت‌های خود که زیر چتر آمریکا هستند دستور دهد که از حجم مبادلات خود با آمریکا کاسته و به ایران بیایند؛ لذا تصورم این است که اتفاقی در این زمینه رخ نخواهد داد. موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنج شنبه شب تاکید کرد که اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است طرح خود برای ایجاد یک کانال مالی برای حفظ تعامل تجاری با ایران و دور زدن تحریم‌های آمریکا را اجرایی کند، امیدواریم واقعا اروپایی‌ها در برجام بمانند و به وعده‌های خود عمل کنند.

*اروپایی‌ها باید چه تضمین‌هایی تا قبل از ۱۳ آبان به ایران بدهند؟

اروپایی‌ها باید شرکت‌های خود را قانع‌ کنند تا بتوانند به ایران آمده و طبق مفاد برجام با کشورمان همکاری کنند و تحریم‌های ثانویه را دور بزنند. آنها قول داده‌اند که یک کانال مالی برای حفظ تعامل تجاری با ایران راه‌اندازی کنند و هفت بانک خود را مسئول این کار کردند، لذا باید به تمامی این تعهدات خود پایبند باشند. از سوی دیگر در مورد فروش نفت نیز تعهد کرده بودند که نفت ایران را خریداری کنند، اینها تضمین‌هایی است که اروپایی‌ها باید به ایرانی‌ها بدهند و همه آنها را عملیاتی کنند تا از این طریق برجام حفظ شود در غیر این صورت تحقق این امر غیر ممکن است.

اروپایی‌ها قول داده بودند که قانون انسداد در مورد ایران را بازنگری کرده و راهکارهایی ارائه دهند تا در مقابل تحریم‌های آمریکا ایستادگی کنیم. اما در مورد این موضوع هم تا الان کوتاهی کردند، هنوز معتقد هستم که اروپایی‌ها وقت تلف می‌کنند و تا اقدام جدی انجام ندهند نمی‌توان در حسن نیت آنها نظر داد، چراکه این موضوع می‌تواند فرصت خوبی باشد.

*به نظر شما تصمیم گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در تمدید تعلیق کشورمان از فهرست کشورهای مشمول اقدامات سخت مقابله مالی و بانکی را چه تاثیری بر تصمیم اروپایی‌ها در مسئله برجام خواهد داشت؟

ایران با پذیرش برجام، تمامی استانداردهای نظارتی را پذیرفت و این اروپا است که باید به تعهدات خود پایبند باشد. هنوز اصل FATF در حال بررسی است و نمی‌توان به طور قطع در مورد آن تصمیم‌گیری کرد، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که موضوع برجام با FATF متفاوت است و ما باید تضمین‌هایی را از اروپایی‌ها بگیریم تا در برجام پایدار باشند یعنی اینکه اگر ایران در لیست سیاه قرار گرفت برجام را نقض نکنند.

*تحریم‌های ۱۳ آبان اثر خود را همانطور که آقای روحانی عنوان کردند گذاشته است اما باز می‌تواند اثر روانی داشته باشد، چه اقداماتی باید انجام دهیم؟

معتقدم که جو روانی بستگی به کنش و واکنش خودمان دارد، اگر قرار باشد رفتار ما بر اثر تحریم‌ها و تصمیمات آمریکا و اروپا شکل بگیرد که همه چیز را از دست داده‌ایم، ما باید با رفتاری سازمان‌دهی شده در مقابل اقدامات آنها ایستادگی کنیم. باید بتوانیم با تکیه بر توان داخلی و اقتصاد مقاومتی در برابر غربی‌ها ایستادگی کرده و تا جایی ممکن است باید واردات به کشور را کاهش دهیم، حتی به گفته بسیاری از تحلیلگران باید از بحث فروش نفت و وابستکی به آن خارج شده و بر موضوعات دیگر سرمایه ‌گذازی کنیم. تا زمانی‌که ما نشان دهیم شرایط کشور متاثر از کشورهای غربی است، هیچ مشکلی بر طرف نخواهد شد.

الان جو روانی حاکم شده است که اکر FATF تصویب نشود، هیچ تحریمی از بین نرفته و اروپایی‌ها همکاری نخواهند کرد، ما باید به اروپا یادآور شویم که برجام با این موضوع متفاوت است. مشکل اصلی که وجود دارد تحریم‌های ثانویه است که ما را تحت فشار قرار می‌دهد، اگر ما FATF را بپذیریم نه تنها تحریمی رفع نمی‌شود، بلکه می‌تواند تحریم‌های ثانویه را بر ما موثرتر کند.

جمهوری اسلامی ایران بارها ثابت کرده که به اقدامات خود پاینده بوده و این بار نوبت غربی‌هاست که در این فرصت باقی‌مانده و قبل از ۱۳ آبان اقدامات عملی خود را به ایران نشان داده و راهکارهایی را برای دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا در مقابل ایران ارائه دهند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از جامعه خبری تحلیلی الف ، تاریخ انتشار: 29 مهر 1397 ، کدخبر: 3970728135 ، www.alef.ir