شعار سال: احمد دنیا‌ نور، رئیس کارگروه ملی شورای رقابت، این تصمیم وزارت صمت را بدعتی خطرناک می‌داند و وحید یعقوبی، مدیر اجرائی انجمن فولاد ایران، می‌گوید که این تصمیم دولت برای خروج گروه ملی فولاد از بورس، به این خاطر گرفته شده است که این شرکت با عرضه خارج از بورس مطالباتش را پرداخت کند و مشکلات کارگری این مجموعه مهم در استان خوزستان حل شود؛ اما آنچه مسلم است عرضه‌نکردن محصول از طرف یک شرکت فولادی در بورس، نه‌تنها به‌ غیرشفاف‌ترشدن بازار دامن خواهد زد؛ بلکه این پرسش را در ذهن ایجاد می‌کند که مگر در عرضه غیرشفاف خارج از بورس چه سودی نهفته است که دولت تصمیم می‌گیرد برای حمایت از تولید، یک شرکت فولادی را از بازار سرمایه خارج کند؟
فولاد و پتروشیمی دو محصولی هستند که همیشه درباره رانت انرژی که در اختیار صاحبان این صنایع قرار می‌گیرد تا آنها تولید خود را با قیمت روز و براساس قیمت‌های جهانی به دست مصرف‌کننده برسانند، حرف و حدیث‌های زیادی وجود دارد. چندی است دلالانی که از نبود شفافیت در بازارهای غیررسمی به‌ نفع خود بهره‌برداری می‌کنند، با هجمه‌های گسترده علیه بورس سعی دارند معاملات محصولات را از بورس خارج کنند تا به‌این‌ترتیب دست‌شان برای بهره‌گیری از رانت باز شود. حاصل این تلاش‌ها و شاید هم فشارها سبب شده است که دیروز وزارت صنعت، معدن تجارت، گروه ملی صنعتی فولاد ایران را از فروش محصولات تولیدی خود در بورس معاف کند. در پورتال این گروه دیروز اعلام شد: «وزارت صنعت، معدن تجارت، ساعاتی پیش گروه ملی صنعتی فولاد ایران را از فروش محصولات تولیدی خود در بورس معاف کرد. به‌این‌‌ترتیب از این تاریخ، گروه ملی صنعتی فولاد می‌تواند محصولات خود را به صورت آزاد به فروش برساند». در این خبر دلیلی درباره معافیت گروه ملی فولاد مطرح نشده و گمانه‌ها حاکی از آن است که هدف دولت از اعمال این معافیت حمایت از این گروه صنعتی و ختم‌کردن غائله‌های کارگری آن است.
‌

فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها به دنبال خروج از بورس
عرضه خارج از بورس یک شرکت فولادی بدون‌شک برای کشور تبعاتی دارد. علیرضا باغانی، کارشناس بورس، در‌این‌باره می‌گوید: موافق هیچ عرضه‌ خارج از بورسی نیستم. بورس شفاف‌ترین بازار موجود در جهان است. بورس ما خیلی عمقش کم است؛ اما به‌هرحال تنها چیز در دسترسی که وجود دارد و می‌تواند یک مقدار معامله محصولات کالاهای مختلف را شفاف کند تا دست دلال‌ها از بازار کوتاه شود، همین بورس است.
او تأکید می‌کند: در همه‌جای دنیا بورس یک سازوکار پذیرفته‌شده است. مکانیسم خارج از بورس در دنیا را فقط در کالاهای خرده‌فروشی داریم. به‌همین‌خاطر بورس را باید حفظ کنیم؛ اما یک دوره پتروشیمی‌ها و بعد فولادی‌ها دنبال این هستند که از بورس خارج شوند. به اعتقاد این کارشناس بورس، پشت پرده چنین درخواست‌هایی دلال‌ها و شرکت‌هایی حضور دارند که می‌خواهد فروش‌های‌شان شفاف نباشد. کسی برای حمایت از تولید داخل، یک صنعت را از بورس خارج نمی‌کند. کسانی که چنین سازوکاری ارائه می‌کنند، باید دلایل خود را در‌این‌باره اعلام کنند. به گفته او حضور در بورس سبب می‌شود شرکت‌ها مجبور باشند که یک روز قبل درباره حجم و قیمت محصولات خود اطلاع‌رسانی کنند. این مسئله بازار را شفاف می‌کند. خریدار هم باید کسانی باشند که علاوه‌ بر اهلیت‌داشتن، مصرف‌کننده واقعی هستند و دارای کد اقتصادی هستند. مبلغ سپرده‌شان تکمیل است و با خرید کالا، به دنبال احتکار آن نباشند. باغانی تأکید می‌کند: حمایت از صنعت با معاملات تو‌در‌تو و خارج از بورس اتفاق نمی‌افتد. شفاف‌شدن معاملات و رعایت آداب معامله بیشتر می‌تواند به بهبود شرایط تولید کمک کند.
‌

مخالفت شورای رقابت با بدعت خطرساز وزارت صمت
احمد دنیا‌نور، رئیس کارگروه فولاد شورای رقابت تصمیم اخیر این وزارتخانه درباره معافیت گروه ملی فولاد ایران را تبعیض و رانتی می‌داند که وزارت صمت برای این مجموعه قائل شده است.او می‌گوید: گروه ملی فولاد ایران که به دلیل مشکلات مدیریتی دچار بحران کارگری و اقتصادی شده است و این بحران‌ها این مجموعه را مشمول معافیت وزارت صمت کرده است اما این مدل اگر ادامه یابد، شامل حال خیلی از شرکت‌ها خواهد شد. دنیانور تأکید می‌کند: این کار اشتباهی است. دولت چرا چنین تصمیمی گرفته است؟ شورای رقابت با این موضوع مخالف است. دولت هنوز این تصمیم را اجرائی نکرده است و ما به عنوان شورای رقابت جزء معترضان به تصمیم‌هایی از این دست هستیم و تلاش می‌کنیم که این تصمیم اجرائی نشود. البته انجمن تولیدکنندگان فولاد هم با این موضوع مخالف هستند.
به گفته او، حجم کل تولید فولاد در کشور 22 میلیون تن است که شرکت ملی فولاد ایران 700 هزار تن از کل تولید را به بازار وارد می‌کند. البته این حجم، امروز خاموش است با این وجود خروج این شرکت از بورس، بدعت فوق‌العاده خطرناکی است.
‌

میراث امیرمنصور آریا وبال گردن اقتصاد
گروه ملی صنعتی فولاد ایران که نقش مهمی در ایجاد اشتغال خوزستان دارد، سال 88 به مه‌آفرید خسروی یا همان امیرمنصور آریا واگذار شد و بعد از کشف اختلاس سه هزار میلیارد تومانی که جزء اولین اختلاس‌های کشف‌شده در کشور بود، دچار بحران شد. این گروه صنعتی (سهامی خاص) که وثیقه بانک ملی بود، به عنوان مطالبات این بانک ضبط و در 30 آبان 1396 به فردی به نام سیدعبدالرضا موسوی فروخته شد اما موسوی به دلیل آنچه عهدشکنی بانک ملی از سوی او اعلام شده بود، نتوانست مشکلات اقتصادی این گروه صنعتی را حل کند. بنابراین مقامات استان خوزستان اردیبهشت ماه سال 97 اعلام کردند که سهام گروه ملی فولاد ایران را بار دیگر به بانک ملی عودت داده‌اند. این اعلام با تکذیب موسوی هم همراه شد اما با وجود این انتقال سهام‌ها و کشمکش‌ها، بحران کارگری این گروه صنعتی، هیچ‌گاه به پایان نرسید تا اینکه خبر رسید دیروز دولت کاری کارستان کرده و با معاف‌کردن این گروه از عرضه محصول در بورس، موافقت کرده است! موافقتی که به عقیده وحید یعقوبی مدیر اجرائی انجمن فولاد، به دلیل شرایط خاص این گروه صنعتی بوده است.
او می‌گوید: گروه ملی فولاد مزیت اشتغال برای منطقه ایجاد کرده است. این تصمیم وزارت صمت احتمالا در راستای تأمین نقدینگی این مجموعه بوده است تا مشکلات کارگری آن حل شود.
یعقوبی عنوان می‌کند: همه شرکت‌های فولادی محصولات خود را در بورس عرضه نمی‌کنند بلکه خصوصی‌ها خارج از بورس فعالیت دارند. بنابراین خروج گروه ملی فولاد ایران از بورس چندان غیرعادی نیست. زیرا خصولتی‌های بزرگ تمام محصول خود را در بورس عرضه می‌کنند. او تأکید می‌کند: قطعا این سیاست دولت برای حل مشکل این گروه صنعتی است و تصمیم دولت برای خروج این گروه از بورس تا زمانی ادامه می‌یابد که سطح تولید و فروش گروه ملی فولاد ایران از حالت بحران خارج شود. بعد از پرداخت مطالبات، این امکان برای دولت وجود دارد که فروش این شرکت را در قالب بورس سروسامان دهد.
یعقوبی اضافه می‌کند: احساس من این است که این کار را دولت حتما خواهد کرد. دولت طرفدار شفافیت است. این تصمیم تا زمانی ادامه می‌یابد که تولید گروه ملی فولاد به حالت سابق بازگردد و از بحران فعلی نجات یابد، پس از آن مطمئنا دولت در تصمیم خود تجدیدنظر می‌کند. اگر به راستی دولت در راستای حمایت از تولید و بهبود شرایط اقتصادی یک گروه صنعتی تصمیم به خروج این مجموعه از بورس گرفته است، در بازار آزاد غیرشفاف چه اتفاقی در حال رخ‌دادن است که خروج از بورس، می‌تواند یک گروه صنعتی بزرگ را از بحران اقتصادی خارج کند؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 30 آبان 97، شماره: 3297