شعار سال: تابستان گذشته 193 کشور عضو سازمان ملل به‌ جز ایالات متحده با مفاد این پیمان موافقت کردند؛ اما رفته‌رفته بر تعداد مخالفان این پیمان افزوده شد و روز گذشته بسیاری از کشورهای غربی از شرکت در این نشست و امضای نهایی پیمان سر باز زدند. بهانه بیشتر این کشورها حفظ حاکمیت ملی‌شان بوده است و همچنین سیاست‌مداران دست‌راستی این طرح را تشویقی برای مهاجرت دسته‌جمعی می‌‌دانند؛ اما در مقابل موافقان این پیمان برای متقاعدکردن این کشورها بر غیرالزامی‌بودن آن تأکید داشتند. استرالیا، هلند، اتریش، بلغارستان، مجارستان، جمهوری چک، لهستان، شیلی، لیتوانی، اسرائیل، ایتالیا و چندین کشور دیگر این پیمان را امضا نکرده‌اند. آمریکا نیز از این پیمان حمایت نکرده است. استرالیا، هلند و اتریش سه کشوری بودند که در مراحل اولیه پیشبرد طرح همکاری داشتند؛ اما درنهایت از این پیمان حمایت نکردند. یکشنبه گذشته شیلی آخرین کشوری بود که خروج خود از این پیمان را اعلام کرد. بحث بر سر این پیمان همچنین موجب شد که حزب «اتحاد نو فلاماندها» که یک حزب دست‌راستی و ناسیونالیست در ائتلاف دولت بلژیک است، از دولت خارج شود.
این در حالی است که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در سخنرانی گشایش پیمان جهانی مهاجرت سازمان ملل که روز گذشته در مراکش آغاز شد و امروز نیز ادامه دارد، گفت که احتمال موفقیت سیاست‌های ملی با همکاری‌های بین‌المللی به‌مراتب بیشتر است. گوترش همچنین گفت از‌آنجا‌که کشورهای توسعه‌یافته با کاهش نرخ تولد و پیرشدن جمعیت خود مواجه هستند، به مهاجرت بیشتری نیاز دارند: «در بسیاری از نقاط که باروری کاهش می‌یابد و امید به زندگی در حال افزایش است، اقتصادها رکود می‌کنند و مردم، بدون مهاجرت رنج خواهند برد. روشن است که بیشتر کشورهای توسعه‌یافته به مهاجران نیاز دارند تا در گستره وسیعی از نقش‌های حیاتی، از مراقبت از سالمندان تا جلوگیری از فروپاشی خدمات بهداشتی از آنها استفاده کنند». «پیمان جهانی برای مهاجرت امن و منظم» چارچوبی برای همکاری کشورهاست و هدف آن کاهش مهاجرت غیرقانونی، تطبیق مهاجران و کمک به بازگشت آنها به کشورهای‌شان است.

مفاد پیمان
در این پیمان ۲۳ هدف همکاری و مسئولیت‌ مشترک در زمینه مهاجرت مشخص شده و تعیین شده که هر کشور آزاد است تصمیم بگیرد از چه کسی میزبانی کند. براساس این پیمان کشورهای عضو این پیمان باید از مهاجران کارگر در برابر استثمار، سوءاستفاده، نقض حقوق بشر و حقوق کار حفاظت کنند. اطمینان از اینکه همه مهاجران اسناد و اوراق هویتی کافی دارند، نیز یکی دیگر از مفاد این پیمان است. کشورها همچنین با به‌وجودآوردن شرایط مناسب اجازه مشارکت مهاجران در توسعه پایدار را فراهم کنند. ارائه خدمات حمایتی بر مبنای حقوق بشر و تلاش برای ادغام کامل مهاجران بر مبنای احترام دوجانبه در جامعه میزبان هم از دیگر نکات این پیمان است. گرچه بسیاری از فعالان حقوق بشر مخالف بازگشت مهاجران به کشورهای مبدأ هستند؛ اما در این پیمان مشخصا بندی به تسهیل بازگشت پناه‌جویان و مهاجرانی که مورد پذیرش قرار نگرفته‌اند، قرار گرفته است. همچنین از کشورهای مبدأ درخواست شده که برای پذیرش مجدد شهروندان خود همکاری کنند. تعقیب گروه‌های قاچاق انسان در امتداد مرزها و مجازات آنها و هم‌زمان پرهیز از مجازات مهاجران هم در این پیمان گنجانده شده است. گرچه در این پیمان از لزوم گذرگاه‌های امن و ساماندهی‌شده برای مهاجرت گفته شده؛ اما هم‌زمان از کشورهای عضو خواسته شده که در تلاشی جمعی آن دست از عوامل ساختاری را هم که منجر به مهاجرت بسیاری از مردم می‌شود، به حداقل برسانند.
افزایش مهاجرت
آن‌طور که سازمان ملل گزارش داده، در سال گذشته حدود 258 میلیون مهاجر بین‌المللی در جهان وجود داشته که رشدی 50‌درصدی را از سال 2000 به این سو نشان می‌دهد. شمار این مهاجران که 3.4 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، از رشد جمعیت جهان هم بیشتر است و عواملی مانند نابرابری، خشونت و تغییرات آب‌و‌هوایی در آن نقش داشته‌اند. به گزارش سازمان ملل حدود 80 درصد مهاجران به سلامت از کشوری به کشور دیگر رفته‌اند؛ اما از سال 2000 بیش از 60 هزار نفر در مسیر مهاجرت جان خود را از دست داده‌اند. فقط در سال 2018، بیش از سه‌هزار‌و 300 نفر در فرایند مهاجرت جان خود را از دست داده‌اند یا گم شده‌اند. این در حالی است که مهاجران بسیاری از اوقات حتی بعد از رسیدن به مقصد هم با انواع تبعیض‌های نژادی و نقض حقوق بشر روبه‌رو می‌شوند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ 20 آذر 97، کد مطلب: 3313