عمر مفید بیمارستان‌ها در ایران بین ۳۰ تا ۴۰ سال است

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: عمر مفید بیمارستان‌ها در کشورهای توسعه یافته بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال ‏است، اما عمر متوسط بیمارستان‌های ایران برای اینکه بدون اشکال ارائه خدمت کنند، بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و بعد از آن باید بیمارستان‌ها را ‏با هزینه‌های بسیار اداره کرد.‏وی با اشاره به اهمیت جانمایی بیمارستان‌ها اظهار داشت: سطح بندی خدمات درمانی یا سند درمانی ۱۴۰۴ نیز در اختیار سازمان ‏برنامه و بودجه و مجلس شورای اسلامی و سیاست گذاران است و بر اساس این سند مشخص است که در هر نقطه از کشور ‏باید چه بیمارستانی و با چه ابعادی ساخته شود.

شعار سال: محمد آقاجانی روز یکشنبه در پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و ‏مدیریت منابع و تجهیزات که در سالن همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد، افزود: بیمارستان مهمترین واحد در ‏نظام سلامت است و بیشترین منابع مالی و انسانی در دنیا در بیمارستان‌ها صرف می‌شود. همچنین عالی‌ترین رده‌های تخصصی در این مراکز فعالیت ‏می‌کنند و پیچیده‌ترین خدمات در بیمارستان‌ها ارائه می‌شود، در نتیجه باید به بیمارستان‌ها توجهی ویژه و خاص داشت. ابعاد بیمارستان ‏از طراحی و ساخت و مدیریت باید مورد توجه باشد.‏

وی با اشاره به اهمیت جانمایی بیمارستان‌ها اظهار داشت: سطح بندی خدمات درمانی یا سند درمانی ۱۴۰۴ نیز در اختیار سازمان ‏برنامه و بودجه و مجلس شورای اسلامی و سیاست گذاران است و بر اساس این سند مشخص است که در هر نقطه از کشور ‏باید چه بیمارستانی و با چه ابعادی ساخته شود.

آقاجانی ادامه داد: در زمینه طراحی و تعداد تخت‌های بیمارستانی نیز نکات مهمی وجود دارد و در دنیا ‏مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است. طی سال‌های گذشته اعتقاد بر این بود که بیمارستان‌های بزرگ اقتصادی‌تر هستند و ‏خدمات موثرتری ارائه می‌دهند، اما در مطالعات جدید مشاهده می‌شود که حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ تخت برای بیمارستان‌ها در ایران مناسب ‏است.

وی گفت: همچنین باید توجه کرد که بیمارستان‌های کوچک یا خیلی کوچک هم اقتصادی نیستند و یکی از مشکلات کشور وجود ‏بیمارستان‌های خیلی کوچک مثل بیمارستان‌های ۳۲ تخت خوابی است. ضریب نیروی انسانی در این بیمارستان‌ها گاهی حدود ۷ یا ۸ ‏است و اداره این بیمارستان‌ها اقتصادی نیست.‏

رئیس پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات گفت: در روش‌های نوین ‏طراحی بیمارستان، نکات بسیاری وجود دارد و این بیمارستان‌ها که به اصطلاح سبز خوانده می‌شوند، با محیط زیست سازگار هستند و ‏همچنین از انرژی‌های نوین بهره می‌برند. بیمارستان‌های نسل جدید به موضوع ایمنی بیماران نیز توجه ویژه‌ای کرده اند. زیرا اگر در ‏طراحی و ساخت بیمارستان به ایمنی بیمار توجه نشود، بیمارستان مشابه میدان مین می‌شود و خطراتی را برای بیمار ایجاد می‌کند. ‏بیمارستان‌های نوین و هوشمند قابلیت ارائه خدمات در بستر دیجیتال نیز دارند و ابزارهای متعددی در بستر آی تی برای ارائه خدمات ‏به بیماران در این بیمارستان‌ها استفاده می‌شود.‏

آقاجانی بیان کرد: در طراحی بیمارستان‌ها باید به موضوع سازگاری با محیط شهری و ترافیک نیز توجه کرد. در برخی از شهرهای ‏کشور برای جانمایی و ساخت بیمارستان، توجه ویژه و دقیقی انجام نشده و بیمارستان در نقطه‌ای ساخته شده که دسترسی مردم دشوار ‏است یا وجود بیمارستان منجر به ایجاد ترافیک شهری شده است.‏

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: طراحی بیمارستان باید به شکلی انجام شود که نیازمند کمترین نقل و انتقال پرسنل و ‏بیماران باشد. همچنین موضوع تاب آوری در برابر زلزله نیز در زمینه طراحی بیمارستان‌ها اهمیت دارد. باید بیمارستان‌ها به گونه‌ای ‏طراحی شوند که در برابر بلایای طبیعی مقاوم باشند.‏

وی افزود: در حال حاضر برای تامین منابع جدید برای بیمارستان‌ها با مشکلاتی مواجه هستیم. زیرا منابع دولتی محدود است و بخش ‏خصوصی نیز تمایل چندانی به ساخت بیمارستان ندارد و با توجه به نوسانات نرخ ارز، این تمایل کمتر از گذشته شده است. مشارکت ‏خیرین نیز در این زمینه اهمیت دارد.‏

آقاجانی گفت: یکی از مشکلات دیگر درباره بیمارستان‌ها موضوع نگهداشت است که حتی بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نمی‌شود. ‏سرمایه‌ای که صرف ساخت و تجهیز بیمارستان می‌شود، به علت عدم نگهداشت مناسب، هدر می‌رود.‏

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: موضوع دیگر بحث مدیریت بیمارستان است. بهره وری و کیفیت، دو موضوع ‏مهم در زمینه مدیریت بیمارستانی است. در زمینه بهره وری، مدیریت اقتصادی بیمارستان اهمیت دارد که هم در بیمارستان‌های ‏خصوصی و هم در بیمارستان‌های دولتی در این رابطه مشکل داریم.

وی افزود: در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی یک سال اخیر طرحی ‏را برای ارتقای بهره وری آغاز کردیم که بعد از یک سال به نتایجی رسیدیم و با تجمیع اطلاعات در یک سامانه و ایجاد داشبوردهای ‏مدیریتی می‌توان ۲۰ بیمارستان مربوط به دانشگاه را به صورت روزانه بررسی کنیم و مدیران بیمارستان‌ها با استفاده از این اطلاعات ‏می‌توانند برای ارتقای بهره وری بیمارستان‌های تحت مدیریت خود تلاش کنند.‏

‏اهداف پنجمین کنگره تخصصی ساخت بیمارستان

رضا شاهقدمی دبیر علمی پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات نیز در ‏این مراسم درباره اهداف این کنگره گفت: اولین کنگره ساخت بیمارستان در سال ۹۳ برگزار شد. در آن زمان به این نتیجه رسیدیم که ‏حلقه مفقوده‌ای برای استفاده از توانمندی گروه مهندسی برای ارتقای سلامت کشور وجود دارد. در این زمینه کمتر کار شده و ‏سازوکار منسجمی برای پیگیری اقدامات مهندسان وجود نداشت.

شاهقدمی اظهار داشت: هدف از این کنگره همکاری و یکپارچه سازی بین کلیه دستگاه‌ها و ‏نهادهای مرتبط و فعال در حوزه ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات در سطوح نیازسنجی، طراحی، مشاوره، تصویب، ‏پیمانکاری، اجرا، نظارت و بهره برداری جهت افزایش بهره وری منابع و جلب مشارکت‌های مردمی و ساخت و تجهیز بیمارستان‌های ‏جدید بر اساس آخرین استانداردهای بین المللی و ملی و خدمات رسانی بهتر به بیماران است.‏

دبیر علمی پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات بیان کرد: در کنگره امسال ۱۶۰ مقاله دریافت شد که ۴۴ مقاله در سالن یک، ۱۸ مقاله در سالن دو و ۱۹ مقاله در سالن سه ارائه ‏می‌شود.‏

شاهقدمی گفت: ساختار کلی که در بحث بیمارستان سازی وجود دارد از انتخاب محل، بحث‌های جمعیتی، بیماردهی، همسایگی، ‏معماری و غیره را شامل می‌شود. در تمام این مراحل، استانداردهای بیمارستانی مداخله می‌کنند و باید لحاظ شوند. بعد از شکل گیری ‏بیمارستان، موضوع بهره برداری، مدیریت منابع و اعتباربخشی مطرح است که استانداردهای خاصی در این راستا دنبال می‌شود. ‏همچنین موضوع فاضلاب و زباله‌های بیمارستانی نیز در این زمینه مطرح است.‏

دبیر علمی پنجمین کنگره تخصصی و دومین کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات درباره اهمیت تاب آوری ‏بیمارستان‌ها در شرایط بحران اظهار داشت: بیمارستان‌ها باید به شکلی ساخته شوند که در شرایط بحران تاب آوری داشته و بتوانند ‏خدمات ارائه کنند که در این کنگره به این موضوع نیز پرداخته می‌شود.‏

وی افزود: این کنگره به صورت یک کنگره علمی طراحی شده و تمرکز بر مسائل کاربردی است تا بتوان در ساخت بیمارستان در ‏کشور از این موارد استفاده کرد.‏

‏ توجه سازمان ملل به امنیت بیمارستان‌ها در زمان سوانح

سیامک مقدم مدیرکل دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد در ایران نیز در این مراسم گفت: وظیفه اصلی اسکان بشر به حوزه مسکن ‏و توسعه شهری برمی‌گردد، اما بخش مهمی از کار ما به موضوع کاهش خطر پذیری در سوانح طبیعی و انسان ساز مرتبط است. ‏اهمیت و نقش بیمارستان‌ها در مواقعی که حوادث طبیعی و انسان ساز روی می‌دهد، بسیار مهم است. بعد از سونامی سال ۲۰۰۴ که ‏در چندین کشور در آسیا اتفاق افتاد، سازمان ملل سازماندهی بهتری در برخورد با این وقایع انجام داد و تجربه‌هایی از این موضوع ‏حاصل شد. بیمارستان‌ها، مدارس، ساختمان‌های دولتی و غیره در زمان حوادث نقش بسیار مهمی بر عهده دارند.‏

مقدم ادامه داد: تعدادی از مراکز درمانی و بیمارستانی کشور ما در زمینه تاب آوری در برابر زلزله دچار ضعف هستند و به همین ‏علت پیشنهاداتی به وزارت بهداشت انجام شد و از طرفی به دولت ژاپن نیز پیشنهاد شد که کمک مالی در این زمینه انجام بدهند. ‏طرحی برای تاب آوری و مقاوم سازی و ارزیابی بیمارستان‌ها به وزارت بهداشت پیشنهاد شد و هفته گذشته تفاهم نامه مربوطه با ‏وزارت بهداشت در این زمینه امضا شد.‏

مدیرکل دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد در ایران اظهار داشت: برخی از مقررات و آئین نامه‌ها درباره ساخت و ساز نیازمند بهبود ‏هستند و در این طرح با همکاری وزارت راه و شهرسازی، وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادهای مرتبط ‏امیدواریم به جمع بندی‌هایی برسیم که تاکنون اتفاق نیفتاده است.

مقدم افزود: البته طی سال‌های اخیر کارهای زیادی در زمینه مقاوم سازی و افزایش ‏تاب آوری بیمارستان‌ها انجام شده است. یکی از مواردی که شاید کمتر به آن پرداخته شده، موضوع غیرسازه‌ای بیمارستان‌ها است. در ‏کشور ما در بسیاری از زمینه‌ها آسیب شناسی انجام می‌شود، اما کمتر اقدام می‌شود و در نتیجه باید به مسائلی پرداخت که منجر به حل ‏آسیب‌ها درباره بیمارستان‌ها شود. تجربه زلزله کرمانشاه و فرو ریختن بیمارستان نوساز نشان دهنده اهمیت توجه به موضوع ساخت ‏بیمارستان است.‏

وی بیان کرد: با پیشرفت علم، مقررات ساخت بیمارستان تغییر می‌کند، اما بسیاری از بیمارستان‌های کشور با مقرراتی که حدود ۱۰ تا ‏‏۱۲ سال پیش تدوین شده، ساخته شده است. در نتیجه ارزیابی و مقاوم سازی بیمارستان‌ها و مدارس و ساختمان‌های دولتی نیازمند ‏بازنگری است. می‌توان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را مقاوم سازی کرد و لزومی به تخریب بیمارستان نیست.