شعار سال: «حاشیه نشین ها درگیر آسیب های اجتماعی؛ این بار سقوط غم انگیز بویینگ 707 ارتش و پیشرفت گردشگری با برنامه ریزی توسعه محور» از جمله مهمترین موضوعات اجتماعی و فرهنگی محسوب می شود که در مطبوعات امروز (سه شنبه) برجسته شده است.

**حاشیه نشین ها درگیر آسیب های اجتماعی

آسیب‌های اجتماعی به دسته‌ای از نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های رفتاری افراد یک جامعه چه بصورت فردی و یا جمعی اطلاق می‌شوند که ریشه در بی نظمی‌ها، کژکارکردی‌های پدیده‌های اجتماعی و پیامد‌های نامطلوب آن‌ها دارد. آسیب هایی که در لایه های مختلف جامعه به خصوص مناطق حاشیه نشین به عنوان یک واقعیت انکار ناپذیر وجود دارد و باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب‌پذیر جامعه می‌شود.

روزنامه «آرمان» در گزارشی با عنوان «مناطق حاشیه نشین؛ منبع آسیب های اجتماعی» نوشت: حاشیه  نشینی همواره یکی از معضلات جوامع شهری به حساب می آید که با خود مشکلات بسیاری را از نظر امنیت، اشتغال و مسائل فرهنگی و اجتماعی را به بار می آورد. باید در نظر داشت که افرادی که از روستاها مهاجرت می کنند، به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی که دارند، نمی‌توانند در مراکز شهرها سکونت داشته باشند. از این‎رو به شهر‌های اقماری یا شهرک هایی که فاصله اندکی با شهر دارند، سکنی می گزینند که این خود مشکلات بسیاری را برای جوامع شهری رقم می زند. از سوی دیگر باید یادآور شد حاشیه  نشینی همواره پایگاهی برای تولید آسیب های اجتماعی مانند قاچاق، دزدی و دیگر آسیب‌های اجتماعی به حساب می آید، تا جایی که در برخی از موارد نیز باعث ایجاد تظاهرات یا اعتراضات دسته جمعی می شود، چرا که حاشیه نشینان به دلیل شرایط نامناسبی که دارند، همواره مستعد برگزاری تظاهرات هستند.

در ادامه آمده است: یک جامعه شناس در خصوص معایب حاشیه  نشینی می گوید: امروزه یکی از معضلات جامعه ما پدیده حاشیه  نشینی در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز است. امان ا... قرایی مقدم با اشاره به مطلب فوق اذعان می دارد: در حال حاضر بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک به دلیل برخوردار نبودن از شرایط نامناسب و کمبود امکانات و همچنین وجود آلودگی بیش از اندازه هوا، به طور تقریبی خالی از سکنه شده است و افراد آن برای گذران زندگی به شهرهای حاشیه ای کلانشهرها مهاجرت کرده اند که این خود هم برای شهرهای مهاجر فرست و هم مهاجر پذیر مشکلاتی را رقم زده است.

روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «مهار «کودک همسری» با اصلاح قانون» آورده است: با متوقف ماندن طرح کودک همسری در مجلس شورای اسلامی، واکنش‌ها همچنان از سوی مسئولان و فعالان حوزه کودک ادامه دارد. تاجایی که چند روز پیش معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده در این زمینه اظهار داشت: «متأسفانه آن طور که آمارها نشان می‌دهد، در مناطق مرزی ازدواج‌های صوری انجام می‌شود که امیدواریم با اجرای طرح ممنوعیت ازدواج دختران زیر 13 سال جلوی این ازدواج‌ها گرفته شود.» ابتکار معتقد است این طرح هنوز به‌طور کامل رد نشده و همچنان درحال بررسی مجدد است. حسین رضازاده نائب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم تغییرات در ساختار این طرح می‌گوید: وضعیت موجود جامعه و تغییراتی که در بلوغ نوجوانان اتفاق افتاده سبب شده پسران دیرتر از سال‌های گذشته مشغول به کار شوند و سن ازدواج در پسران افزایش پیدا کند.

در ادامه می خوانیم: مونیکا نادی، وکیل دادگستری نیز درباره طرح کودک همسری، با اشاره به این که در قانون فعلی حداقل سن ازدواج برای کودکان وجود ندارد، می‌گوید: براساس ماده 1041 قانون مدنی ازدواج زیر 13 سال آزاد است و هیچ حداقلی برای آن قائل نشده و تنها محدود به یک سری شرایط مانند اذن ولی و رعایت مصلحت و اجازه دادگاه است. هدف طرح ممنوعیت کودک همسری تنها اصلاح این ماده قانونی بود مبنی بر این که ازدواج‌های زیر 13 سال که منوط به شرایط مذکور بود به‌طور کلی ممنوع شود.

روزنامه «همدلی» در گزارشی با عنوان «ناامنی در امنیت غذایی» نوشت: اندازه‌گیری فقر در ایران عمدتا ارتباطی تنگاتنگ با اقلام مشخصی در زندگی روزانه مردم دارد که نوعا کالاهای اساسی تلقی می‌شوند. در‌این‌میان فقر‌غذایی مبنایی اساسی درنظر گرفته می‌شود.عدم امنیت غذایی آن مولفه‌ای از زنجیره فقر است که مرز مرگ و زندگی آدم‌ها را تعیین می‌‌کند. در سال‌های اخیر و مخصوصا در یک سال گذشته که شاهد افزایش 40 تا 60 درصدی قیمت مواد خوراکی بوده‌ایم، امنیت غذایی بخش بزرگی از جامعه بیش از هر زمانی به خطر افتاده است، به نحوی که تامین سبد غذایی طبقات فرودست از کل مخارج زندگی‌شان بالاتر رفته است.براساس آمار‌های مرکز آمار، محاسبه وضعیت تامین امنیت غذایی شهر‌به‌شهر متفاوت است. در حالی که در مناطق شهری 18درصد از هزینه خانوارها صرف هزینه غذا می‌شود، در برخی مناطق روستایی این عدد به 45درصد نیز می‌رسد.

در ادامه این گزارش ابوالفتح نیکنام فعال صنعت غذایی می گوید: در حال حاضر ایران از نظر بالقوه شرایط مناسبی را در حوزه صنایع غذایی دارد. اما باید در نظر داشت که به علت وجود نهادهایی با ساختارهای کهنه رسالت ارتقا و کنترل کیفیت مواد غذایی آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد و به نظرم این اصل که افول کیفیت غذا همیشه برای طبقات فرودست است امری پذیرفته شده است! یعنی طبقه فرودست در سال‌های اخیر هم امنیت غذایی‌اش به خطر افتاده و هم غذایی که مصرف می کند بی‌کیفیت شده است.

**این بار سقوط غم انگیز بویینگ 707 ارتش

خبر سقوط هواپیما در کشور ما موضوعی تازه و نو نیست؛ بارها و بارها در سال‌های گذشته آن را شنیده ایم. فرسوده بودن ناوگان هوایی موضوعی نیست که متعلق به دیروز یا امروز باشد. سقوط هواپیما از آن دست خبرهایی است که برای مدت‌ها بر دل و جان مردم چنگ می‌زند و آن‌ها را غمگین می‌کند. سقوط هر هواپیما به حتم جان باختن و یا زخمی شدن تعدادی از هموطنان ما و یا ملیت دیگری را در به دنبال دارد و این خبر ناگوار روز گذشته دوباره در صدر خبرها در کشورمان قرار گرفت؛ یعنی هواپیمای بویینگ 707 ارتش که از بیشکک قرقیزستان پرواز کرده بود هنگام فرود اضطراری در فرودگاه فتح استان البرز با 16 سرنشین در شهرک مسکونی زیبادشت دچار سانحه شد و 15 سرنشین آن جان باختند.

روزنامه «قانون» در گزارشی با عنوان «زنجیره سقوط» نوشت: هنوز ساعتی از باز شدن ادارات و محیط‌های کاری نگذشته که خبر سقوط هواپیما منتشر شد. تقریبا هشت ونیم صبح روز یکشنبه 24 دی هواپیمای بویینگ 707 کارگو، که یک هواپیمای جت تجاری باریک پیکر دوربرد با اندازه متوسط است و از بیشکک قرقیزستان حرکت کرده و باید در فرودگاه پیام کرج فرود می‌کرد که به اشتباه در فرودگاه فتح نشسته و به علت برخورد با دیواره‌های باند خروجی، سانحه‌ای را پدید آورد. خبر ناراحت کننده است و دردناک. دود ناشی از فرود و متلاشی شدن قطعات جسم سنگین که همان هواپیماست در شهرکی در کرج مشاهده که می شود، همه به سمت صدای مهیب شنیده شده می‌دوند و آمبولانس‌ها، آتش‌نشانی‌های تهران و حومه، مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و مسئولان ارتشی کشور در این منطقه حضور پیدا می‌کنند.

در ادامه می خوانیم: اکنون چه کسی پاسخگوی این سانحه و این سوال است که چرا از حوادث تکراری گذشته عبرت گرفته نمی شود؟ طبق قوانین، سازمان هواپیمایی کشوری طبق مقررات تنها در مورد هواپیماهای غیرنظامی می‌تواند ورود کند و این هواپیمای سانحه دیده متعلق به ارتش بوده و حال باید در انتظار پاسخ های مسئولان ارتش دربرابر ده‌ها سوال سقوط هواپیما بود.

روزنامه «ابتکار» در گزارشی با عنوان «فرود مرگبار در «فتح» به جای نشستن در «پیام»» می نویسد: فرود اضطراری یا فرود اشتباهی؛ هر چه بود، هواپیما بعد از فرود، در انتهای باند نایستاد. رفت و رفت تا به دیوار انتهای باند برخورد کرد و در حالی که آتش گرفته بود، به شهرک مسکونی حاشیه فرودگاه وارد شد. این حادثه هر چند به ساکنان شهرک مسکونی آسیبی نرساند، اما باعث شد همه سرنشینان هواپیما به جز مهندس پرواز، کشته شوند.ساعت حوالی 9 صبح دیروز، اخباری درباره بروز سانحه برای یک هواپیما در زیبادشت کرج منتشر شد. روابط عمومی اورژانس تهران در واکنش به این اخبار اعلام کرد:‌ «ساعت 8:30 حادثه سقوط یک فروند هواپیمای باربری به اورژانس اعلام شد». این سازمان در ادامه از اقدامات کمک‌رسانی به محل حادثه خبر داده است. روابط عمومی سازمان امداد و نجات هم خبر داد که هواپیمای مذکور حین فرود دچار حادثه شده است.

در ادامه می خوانیم: در ادامه مشخص شد که محل وقوع این حادثه، فرودگاه فتح، در مجاورت فرودگاه پیام کرج بوده است. بر اساس اخبار، هواپیمای بوئینگ 707 حادثه دیده، حامل 30 تن گوشت که به منظور تنظیم بازار به ایران وارد شده، بوده است. این هواپیما با ورود به شهرک مسکونی زیبادشت در حاشیه این فرودگاه، به یک ویلا ورود کرد و البته آتش گرفتنش باعث شد که برخی دیگر خانه‌های این شهرک هم آسیب ببینند.

روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «جعبه سیاه خبر» نوشت: در حالی که کمتر از یک‌ماه قبل، خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای ای‌تی‌آر 72 شرکت هواپیمایی آسمان در یاسوج سالگرد عزیران‌شان را به سوگ نشستند، بار دیگر خبر سقوط هواپیمایی دیگر باعث شد تا بار دیگر تعدادی دیگر از خانواده‌های هموطنان ایرانی سوگوار شوند. خبری کوتاه و البته ناقص در ساعت حدود 8 و 30 دقیقه صبح دیروز که حکایت از سقوط هواپیمایی ارتشی در زیبادشت کرج داشت. خبرهای بعدی حاکی از آن بود که هواپیمای حادثه دیده، هواپیمایی از نوع بویینگ بوده که قرار بوده بار 20 تنی گوشت خود که در قالب 700 لاشه، از کشور قرقیزستان آورده بوده را در فرودگاه پیام تخلیه کند. اما معلوم نیست به چه دلیل سر از فرودگاه فتح درآورد و هنگام تلاش برای فرود در باند این فرودگاه از باند خارج شده و پس از برخورد با دیواره فرودگاه وارد شهرک مسکونی مجاور این فرودگاه می‌شود و پس از برخورد با یک ساختمان و خسارت زدن به چند ساختمان دیگر متوقف شده و آتش می‌گیرد.

در ادامه آمده است: بر اساس گزارش‌های منتشر شده، این هواپیما 16 سرنشین داشته که تنها یک نفر از آنها یعنی مهندس پرواز آن از این حادثه جان سالم به در برده است. بعد از انتشار این خبر موجی از گزارش‌ها و اخبار مختلف در مورد این حادثه، دلایل بروز آن و همچنین اقدامات امدادی و نجاتی در رسانه‌ها منتشر شد.

**پیشرفت گردشگری با برنامه ریزی توسعه محور

امروزه گردشگری به عنوان یک فعالیت پویای اقتصادی، نقش مهمی در توسعه اقتصاد جوامع انسانی ایفا می کند. گسترش گردشگری بر درآمد ملی، منابع ارزی، اشتغال و دیگر شاخص های کلان اقتصادی تأثیرگذار است. در واقع در عصر حاضر با توجه به مقوله جهانی شدن اکثر کشورها سعی دارند با برنامه ریزی های مناسب در محیط رقابتی به وجود آمده جایگاه رقابتی خود و متعاقب آن کیفیت زندگی اجتماعات خود را بهبود بخشند. از این رو ایران که از پتانسیل های مختلف گردشگری برخوردار است می تواند با استفاده از برنامه ریزی توسعه محور این صنعت را بیش از پیش فعال کند.

روزنامه «گسترش تجارت» در یادداشتی با عنوان «بازی هایی که گردشگر جذب می کنند» به قلم سیدامیر وکیلیان مشاور اقتصاد گردشگری آورده است: بازی‌ها و آیین‌های سنتی از جمله داشته‌های یک کشور است که می‌توان از آن به‌عنوان ظرفیتی در جذب گردشگر و درآمدزایی استفاده کرد. اگرچه ایران از این نوع ‌بازی‌ها و آیین‌های سنتی بسیار دارد اما ما با نوعی بی‌توجهی از کنار آنها گذشته‌ایم. ما در ایران مطالعات جامعی در حوزه بازی‌ نداشته‌ایم و اگر کاری هم انجام شده به‌طور پراکنده و غیرمدون بوده و به‌طور جدی، به‌عنوان فرصتی سودآور در حوزه صنعت گردشگری مورد استفاده و بهره‌برداری قرار نگرفته است. این در حالی است که کشور‌های اسکاندیناوی، ژاپن، کره‌جنوبی و... آیین‌‌های بازی‌محوری دارند که حتی امروز که پیشرفت‌های صنعتی وسیعی را تجربه می‌کنند، با جدیت برگزار می‌شود.

در ادامه می خوانیم: ایران تا کنون در زمینه درآمد‌زایی از بازی‌ها کار قابل دفاعی ارائه نداده و این در حالی است که ظرفیت این دست از کارها در کشور ما بالا است. از این رو به نظر می‌رسد مطالعات در زمینه راهکارهای جذب گردشگر با استفاده از بازی‌ها، آیین‌ها و افسانه‌های بومی باید به‌طور جدی شکل بگیرد و در نهایت به اقدام‌های اجرایی منجر شود.

روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «گردشگران عراقی طلا می خرند، ترک ها پوشاک!» می نویسد: نیویورک تایمز در تازه‌ترین گزارش خود ایران را «جواهرخاورمیانه» می‌خواند و به شهروندان امریکایی می‌گوید به ایران سفر کنند. گزارش نیویورک درست زمانی منتشر می‌شود که پیش از آن وزارت امورخارجه این کشور از امریکایی‌ها خواسته است تا به ایران سفر نکنند. این گزارش واکنش «علی اصغر مونسان» رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون رئیس جمهوری را هم در پی دارد. او در توئیترش می‌نویسد:«روزنامه نیویورک تایمز بدون توجه به جو حاکم در دولت امریکا از ایران به عنوان جواهرخاورمیانه نام برد و توصیه کرد امریکایی‌ها حتماً سفر به ایران را تجربه کنند! این واقع بینی جای تشکر دارد! اطمینان می‌دهم تجربه سفر به ایران بی‌نظیر خواهد بود.»

در ادامه آمده است: لیلا اژدری معاون دفتر بازاریابی و تبلیغات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور عراقی‌ها را از پرخرج‌ترین گردشگران کشور می‌داند و می‌گوید: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که آنها بشدت اهل خرید هستند، حتی طلا هم می‌خرند. به گفته او ترک‌ها و آذربایجانی‌ها‌ این روزها ترجیح می‌دهند کالای لوکس و پوشاک شان را از ایران تهیه کنند، چون خرید برای آنها به صرفه‌تر است.

روزنامه «قانون» در گزارشی با عنوان «تکرار یک اشتباه در بودجه گردشگری» نوشت: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی در جدیدترین گزارش خود، به بررسی و ارزیابی بخش گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع‌دستی در لایحه بودجه سال 98 پرداخته و یادآور شده که همچنان برای چندمین سال متوالی سهم نهادهای مختلف در توسعه گردشگری تصریح نشده است. طبق این گزارش، از مجموع اعتبار امور ده‌گانه از منابع بودجه عمومی دولت در لایحه سال 1398 اعتباری معادل 8هزار و 56 میلیارد و 341میلیون و 300هزار تومان برای امور فرهنگ، تربیت‌بدنی و گردشگری در نظر گرفته شده است. امور فرهنگ، تربیت‌بدنی و گردشگری در این لایحه به هشت فصل تقسیم شده که سه فصل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از آن جمله است.

در ادامه آمده است: اگرچه در گزارش مرکز پژوهش‌ها تصریح شده که تفکیک برنامه‌ها و فعالیت‌های هر بخش از اعتبارات هزینه‌ای گام مهمی در راستای شفافیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است که زمینه نظارت بیشتر بر اهداف و عملیات سازمان را میسر می‌کند اما انتقادات مختلفی متوجه برنامه‌های موجود در لایحه است. مهم‌ترین نکته در حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که همواره در لوایح و قوانین بودجه نادیده گرفته می‌شود، مشخص کردن سهم هر یک از ذی‌نفعان در این حوزه‌ها است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته خبرگزاری جمهوری اسلامی تاریخ انتشار 25 دی 97، کدخبر: 83171301، www.irna.ir